Λίγο μετά τα μεσάνυχτα (00:03:48) στις 21.03.2016, έφτασε, μετά από ένα μεγάλο ταξίδι 10.000 χιλιομέτρων περίπου, στην ανακαινισμένη του φωλιά, ο πελαργός της Εγνατίας !!
Η άφιξη του πανέμορφου πτηνού, καταγράφηκε από κάμερα κυκλοφορίας της Εγνατίας Οδού.
Φανερά εξουθενωμένος από το ταξίδι του "επιθεώρησε" αρχικά τη φωλιά του και αμέσως μετά ξεκουράστηκε σ'αυτή.
Είναι αξιοπερίεργο το γεγονός ότι όλοι οι πελαργοί προτιμούν να επιστρέφουν στις ίδιες φωλιές που “άφησαν” την περασμένη χρονιά και τις οποίες ο αρσενικός επισκευάζει πρώτος, καθώς περιμένει το ταίρι του (που έρχεται λίγες μέρες αργότερα) για να ζευγαρώσει.
Το Περιφερειακό Γραφείο Ιωαννίνων - Τμήμα Συντήρησης της Εγνατίας ΑΕ, παρέδωσε το ολιγόλεπτο οπτικό υλικό στον Φορέα Διαχείρισης Καλαμά κι Αχέροντα, ο οποίος και το ανήρτησε στην ιστοσελίδα του, στις 5 Απριλίου 2016.
Θα πρέπει να θυμίσω πως ο “ένοικος” πελαργός της φωλιάς στον ανισόπεδο κόμβο Παραμυθιάς της Εγνατίας Οδού, έχει υιοθετηθεί εδώ και χρόνια από την Εγνατία Οδό και αποτελεί και το έμβλημα του αυτοκινητόδρομου.
Παράλληλα, ο Φορέας Διαχείρισης Καλαμά κι Αχέροντα παρακολουθούσε συστηματικά την κατάσταση της φωλιάς, η οποία είχε υποστεί σημαντικές φθορές λόγω των κακών καιρικών συνθηκών του χειμώνα, που οδήγησαν τελικά και στην πτώση της στο οδόστρωμα, στις αρχές του 2016.
Τη Δευτέρα 1η Φεβρουαρίου 2016 πραγματοποιήθηκε η επισκευή της μοναδικής ενεργής φωλιάς πελαργού επί της Εγνατίας Οδού.
Το συντονισμό των εργασιών ανέλαβε ο Φορέας Διαχείρισης Καλαμά και Αχέροντα, με τη συνεργασία των αντίστοιχων τμημάτων συντήρησης της ΔΕΗ και της Εγνατίας Οδού Α.Ε.
Κατασκευάστηκε μεταλλική πλατφόρμα με δακτυλίους στήριξης στον στύλο της ΔΕΗ και περιμετρικό κιγκλίδωμα ύψους 20 εκ.
Έγινε επανατοποθέτηση του υλικού από την καταστραμμένη φωλιά, ώστε να δημιουργηθεί μέρος της στρωμνής που αποτελείται από νεκρά φύλλα, ξερά χόρτα και λεπτά κλαδιά.
Παράλληλα έγινε και προστασία-συντήρηση του δικτύου από μελλοντικές βλάβες και απομακρύνθηκαν επικίνδυνα καλώδια που υπήρχαν στο πάνω μέρος της φωλιάς, αφού πολλές φορές τα πουλιά χτυπιούνται από ρεύμα υψηλής τάσης και βρίσκουν ακαριαία το θάνατο, προκαλώντας και ζημιές στο ηλεκτρικό δίκτυο.
Τέτοιου είδους παρεμβάσεις για επισκευές σε φωλιές πελαργών έχουν γίνει και από το Δήμο Ιωαννιτών, αλλά και άλλους Δήμους της Ηπείρου με σκοπό να στηρίξουν την παρουσία των πελαργών στην περιοχή μας και ειδικότερα στο λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων, στον κάμπο της Παραμυθιάς και στον κάμπο της Άρτας, που βρίσκονται δίπλα σε σημαντικούς υδροβιότοπους, όπως η λίμνη των Ιωαννίνων, το δέλτα του Καλαμά και το δέλτα του Αχέροντα στο Ιόνιο και οι εκβολές του Λούρου στον Αμβρακικό και οι οποίοι αποτελούν σημαντικές περιοχές τροφοληψίας για όλη την ορνιθοπανίδα.
Οι φωτογραφίες επισκευής της φωλιάς στην Εγνατία είναι από τον Φορέα Διαχείρισης
Στενών και Εκβολών ποταμών Αχέροντα και Καλαμά.
