«Οικολογία - Αλληλεγγύη»: Να μην κυριαρχήσει το τσιμέντο αλλά το πράσινο
Ο νέος σχεδιασμός για τον χώρο της ΔΕΘ, που δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα για διαβούλευση, επιβαρύνει πολεοδομικά την πόλη, ενισχύει την υπερσυγκέντρωση των λειτουργιών της και αποδέχεται προτάσεις που γυρίζουν τον χωροταξικό σχεδιασμό της Θεσσαλονίκης στην εποχή της τσιμεντοποίησης, υποστηρίζει η αυτοδιοικητική κίνηση «Οικολογία – Αλληλεγγύη». Και αντιπροτείνει ένα σχέδιο στο οποίο να κυριαρχεί το πράσινο και να ελαχιστοποιούνται οι δομημένοι εκθεσιακοί χώροι, συνδέοντας το δάσος Σέιχ Σου και τους πράσινους και ελεύθερους χώρους του ΑΠΘ με τα πάρκα της παραλίας.
Ο υποψήφιος Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Μιχάλης Τρεμόπουλος δήλωσε σχετικά ότι: «Η νέα μελέτη για τον χώρο της ΔΕΘ δεν ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απαιτήσεις για υψηλή ποιότητα ζωής και πράσινο στο κέντρο της πόλης. Επιβεβαιωνόμαστε για μια ακόμη φορά για τις επιφυλάξεις που εκφράσαμε και για άλλες περιπτώσεις αποσπασματικών Ειδικών Χωρικών Σχεδίων, όπως αυτό που ετοιμάζεται για το παραλιακό μέτωπο. Η πόλη φαίνεται ότι κόβεται σε «φιλέτα» και δίνεται προς «αξιοποίηση» και εκμετάλλευση. Η λειτουργία του χώρου της ΔΕΘ και του ΑΠΘ ως κρίκου σύνδεσης του Σέιχ Σου με τη θάλασσα παραγνωρίζεται, όπως και τα πλημμυρικά φαινόμενα που σχετίζονται με την ύπαρξη χειμάρρων που περνούσαν μέσα από τη συγκεκριμένη περιοχή. Όμως αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια πιο ανθρώπινη, πράσινη και αξιοβίωτη πόλη και έναν συνολικό και ηπιότερο χωροταξικό σχεδιασμό».
Οι οικολόγοι της πόλης υποστηρίζουν ότι έπρεπε να μπει σε διαβούλευση συνολικά ο προτεινόμενος σχεδιασμός και όχι μόνον οι περιβαλλοντικοί όροι, και πως υπάρχει ζήτημα αντισυνταγματικότητας επειδή μειώνεται το πράσινο και υποβαθμίζονται οι συνθήκες ζωής στην πόλη. Είναι απαράδεκτο ότι ο χώρος πυκνοδομείται και προβλέπεται μόνον ένας μικρός πράσινος χώρος, ένα «πάρκο τσέπης», ενταγμένο στα πλαίσια του νέου εμπορικού κέντρου που θα κατασκευαστεί, καθώς και μια ζώνη ελεύθερων χώρων που θα ενώνουν και θα δίνουν πρόσβαση στους εκθεσιακούς χώρους.
Σύμφωνα με τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων σχετικά με το «Ειδικό Χωρικό Σχέδιο για το Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης», η προοπτική μεταφοράς του εκθεσιακού χώρου στη Σίνδο εγκαταλείπεται ως μακρινό όνειρο:«Παραμένει απλά ως μια στόχευση διαφορετική αλλά πάντοτε μακροπρόθεσμη στα πλαίσια εκθεσιακών δραστηριοτήτων που θα εξυπηρετούνται καλύτερα σε άλλες, εκτός αστικού περιβάλλοντος περιοχές»!
