Articles by "Σκουριές"
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Σκουριές. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
«Η εταιρεία δεν είναι σε θέση να δώσει περισσότερα στοιχεία σχετικά με το πότε μπορεί να εκδοθούν οι άδειες για τις Σκουριές. Η εταιρεία αξιολογεί τις επιλογές που της δίνει ο νόμος σε σχέση με αυτό το θέμα».
 Αυτό ανακοίνωσε η Eldorado Gold στο πλαίσιο του δελτίου τύπου για τα οικονομικά αποτελέσματα β’ τριμήνου 2018 και αναμεταδίδουν εδώ και λίγες μέρες όλα τα ειδησεογραφικά μέσα στην Ελλάδα. Ειδική αναφορά αξίζει στο άρθρο της Λέττας Καλαμαρά στη «Ναυτεμπορική», όπου το «αξιολογεί τις νομικές επιλογές της» διαστρεβλώθηκε και έγινε πρωτοσέλιδη δήθεν «είδηση»: «Στη δικαιοσύνη ΠΡΟΣΦΕΥΓΕΙ η Eldorado Gold«! Πιασάρικος ο τίτλος αλλά απολύτως ψευδής. Ένα γνήσιο fake news. Προσπαθεί να δημιουργήσει «κλίμα» η κα Καλαμαρά;

Μας απειλεί λοιπόν η παράνομη εταιρεία και καλά κάνει από την πλευρά της, αφού ο αρμόδιος Υπουργός είναι ανίκανος/απρόθυμος να ενεργήσει για να προστατεύσει τα συμφέροντα του Δημοσίου. Φυσικά οι πάντες, στο εσωτερικό και το εξωτερικό, έχουν οδηγηθεί να πιστέψουν το παραμύθι της Eldorado οτι «η διαιτησία την δικαίωσε» και οτι η Ελλάδα τάχα αδικαιολόγητα δεν εκδίδει τις άδειες, με αποτέλεσμα πλήθος αρνητικών σχολίων από τους αναλυτές κατά της χώρας μας, χυδαίες ύβρεις από τους μετόχους που χάνουν περιουσίες κλπ. Kρατώντας μυστική την περίφημη διαιτητική απόφαση της 4ης Απριλίου για την οποία όλοι μιλούν αλλά κανείς δεν γνωρίζει τι λέει, ο κ. Σταθάκης διασύρει τη χώρα. Όποιος ενδιαφέρεται για την αλήθεια θα βρει την απόφαση εδώ και… θα συνιστούσαμε σε όλους «προσοχή στο κενό» μεταξύ του «δεν έχει την πρόθεση να παραβιάσει τη σύμβαση» και του «δεν παραβιάζει τη σύμβαση»… Εκτιμούμε οτι αυτή η διαιτητική απόφαση δεν μπορεί με τίποτα να στηρίξει μια προσφυγή της Eldorado στη δικαιοσύνη, διότι εκεί θα πρέπει υποχρεωτικά να αποκαλυφθεί το πλήρες περιεχόμενό της. Ως εκ τούτου, οι απειλές της εταιρείας είναι «άσφαιρα πυρά» επικοινωνιακού χαρακτήρα.
Εκτίμησή μας (και ξένων αναλυτών) είναι επίσης οτι η Eldorado σε αυτή τη φάση δεν βιάζεται να πάρει τις άδειες για τις Σκουριές, οι οποίες έχουν μπει σε κατάσταση συντήρησης (care and maintenance). Και αυτό για τους εξής δύο λόγους:
1. Η Eldorado έχει δηλώσει οτι το έργο των Σκουριών δεν θα επαναενεργοποιηθεί αν δεν λάβει ΟΛΕΣ τις άδειες που εκκρεμούν. Και αυτό, παρά τα όσα λέει στους ανίδεους μετόχους και δημοσιογράφους, γνωρίζει οτι είναι αδύνατον.
Κατά την εταιρεία, οι άδειες που εκκρεμούν στις Σκουριές είναι τρεις:
  • Τροποποίηση ηλεκτρομηχανολογικής μελέτης για το εργοστάσιο εμπλουτισμού.
  • Μετακίνηση αρχαιοτήτων από το ανοικτό όρυγμα.
  • Τροποποίηση τεχνικής μελέτης για τη μετάβαση στην ξηρή απόθεση τελμάτων.