Αξίζει να επισημανθεί το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια ο πληθυσμός των πελαργών στην Ήπειρο παρουσιάζει ανοδική τάση και αυτό οφείλεται και στην ευαισθητοποίηση των Δήμων, των Φορέων Διαχείρισης Λίμνης Ιωαννίνων, Αμβρακικού και Καλαμά & Αχέροντα, καθώς και της ΔΕΗ αλλά και της Εγνατίας Οδού.
Θα πρέπει να υπενθυμίσω ότι ο Πελαργός ήταν γνωστός από την αρχαιότητα. Ο άνθρωπος του έδειχνε πάντα σεβασμό και αγάπη.
Τον θεωρούσε ωφέλιμο πουλί για τη γεωργία, γιατί εξολόθρευε τα επιβλαβή έντομα, τις σαύρες, τα ποντίκια των αγρών και τα φίδια.
Ο Αριστοτέλης, στο βιβλίο του Ιστορία των Ζώων, αναφέρει ότι τα φίδια στη Θεσσαλία πολλαπλασιάστηκαν κάποτε πάρα πολύ, ώστε υπήρχε κίνδυνος οι άνθρωποι να αναγκασθούν να φύγουν από εκεί, αν δεν ερχόταν ένας μεγάλος αριθμός Πελαργών, οι οποίοι μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα κατόρθωσαν να ξεκαθαρίσουν τον τόπο από τα ερπετά. Οι Θεσσαλοί, για να δείξουν την ευγνωμοσύνη τους στους Πελαργούς, ψήφισαν ειδικό προστατευτικό νόμο για τα πουλιά αυτά, σύμφωνα με τον οποίο ετιμωρείτο με θάνατο όποιος τολμούσε να τα σκοτώσει.
Οι Πελαργοί είναι από τα πιο όμορφα πουλιά της ευρωπαϊκής Ορνιθοπανίδας. Ανήκουν στην τάξη των Πελαργιδών, που περιλαμβάνει πουλιά με πολύ μεγάλες διαστάσεις.
Έχουν ύψος ένα μέτρο περίπου και το άνοιγμα των φτερούγων τους είναι πάνω από δύο μέτρα. Ζυγίζουν 2,7 - 4,5 κιλά.
Οι Πελαργοί, αφού περάσουν το χειμώνα στην Αφρική, σε χώρες όπως η Σενεγάλη, η Ουγκάντα και η Ζάμπια, αρχίζουν την άνοιξη το ταξίδι της επιστροφής για τις περιοχές καταγωγής τους στην Ευρώπη.
Οι Πελαργοί που καταφθάνουν στους υδροβιότοπους των Ιωαννίνων, της Θεσπρωτίας και της Άρτας, υπολογίζεται ότι προέρχονται από τους υδροβιότοπους της λίμνης Βικτώρια στην Ουγκάντα και το Μπουρούντι και διανύοντας την απίστευτη απόσταση των 9.350 χιλιομέτρων (!!) φτάνουν στην περιοχή μας.
Για την απόσταση αυτή ένα Airbus A300 χρειάζεται 15 ώρες συνεχούς πτήσης !!
Οι πρώτοι Πελαργοί φθάνουν στον τόπο μας στις αρχές Μαρτίου και φεύγουν συνήθως το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου. Ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, μπορεί να φύγουν νωρίτερα ή και αργότερα.
Οι Πελαργοί, κατά κανόνα, ταξιδεύουν την νύχτα, για πολλούς λόγους :
Η χαμηλή θερμοκρασία του αέρα σε συνδυασμό με χαμηλή υγρασία είναι άμεσα συνδεμένα με τη μείωση της απώλειας νερού από το σώμα των πουλιών μέσω της εξάτμισης. Τις δροσερές νύχτες ο αέρας είναι πυκνότερος και έτσι τα πουλιά μπορούν να πετάνε ευκολότερα αφού η άνωση είναι μεγαλύτερη και για το ίδιο ταξίδι απαιτείται λιγότερη ενέργεια. Επίσης δεν υπάρχει ήλιος που προκαλεί μεγάλα προβλήματα στον προσανατολισμό και δυσκολεύει ακόμα περισσότερο τα πουλιά όταν προσπαθούν να περάσουν πάνω από υδάτινες επιφάνειες, με την αντανάκλαση που δημιουργεί. Επίσης η νύχτα παρέχει ασφάλεια ιδιαίτερα από τα ημερόβια αρπακτικά. Ακόμη τη νύχτα είναι πολύ πιο εύκολο να προσανατολιστούν αφού τα ουράνια σώματα, άστρα και φεγγάρι, είναι πολύ πιο ευδιάκριτα και επομένως τα πουλιά μπορούν με μεγαλύτερη ακρίβεια να καθορίσουν την πορεία τους. Εχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι τα αποδημητικά πτηνά χρησιμοποιούν τα φωτεινά σημεία του ουρανίου στερεώματος για τον προσανατολισμό τους.