Σε αντίθεση με το σχέδιο του Εμπράρ, που πρόβλεπε μόνο διάσπαρτες χρήσεις σε ένα πάρκο ανοιχτών χώρων, μεεγκαταλείπεται και η προοπτική για δημιουργία Μητροπολιτικού Πάρκου στην περιοχή. Και περιορίζεται σε αντιφατικές παραδοχές του τύπου: «Η πιο σταθερή γραμμή κατεύθυνσης όσον αφορά στο χώρο ανάπτυξης των δραστηριοτήτων της ΔΕΘ–Helexpo, όπως προκύπτει από τις έως σήμερα διατυπωμένες απόψεις και προγραμματικά κείμενα, είναι η ένταξη του υφιστάμενου γηπέδου της ΔΕΘ σε μια αστική περιοχή που ορίζεται είτε ως Μητροπολιτικό Πάρκο είτε ως Μητροπολιτικό Κέντρο πόλης είτε ως Ζώνη Μητροπολιτικών Λειτουργιών. Η άποψη αυτή είναι η επικρατούσα και από πλευράς Δήμου και από πλευράς των φορέων της πόλης».
Στην πραγματικότητα, προτείνεται η ανάπτυξη τεσσάρων περιοχών δόμησης στον σημερινό χώρο της ΔΕΘ: στις περιοχές Ι και ΙΙ θα αναπτυχθούν οι νέες εκθεσιακές εγκαταστάσεις, στην περιοχή ΙΙΙ θα αναπτυχθούν εγκαταστάσεις αναψυχής, εμπορικών, γραφειακών και εκθεσιακών χώρων και στην περιοχή IV θα ανεγερθούν Ξενοδοχείο, Συνεδριακό Κέντρο και εκθεσιακοί χώροι. Την ίδια στιγμή, κτίρια αξιόλογης αρχιτεκτονικής, αντί να αξιοποιηθούν, σχεδιάζεται να κατεδαφιστούν σε μια επίδειξη σπατάλης. Οι κτηριακές εγκαταστάσεις που προτείνεται να διατηρηθούν είναι μόνο το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΜΜΣΤ), ο πύργος του ΟΤΕ, η χιαστί πύλη εισόδου, το παρακείμενο στέγαστρο της πλατείας ΧΑΝΘ, καθώς και το Αλεξάνδρειο Αθλητικό Μέλαθρο (ΑΑΜΘ).
Δυστυχώς, η μελέτη των επιπτώσεων που θα έχουν αυτές οι επιλογές, οι οποίες πρόκειται να αυξήσουν έντονα τις χρήσεις και τις κυκλοφοριακές ανάγκες, αποτυγχάνει να καταγράψει σημαντικά χαρακτηριστικά της περιοχής. Πρόκειται για μια περιοχή που αποτελεί συνδετικό κρίκο μεταξύ του περιαστικού δάσους Σέιχ Σου, μέσω των πράσινων και ελεύθερων χώρων του ΑΠΘ, του νεκροταφείου της Ευαγγελίστριας, των Κήπων του Πασά και της πηγής του Αγίου Παύλου, περιοχές που συνδέει με τη θάλασσα, μέσω του πάρκου της ΧΑΝΘ, του Θεάτρου Κήπου και των πάρκων της νέας παραλίας. Το γεγονός αυτό έχει άμεση σύνδεση με την ορνιθοπανίδα της πόλης, καθώς πολλά είδη πουλιών χρησιμοποιούν τον συγκεκριμένο διάδρομο για να μετακινηθούν μεταξύ της θάλασσας και του δάσους. Επίσης, συνδέεται με τους πράσινους χώρους του Γ’ Σώματος Στρατού, του Βυζαντινού και του Αρχαιολογικού Μουσείου και αποτελεί μια ανάσα ζωής και πολιτισμού ανάμεσα στην πυκνοδομημένη Ανατολική Θεσσαλονίκη και το κέντρο της.