Σε κανέναν δεν κάνει εντύπωση οτι η Eldorado δεν ζητάει την πιο βασική άδεια, αυτήν της μεταλλουργίας, που (υποτίθεται ότι) θα ολοκληρώσει το Επενδυτικό της Σχέδιο, το οποίο (υποτίθεται οτι) η ίδια διακαώς επιθυμεί να ολοκληρώσει κατά τα οριζόμενα στη Σύμβαση και την ΑΕΠΟ; Όταν λέει «όλες τις άδειες», στην πραγματικότητα η εταιρεία δεν εννοεί ΟΛΕΣ, αλλά μόνον αυτές που θα της επιτρέψουν να βάλει σε λειτουργία την εξόρυξη στις Σκουριές και να ξεκινήσει να εξάγει συμπυκνώματα, χωρίς να αποδίδει τίποτα στο Ελληνικό Δημόσιο. Την άδεια της μεταλλουργίας – από την οποία αποκλειστικά εξαρτώνται τα μελλοντικά έσοδα του Δημοσίου – ούτε τη θέλει ούτε τη ζητάει, ούτε έχει τη δυνατότητα να την πάρει αφού η μέθοδος επεξεργασίας έχει απορριφθεί ως μη εφαρμόσιμη. Το ΣτΕ πρόκειται (με ερωτηματικό) να συζητήσει την υπόθεση το Δεκέμβριο 2018 και η έκδοση της απόφασης θα πάρει οπωσδήποτε κάποιους μήνες ακόμα.
Με ΥΠΟΜΝΗΜΑ μας προς το ΥΠΕΝ στις 19/4/2018 τεκμηριώσαμε οτι μέχρι να αποφανθεί το ΣτΕ για τη νομιμότητα της απόφασης Σκουρλέτη, η εταιρεία παραβιάζει τη Σύμβαση και το Υπουργείο δεν νομιμοποιείται να εκδώσει καμμία άδεια. Φυσικά τόσο το υπόμνημα, όσο και η σχετική επίκαιρη ερώτηση του Βουλευτή κ. Σαρίδη παραμένουν αναπάντητα αφού ο κ. Σταθάκης έχει πάθει αλαλία για το συγκεκριμένο ζήτημα.
Επιπλέον, η Eldorado Gold έχει προβεί σε εκτεταμένες αλλαγές στο σχεδιασμό του υποέργου «Σκουριές» (σχεδιασμό εξόρυξης, χρονοδιαγράμματα, εργοστάσιο εμπλουτισμού, μέθοδο και χώρο απόθεσης τελμάτων εμπλουτισμού) που κατά την άποψή μας απαιτούν νέα περιβαλλοντική και όχι μόνο τεχνική αδειοδότηση. Απαντώντας σε ερώτηση αναλυτών πριν από μερικούς μήνες (στις 22/3/2018), ο CEO της Eldorado, Τζορτζ Μπερνς, δήλωσε: «σε ένα καλό σενάριο θα μπορούσαμε ίσως να πάρουμε τις άδειες μέσα σε ένα χρόνο», δηλαδή όχι νωρίτερα από τους πρώτους μήνες του 2019.
Συμπερασματικά, ο,τι κι αν λέει για λόγους εντυπώσεων, η Εldorado γνωρίζει οτι οι άδειες που ζητάει δεν είναι καθόλου «ρουτίνας».
2. Η Eldorado έχει δώσει προτεραιότητα σε άλλα υπό ανάπτυξη έργα και δεν διαθέτει τα απαραίτητα κεφάλαια για να ολοκληρώσει τις Σκουριές.
Στις τελευταίες παρουσιάσεις τo έργο των Σκουριών έχει φύγει από τα core assets και έχει μετακινηθεί στα development projects, μαζί με έργα που δεν έχουν ακόμα καμμία αδειοδότηση όπως π.χ. το Πέραμα στη Ροδόπη.
Η εταιρεία δεν βιάζεται να το ξαναξεκινήσει γιατί δεν έχει τα κεφάλαια να το κάνει. Το ρευστό και οι ταμειακές ροές από τα παραγωγικά της μεταλλεία δεν επαρκούν για να χρηματοδοτηθούν όλα της τα project. Σε αυτή τη φάση λοιπόν έχει δοθεί προτεραιότητα στην ολοκλήρωση άλλων έργων (του Lamaque στον Καναδά και νέου εργοστασίου εμπλουτισμού στο Kisladag στην Τουρκία) και οι Σκουριές έχουν μπει στη συντήρηση, με ετήσιο κόστος κατά την εταιρεία 3-5 εκατ. δολάρια από το 2019 και μετά.