Όλα τα αποδημητικά πτηνά ακολουθούν το γεωγραφικό ανάγλυφο κατά μήκος της πορείας τους και προσανατολίζονται από αυτό.
Σ'αυτό το σημείο πολύ σημαντικό ρόλο παίζει η διαύγεια της ατμόσφαιρας και η φωτεινότητα του εδάφους. Αυτός είναι και ο λόγος που τα πουλιά δεν ταξιδεύουν όταν έχει πολλή ομίχλη ή χαμηλή νέφωση που τα εμποδίζει να προσανατολιστούν.
Κατά το ταξίδι τους σταματούν σε σταθμούς ανάπαυσης.
Αυτοί οι σταθμοί μπορεί να είναι είτε νησάκια μέσα στη θάλασσα, είτε μεγάλα πλοία, είτε περιοχές που παρουσιάζουν κάτι το πολύ χαρακτηριστικό που τα κάνει ευδιάκριτα μέσα στο σκοτάδι.
Ξεκινούν συνήθως το ταξίδι τους μέσα στην πρώτη ώρα μετά τη δύση του ηλίου και μπορεί να συνεχίσουν να πετούν και λίγο πριν την ανατολή του ήλιου αλλά αφού έχει χαράξει.
Οι Πελαργοί αποτελούν δείκτες υγείας των υγροτοπικών και αγροτικών οικοσυστημάτων. Στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, αυτά τα οικοσυστήματα έχουν υποστεί μεγάλες καταστροφές και αλλοιώσεις, με αποτέλεσμα οι Πελαργοί, πουλιά στενά δεμένα με αυτά τα οικοσυστήματα, να τείνουν προς εξαφάνιση.
Σε κάποιες χώρες της Ευρώπης, όπως η Ιταλία, οι πελαργοί έχουν εξαφανισθεί εντελώς, ενώ σε χώρες όπως η Γαλλία, η Ολλανδία και η Δανία, έχουν απομείνει μόνο λίγες δεκάδες.
Οι Πελαργοί είναι πουλιά με πολύ ανεπτυγμένη την ανθρωποφιλία κι αισθάνονται μεγάλη ασφάλεια όταν οι φωλιές τους βρίσκονται κοντά στον άνθρωπο (μέσα σε πόλεις και χωριά) και έτσι δεν κινδυνεύουν οι νεοσσοί τους να θηρευτούν από διάφορα αρπακτικά πουλιά ή άλλα ζώα.
Στην πόλη των Ιωαννίνων τα τελευταία χρόνια έρχονται μερικές δεκάδες ζευγάρια πελαργών, αριθμός σαφώς πολύ μικρός, σε σχέση με τον αντίστοιχο αριθμό πριν δύο δεκαετίες, που ο πληθυσμός τους ξεπερνούσε τα 200 πουλιά.
Ευτυχώς όμως υπάρχουν περιοχές της Ηπείρου, όπως η Φιλιππιάδα, στις οποίες ο πληθυσμός των πελαργών όχι μόνο δεν μειώνεται αλλά εμφανίζεται και σχετικά αυξημένος.
Η Φιλιππιάδα, μια όμορφή πόλη στο νομό Πρεβέζης, δικαιούται να ονομάζεται "η Πρωτεύουσα των Πελαργών", όλης της Ευρώπης. Εκεί καταφθάνουν κάθε χρόνο, πάνω από 200 ζευγάρια πελαργών, τα οποία απολαμβάνουν εκεί την αμέριστη αγάπη και σεβασμό τόσο από τους κατοίκους όσο και από τους Φορείς της περιοχής..
Αλλά και στον Αμβρακικό Κόλπο, στο χωριό της Ανέζας, που βρίσκεται κοντά στην Άρτα, υπάρχει κάθε χρόνο αυξημένη συγκέντρωση Πελαργών.
Είναι βέβαιο πάντως ότι κάθε φορά που έρχονται ή φεύγουν οι Πελαργοί, αρχίζει μία καινούρια εποχή για τους ανθρώπους.
Με τον αριθμό των αδέσποτων ζώων να αγγίζει το μισό εκατομμύριο σε όλη τη χώρα, η στείρωση αποτελεί άμεση ανάγκη.