Ωστόσο, υπάρχει και μια ακόμη σημαντική οικολογική διάσταση της περιοχής, η οποία δεν λαμβάνεται υπόψη στην παρούσα μελέτη. Πρόκειται βέβαια για το προϋπάρχον υδρολογικό δίκτυο, με την τεκμηριωμένη ύπαρξη δύο χειμάρρων, της Ευαγγελίστριας και των Νεκροταφείων, οι κοίτες των οποίων ενώνονταν ακριβώς στο σημείο που βρίσκεται σήμερα το ΜΜΣΤ. Ίσως οι μελετητές θεώρησαν ασήμαντο αυτό το οικολογικό χαρακτηριστικό, καθώς οι πρώην χείμαρροι έχουν μετατραπεί σε υπόγειους αγωγούς ομβρίων. Ωστόσο, δεν ήταν καθόλου ασήμαντο το πλημμυρικό φαινόμενο που συνέβη πέρυσι τον Μάϊο, όταν το νερό της βροχής που έπεσε υπερχείλισε τους αγωγούς και δημιούργησε έναν νέο επιφανειακό χείμαρρο, ο οποίος παρέσυρε στο διάβα του όλα τα φυτά της Ανθοέκθεσης, η οποία πραγματοποιούνταν εκείνες τις ημέρες στο κάτω τμήμα της ΔΕΘ. Η αποκατάσταση της κοίτης των δύο χειμάρρων και του παρόχθιου οικοσυστήματός τους θα μπορούσε να προσφέρει στην πόλη έναν νέο ανοιχτό χώρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.
Τέλος, δεν υπάρχει κάποια εκτεταμένη αναφορά για την αρχαιολογική σημασία της περιοχής της ΔΕΘ, στην οποία προτείνονται να κατασκευαστούν νέα κτήρια και υπόγεια πάρκινγκ. Είναι γνωστό ότι στην έκταση αυτή απλωνόταν το ανατολικό ελληνιστικό, ρωμαϊκό, βυζαντινό και οθωμανικό νεκροταφείο της πόλης. Ευτυχώς υπάρχουν ανασκαφές όπως αυτές που έγιναν στην περιοχή του ΜΜΣΤ, του Βελλίδειου Συνεδριακού Κέντρου και στον παρακείμενο χώρο που διασώζεται κάτω από την γέφυρα της οδού Γ’ Σεπτεμβρίου. Τα πρωιμότερα ίχνη ανθρώπινης παρουσίας στην ανατολική πλευρά του Θερμαϊκού Κόλπου ανιχνεύτηκαν σε σωστική ανασκαφή που έγινε στο οικόπεδο του Βελλίδειου, το 1993. Ανάγονται στο τέλος της μέσης (5.800-5.400 π.Χ.) και στη νεότερη νεολιθική περίοδο (5.400-4.500 π.Χ.) και αποκαλύφθηκαν κάτω από τάφους ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, αλλά και για λόγους οικολογικής αστικής αναβάθμισης, η «Οικολογία - Αλληλεγγύη» προτείνει εδώ και δύο δεκαετίες την απομάκρυνση του εκθεσιακού χώρου εκτός της πόλης (με καλύτερη επιλογή τον χώρο δίπλα στα ΤΕΙ της Σίνδου) και την μετατροπή της έκτασης σε Μητροπολιτικό Πάρκο, που θα συνδέει με «πράσινους διαδρόμους» το Σέιχ Σου με τα πάρκα της παραλίας. Κάτι αντίστοιχο πρότεινε άλλωστε και το «Στρατηγικό και επιχειρησιακό σχέδιο για το πράσινο στη Θεσσαλονίκη», το οποίο εκπονήθηκε το 2006, σε μια συνεργασία του Οργανισμού Ρυθμιστικού με το ΑΠΘ. Δυστυχώς, ούτε αυτό το σχέδιο φαίνεται ότι λήφθηκε υπόψη από τους μελετητές της ΣΜΠΕ.
Αν δεχτούμε το γεγονός ότι η οικονομική κρίση θέτει απαγορευτικά δεδομένα για μια μεταφορά του εκθεσιακού χώρου εκτός πόλης, τότε θα έπρεπε τουλάχιστον να προταθεί ένα σχέδιο στο οποίο να κυριαρχεί το πράσινο και να ελαχιστοποιούνται κατά το δυνατόν οι δομημένοι εκθεσιακοί χώροι. Όχι να φτάσουμε στο αντίθετο άκρο των εμπορικών κέντρων και των ξενοδοχείων!
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
.jpg)