Η Eldorado έχει ομολογήσει την παραβίαση της Σύμβασης!
Κατά την εταιρεία, για να ολοκληρωθεί το έργο των Σκουριών απαιτούνται ακόμα 689 εκατ. δολάρια ή 593 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό δεν περιλαμβάνει την κατασκευή του συγκροτήματος μεταλλουργίας χρυσού-χαλκού στο Μαντέμ Λάκκο και των συναφών υποδομών, που κατά την περιβαλλοντική αδειοδότηση είναι αναπόσπαστο μέρος τόσο του «υποέργου Σκουριών» όσο και του «υποέργου Ολυμπιάδας». Μόλις στις 29 Μαρτίου, με τη νέα «Τεχνική Έκθεση Σκουριών», η εταιρεία ομολόγησε ευθέως οτι εφαρμόσιμη μελέτη μεταλλουργίας δεν υπάρχει και ότι εγκαταλείπει την παραγωγή καθαρών μετάλλων στην Ελλάδα που είναι συμβατική της υποχρέωση. Απόφαση πλέον της εταιρείας είναι το σύνολο των συμπυκνωμάτων από το μεταλλείο Σκουριών (και Ολυμπιάδας) να πωλούνται σε τρίτους και να μην επεξεργάζονται περαιτέρω από την ίδια την Ελληνικός Χρυσός προς ανάκτηση των καθαρών μετάλλων. Διαβάστε: Λίγο πριν την απόφαση της διαιτησίας, η Eldorado ομολογεί την παραβίαση της Σύμβασης.
Το συγκρότημα μεταλλουργίας θα κόστιζε κατά προσέγγιση 400 εκατ. ευρώ και το απαραίτητο νέο εργοστάσιο εμπλουτισμού στο Μαντέμ Λάκκο άλλα περίπου 350 εκατ. ευρώ. Τίποτα από αυτά δεν είναι στα σχέδια της εταιρείας. Το αρμόδιο Υπουργείο το γνωρίζει αλλά κάνει πλάτες στην εταιρεία.
Σε κάθε περίπτωση, η Eldorado δεν θα μπορέσει να βρει λύση για τη χρηματοδότηση των Σκουριών – π.χ. κοινοπραξία με άλλη εταιρεία ή τραπεζικό δανεισμό – αν δεν αρθεί κάθε αβεβαιότητα σχετικά με την εξέλιξη του έργου.
Εν κατακλείδι: Δεν βλέπουμε να υπάρχει αυτή τη στιγμή καμμία σύγκρουση κυβέρνησης-Eldorado για το ζήτημα των αδειών. Όλοι βολεύονται. Οι άδειες δεν δίνονται και κατά τη γνώμη μας δεν θα δοθούν, όχι επειδή υπάρχει κάποια πολιτική βούληση από την πλευρά κυβέρνηση-Σταθάκη να σταματήσουν την καταστροφή, αλλά επειδή υπάρχει ουσιαστικό νομικό πρόβλημα. Το πρόβλημα αυτό δεν το έλυσε η διαιτησία-οπερέτα και μπορεί να λυθεί μόνο με τροποποίηση της σύμβασης και της ΑΕΠΟ ή με μια βολική απόφαση του ΣτΕ. Η εταιρεία το έχει αποδεχθεί αυτό και σε αυτή τη φάση η καθυστέρηση φαίνεται να τη βολεύει κιόλας – χωρίς να αποκλείονται κάποιες «κορώνες» κατά την προεκλογική περίοδο, για να βοηθήσει τη Νέα Δημοκρατία στην οποία έχει ξεκάθαρη προτίμηση.
Όλοι βολεύονται, εκτός από τον τόπο και τους κατοίκους του. Σαφής επιδίωξη τόσο της κυβέρνησης όσο και της εταιρείας – που στην πραγματικότητα βρίσκονται στην ίδια πλευρά – είναι ο εφησυχασμός του κόσμου και η παύση των αντιδράσεων μέχρι να λύσει η Eldorado τα νομικά της προβλήματα. Και αυτό, δεν θα αφήσουμε να συμβεί.
Καταγγελία που απεστάλη σήμερα 16/7 στις αρμόδιες για την αδειοδότηση της Ελληνικός Χρυσός υπηρεσίες του ΥΠΕΝ. Σε μορφή pdf εδώ.



Η παρούσα καταγγελία αναφέρεται σε ένα σοβαρό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Αφορά τη διαπίστωση από το αρμόδιο ΙΓΜΕ ότι στο κοίτασμα “Σκουριές” (μετάλλευμα + στείρα) το οποίο επιδιώκει να εκμεταλλευτεί η Ελληνικός Χρυσός, υπάρχει αδιαμφισβήτητα ινώδης αμίαντος, το θεωρούμενο ως το πλέον καρκινογόνο ορυκτό σωματιδιακό υλικό (καρκινογόνο κατηγορίας Α).
Η εταιρεία προσπάθησε να αποκρύψει και να υποβαθμίσει το ζήτημα αλλά η δημόσια συζήτηση άνοιξε με την πρώτη σχετική καταγγελία του “Παρατηρητηρίου” στις 22.10.2014. Επανερχόμαστε σήμερα με μια προσεγγιστική εκτίμηση του κινδύνου από την παρουσία στις Σκουριές όχι μόνο του αμιάντου αλλά και του – επίσης ισχυρά καρκινογόνου – λεπτοδιαμερισμένου χαλαζία, αποκλειστικά με βάση δεδομένα από την ΜΠΕ της Ελληνικός Χρυσός και με κάποιες παραδοχές που είναι όλες ευνοϊκές για την εταιρεία. Στόχος είναι η συντηρητικότερη δυνατή εκτίμηση του σχετικού κινδύνου, ώστε να μην υπάρξει το οποιοδήποτε περιθώριο κατηγορίας για δήθεν μη ρεαλιστική ανάλυση και αβάσιμη από μέρους μας κινδυνολογία.
Ακόμα και έτσι, ο κίνδυνος για τη δημόσια υγεία από την εννεαετή λειτουργία του ανοικτού ορύγματος των Σκουριών από όπου θα εκφεύγουν καθημερινά σημαντικές ποσότητες επικίνδυνων καρκινογόνων σωματιδιακών ρύπων, κρίνεται ως εξαιρετικά σημαντικός – όχι μόνο για τους εργαζόμενους στο μεταλλείο αλλά και για την ευρύτερη περιοχή. Σημειωτέον δε ότι το σύστημα παρακολούθησης της αέριας ρύπανσης που έχει εγκαταστήσει η εταιρεία δεν έχει τη δυνατότητα της αναγνώρισης των εξαιρετικά επικίνδυνων ινών αμιάντου και των μικροκόκκων χαλαζία που περιλαμβάνονται στην εκλυόμενη σκόνη. Και η ευρύτερη περιοχή, μόνιμοι κάτοικοι, επαγγελματίες, ξενοδόχοι, τουρίστες, τοπική Αυτοδιοίκηση – έχει δικαίωμα να τα γνωρίζει όλα αυτά. Και να λάβει τις αποφάσεις της και τα μέτρα της.
1. ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗΣ
H παρουσία του επικίνδυνου ορυκτού (τρεμολίτη-ακτινόλιθου) στο κοίτασμα των Σκουριών αναφέρεται και από την ίδια την Ελληνικός Χρυσός στη Μελέτη της Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του 2010, χωρίς όμως να αναγνωρίζεται ως “αμίαντος” και να αξιολογείται ως δυνητικός κίνδυνος για την υγεία των εργαζομένων και του γενικού πληθυσμού. Όταν, τρία χρόνια αργότερα, το πρόβλημα εντοπίστηκε από την αρμόδια για την τεχνική αδειοδότηση υπηρεσία του ΥΠΕΝ, η Ελληνικός Χρυσός προσπάθησε μέσω μιας κατά παραγγελία της ιδιωτικής γνωμάτευσης να αμφισβητήσει τόσο την παρουσία του αμιάντου στο μετάλλευμα όσο και την επικινδυνότητα της εκεί παρουσίας του. Η παρέμβαση και εξέταση δειγμάτων από τα στείρα και το μετάλλευμα από το ΙΓΜΕ έγινε ύστερα από εντολή του Υπουργείου Περιβάλλοντος το 2016.Και βέβαια, η γνωμάτευση του ΙΓΜΕ επιβεβαίωσε την ορθότητα των πρώτων συμπερασμάτων της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου: την παρουσία δηλαδή ινώδους και δυνητικά καρκινογόνου αμιάντου.
Δεν είναι ο αμίαντος όμως το μόνο διαπιστωμένα καρκινογόνο υλικό στο κοίτασμα των Σκουριών. Είναι και ένα άλλο ορυκτό είδος που σε λεπτό διαμερισμό (όταν καταστεί σκόνη εισπνεύσιμη δηλαδή) είναι εξίσου καρκινογόνο με τον αμίαντο (επίσης κατηγορίας Α), προκαλώντας στα προκαρκινικά στάδια τη γνωστή σιλίκωση. Και αυτό είναι ο χαλαζίας (crystalline silica). Την παρουσία βέβαια του χαλαζία, σε σημαντικότατες μάλιστα ποσότητες, τόσο στα στείρα όσο και στο μετάλλευμα των Σκουριών, δεν διανοήθηκε ποτέ να αμφισβητήσει η Ελληνικός Χρυσός (κάτι τέτοιο θα ακουγόταν ως χοντρό αστείο άλλωστε σε όποιους έχουν έστω και στοιχειώδεις γνώσεις της ορυκτολογικής σύστασης των υλικών του κοιτάσματος Σκουριών).
Με τα παραπάνω αδιαμφισβήτητα δεδομένα γεννάται το ερώτημα: πόσο επικίνδυνοι για τη δημόσια υγεία της ευρύτερης περιοχής θα είναι οι τελικά διαφεύγοντες στην ατμόσφαιρα σωματιδιακοί ρύποι από τις αδιάλειπτες, μέρα και νύχτα, και για πάνω από μια δεκαετία εξορυκτικές δραστηριότητες στο ανοικτό όρυγμα των Σκουριών; Που εκτός των μηχανικών εξορύξεων, των φορτώσεων και της συνεχούς διακίνησης υλικών, θα συμπεριλαμβάνουν και τακτικότατες, καθημερινές ισχυρές εκρήξεις;

2. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Η στάθμιση ενός τέτοιου κινδύνου εξαρτάται:
α) από την εκτιμώμενη ποσότητα των σωματιδιακών ρύπων που σε ημερήσια, ετήσια, ή συνολικά σε όλη τη διάρκεια ζωής του ανοικτού ορύγματος θα εκφεύγουν (ή θα έχουν αθροιστικά εκφύγει) πέραν των ορίων του,
β) από την ποσοτική συμμετοχή σε αυτούς τους σωματιδιακούς ρύπους των δύο καρκινογόνων υλικών (αμιάντου και εισπνεύσιμου χαλαζία),
γ) από το βαθμό και το ρυθμό αραίωσης του σωματιδιακού νέφους κατά την πορεία του,
δ) από τις κατά περίπτωση επικρατούσες μετεωρολογικές συνθήκες (άνεμος βροχή),
ε) από τον προσδιορισμό της ευρύτερης περιοχής διασποράς της σκόνης
στ) από τα όρια ασφαλείας σε ό,τι αφορά την έκθεση στους παραπάνω σωματιδιακούς καρκινογόνους παράγοντες.
Εννοείται πως είναι πολύ δύσκολη η ποσοτικοποίηση όσων από τους παραπάνω παράγοντες είναι ευμετάβλητοι. Μόνο προσεγγιστικές εκτιμήσεις μπορούν να γίνουν. Με αφετηρίες αφενός μεν τον ολικό όγκο των προς εξόρυξη υλικών στο σύνολο της ζωής του ανοικτού ορύγματος (τρία χρόνια προπαρασκευής του και εννέα χρόνια κανονικής λειτουργίας του) , αφετέρου δε τις περιεκτικότητες των δύο αυτών καρκινογόνων ουσιών στα υλικά αυτά. Με τη λογική επιπρόσθετα υπόθεση πως η παραγόμενη και εκλυόμενη σκόνη στο/από το ανοικτό όρυγμα των Σκουριών θα έχει μια περιεκτικότητα στους δύο ορυκτούς καρκινογόνους παράγοντες όχι πολύ διαφορετική από την περιεκτικότητά τους στα υλικά που θα εξορύσσονται.
Μετά τη συμπλήρωση των τριών προπαρασκευαστικών χρόνων και μόνο κατά τη διάρκεια της κύριας λειτουργίας του ανοικτού ορύγματος (έτη 3 έως 11) θα εξορυχθούν 102.940.386 τόνοι υλικού, από τους οποίους οι 20.453.000 τόνοι με μηχανική απόσπαση και οι 82.487.000 τόνοι με χρήση εκρηκτικών. Δηλαδή, κατά τα 9 έτη κύριας λειτουργίας του ανοικτού ορύγματος τα ¾ του υλικού θα εξορυχθούν με χρήση εκρηκτικών.
Κατά τη ΜΠΕ της Ελληνικός Χρυσός η παραγωγή σκόνης στο ανοικτό όρυγμα θα φτάνει μέχρι και 2.162 τόνους ανά ώρα. Οι καθημερινές εκρήξεις θα πρέπει να είναι η κύρια πηγή παραγωγής σκόνης, με σημαντικό μέρος της (κυρίως την πιο λεπτομερή) να ανέρχεται ψηλά και να εκφεύγει πέρα από τα όρια του ανοικτού ορύγματος. Κάνουμε στη συνέχεια μια λογική από μέρους μας εκτίμηση -κατά παραχώρηση δε προς την εταιρεία- ότι στη ΜΠΕ της υπεισήλθε ένα λάθος και ότι οι 2.162 τόνοι σκόνης δεν μπορεί να είναι η συνεχώς όλο το 24ωρο μέση ανα ώρα παραγωγή σκόνης, αλλά μάλλον η υπολογιζόμενη κατά το χρόνο όπου αυτή μεγιστοποιείται. Δηλαδή κατά τις μία ή δύο ανά 24ωρο εξορυκτικές εκρήξεις. Και με μία ακόμα παραχώρηση προς την εταιρεία και τα αναγραφόμενα στη ΜΠΕ της, όπου προβλέπονται και δύο εκρήξεις ανά ημέρα, θα υποθέσουμε επί πλέον ότι σε κανένα στάδιο δεν θα υπάρξουν παραπάνω από μία τέτοιες. Και ακόμα, πάλι κατά μεγάλη παραχώρηση προς την εταιρεία, ότι στο ενδιάμεσο μεταξύ εκρήξεων διάστημα η παραγόμενη στο όρυγμα σκόνη θα είναι μηδενική (κάτι που ασφαλέστατα δεν θα ισχύει στην πραγματικότητα).
Αποδεχόμαστε λοιπόν κατά παραχώρηση το ευνοϊκότερο δυνατό για την εταιρεία σενάριο: πως τελικά οι 2.162 τόνοι αντιπροσωπεύουν όχι την μέση ανά ώρα, αλλά την συνολική ανά ημέρα παραγωγή σκόνης στο ανοικτό όρυγμα.
Θα θεωρήσουμε ακόμα –και πάλι πολύ συντηρητικά και υπέρ της εταιρείας– ότι μόνο το ένα εκατοστό αυτής της μέσης ανά ημέρα παραγόμενης σκόνης θα καταφέρνει τελικά να εκφεύγει και να διασπείρεται πέραν των ορίων του ανοικτού ορύγματος, παρασυρόμενο στη συνέχεια από τους κατά περίπτωση πνέοντες ανέμους. Το ένα εκατοστό των 2.162 τόνων είναι 22 περίπου τόνοι, οπότε αυτή μπορεί να θεωρηθεί ως η απόλυτα ελάχιστη ανά ημέρα ποσότητα σκόνης που θα εκφεύγει πέρα από τα όρια του ανοικτού ορύγματος.
Κατά συνέπεια: σε ετήσια βάση (360 μέρες λειτουργίας ορύγματος) η ποσότητα αυτή θα είναι 22 x 360 = 7.920 τόνοι. Και για όλη την περίοδο λειτουργίας του ανοικτού ορύγματος (9 χρόνια) θα είναι 9 x 7.920 = 71.280 τόνοι.
Αυτοί οι 71.280 τόνοι σκόνης φορτισμένης με τα καρκινογόνα αμίαντος και εισπνεύσιμος χαλαζίας είναι η κατ’ απόλυτο ελάχιστον εκτιμώμενη ποσότητα που θα εκφύγει πέρα από τα όρια του ανοικτού ορύγματος. Κοντά στα όριά του πυκνότερη και ορατή, στη συνέχεια όμως, μακρύτερα, αραιότερη, αόρατη, μη αντιληπτή και ιδιαίτερα βλαπτική για την υγεία λόγω της μικροσκοπικότητας (εισπνευσιμότητας) των αιωρούμενων σωματιδίων της.
Κατά την ΜΠΕ της Ελληνικός Χρυσός η περιεκτικότητα των στείρων σε αμίαντο είναι 7% και σε χαλαζία 28%. Ενώ η περιεκτικότητα του μεταλλεύματος σε αμίαντο είναι 3% και σε χαλαζία σε 40%. Η περιεκτικότητα κατά συνέπεια σε αμίαντο και χαλαζία της σκόνης που θα διαφεύγει εκτός των ορίων του ανοικτού ορύγματος εξαρτάται από την αναλογία συμμετοχής σε αυτήν υλικού προερχόμενου από τα στείρα αφενός και από το μετάλλευμα αφετέρου. Η αναλογία μεταξύ των δύο αυτών δεν πρέπει να είναι πολύ διαφορετική από την αναλογία τους στο σύνολο του υλικού πριν την εξόρυξη, που με τα δεδομένα της ΜΠΕ της Ελληνικός Χρυσός, είναι περίπου 4 (μετάλλευμα) προς 1 (στείρα ). Ίσως στην διαφεύγουσα σκόνη η αναλογία των προελεύσεως από στείρα σωματιδίων να είναι λίγο αυξημένη, επειδή τα προελεύσεως από το μετάλλευμα θα είναι σχετικά βαρύτερα και άρα λίγο δυσκολότερο να ανέβουν πολύ ψηλά και να διαφύγουν. Μια εκτίμηση συμμετοχής 3 (μετάλλευμα) προς 1 (στείρα) στη σκόνη που θα διαφύγει ίσως να είναι πιο ρεαλιστική. Με βάση αυτό μπορούν να υπολογιστούν οι κατ’ απόλυτο ελάχιστο συνολικές ποσότητες των καρκινογόνων αμιάντου και εισπνεύσιμου χαλαζία που θα διαφύγουν στο περιβάλλον σε όλη τη διάρκεια της εννιάχρονης λειτουργίας του ανοικτού ορύγματος.
Με παραδοχή της αναλογίας 3 (μετάλλευμα) προς 1 (στείρα) στους συνολικά (και με τις πιο συντηρητικές παραδοχές) 71.280 τόνους σκόνης που θα διαφύγουν στο περιβάλλον και με τις προαναφερθείσες ποσοτικές συμμετοχές αμιάντου και χαλαζία σε μετάλλευμα και στείρα, υπολογίζεται πως το σύνολο των σωματιδίων αμιάντου που θα διασπαρούν στο περιβάλλον θα είναι 6.237 τόνοι, ενώ το σύνολο του αναπνεύσιμου χαλαζία 26.374 τόνοι. Αθροιστικά δε, και με τους πιο συντηρητικούς που χρησιμοποιήθηκαν εδώ υπολογισμούς, στα 9 συνολικά χρόνια λειτουργίας του ανοικτού ορύγματος των Σκουριών θα ελευθερωθούν στην ατμόσφαιρα και θα διασπαρούν στην πέρα από το ανοικτό όρυγμα ευρύτερη περιοχή 32.611 τόνοι εξαιρετικά επικίνδυνων καρκινογόνων ορυκτών ουσιών.
Θα πρέπει στα παραπάνω να προστεθεί βέβαια και ο επί πλέον κίνδυνος της διασποράς στην ατμόσφαιρα του αμιάντου και του λεπτομερούς χαλαζία που θα ενυπάρχουν στα στείρα υλικά κατασκευής των φραγμάτων, όπως και ο σημαντικός επίσης κίνδυνος διαφυγής και διασποράς στον αέρα κατά τις ξηρές περιόδους του αμιάντου και του λεπτομερούς χαλαζία που θα ενυπάρχουν στα τέλματα αποβλήτων (είτε αυτά αποτεθούν ξερά είτε υπό μορφήν πάστας).
3. ΒΙΟΣΥΣΣΩΡΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΘΡΟΙΣΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ
Θα πρέπει να τονισθεί ιδιαίτερα ότι τόσο ο χαλαζίας όσο και ο αμίαντος είναι υλικά μη εξαφανιζόμενα, μη αποδομούμενα δηλαδή και, επί πλέον, υλικά βιο-συσσωρευόμενα, που παραμένουν και αθροίζονται εκεί που θα επικαθίσουν: στο έδαφος, σε φυτά, σε ανθρώπινες κατασκευές, στα πνευμόνια -το πιο επικίνδυνο- όσων θα τα αναπνέουν. Η βιοσυσσώρευσή τους σημαίνει πως έχουν αθροιστικά επιβλαβή δράση.
Κατά τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η οριακή τιμή έκθεσης για τον γενικό πληθυσμό -εκτός δηλαδή εργοταξίων- θα πρέπει να καταβάλλεται κάθε προσπάθεια να είναι μηδενική και για τα δύο (και εντός εργοταξίων πάντως οι οριακές αυτές τιμές είναι εξαιρετικά χαμηλές: μία ίνα αμιάντου ανά 10 κ.εκ. ανά 8ωρο, και 0,1 mg χαλαζία ανά κυβ. μέτρο). Επίσης, να σημειωθεί πως η αθροιστική δράση και η βιο-συσσώρευση αυτών των καρκινογόνων σημαίνει πως δεν έχει σημασία η υπέρβαση ή μη των όποιων ορίων ασφαλείας στις περιεκτικότητες των δύο αυτών σωματιδιακών καρκινογόνων στην διασπειρόμενη σκόνη σε ωριαία, ημερήσια, μηνιαία ή ετήσια βάση. Εκείνο που έχει σημασία είναι η συνολικά αθροιζόμενη συν τω χρόνω ποσότητά τους (στα πνευμόνια ειδικότερα). Ακόμα, και αυτό είναι πολύ σημαντικό, πως η εκδήλωση καρκίνου εξαιτίας της πρόσληψης με την αναπνοή των δύο αυτών σωματιδιακών ρύπων συνήθως καθυστερεί και εκδηλώνεται αρκετά χρόνια μετά την συνεχή ή περιοδική, έστω και σε πολύ μικρές κάθε φορά ποσότητες, αλλά αθροιστική τελικά πρόσληψή τους.
Σε σχέση με το παραπάνω, θα πρέπει να τονιστεί πως η Ελληνικός Χρυσός δεν διαθέτει κανένα σύστημα προσδιορισμού και μέτρησης της περιεκτικότητας των αέριων ρύπων ειδικότερα σε αμίαντο και χαλαζία. Οι πολυδιαφημιζόμενοι από την ίδια σταθμοί παρακολούθησης και μέτρησης της αέριας ρύπανσης προσδιορίζουν ποιοτικά και μετρούν ποσοτικά τους καθ’ αυτό αέριους ρύπους (που ταχύτατα αραιώνονται μέχρι μηδενισμού εξάλλου και που η πρόσληψή τους δεν έχει αθροιστική δράση). Για τους σωματιδιακούς όμως αέριους ρύπους, πέραν της κοκκομετρικής διάκρισής τους και της συνολικής τους χημικής σύστασης (άχρηστης στην περίπτωση) αδυνατούν τα συστήματα αυτά παρακολούθησης να κάνουν ποιοτικούς προσδιορισμούς (να προσδιορίσουν δηλαδή τα είδη των συμμετεχόντων ορυκτών κόκκων, ειδικότερα δε μεταξύ αυτών των εξαιρετικά επικίνδυνων ινών αμιάντου και των μικροκόκκων χαλαζία). Εξάλλου, ακόμα και εάν αυτό ήταν δυνατό, ο προσδιορισμός θα γινόταν σε υλικό που ήδη έχει εκφύγει και διασπαρεί και το οποίο δεν μπορεί να ξαναγυρίσει πίσω, εκεί από όπου ξεκίνησε.
Με βάση όλα τα προαναφερόμενα, κρίνεται ως εξαιρετικά σημαντικός -που δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αγνοηθεί- ο σοβαρός κίνδυνος που συνιστούν για τη δημόσια υγεία στην ευρύτερη περιοχή οι πολύ μεγάλες ποσότητες των δύο καρκινογόνων σωματιδιακών ρύπων (αμιάντου και λεπτομερούς χαλαζία) που θα εκφεύγουν από τα όρια του ανοικτού ορύγματος των Σκουριών κατά τα εννέα χρόνια λειτουργίας του.
4. ΑΥΣΤΗΡΑ ΜΕΤΡΑ, ΑΜΦΙΒΟΛΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Με την απόφαση “Έγκρισης Προσαρτήματος 3: Τεχνική μελέτη εγκαταστάσεων διαχείρισης εξορυκτικών αποβλήτων υποέργου Σκουριών”, 17.09.2014 (ειδικός όρος 9) επιβάλλεται στην Ελληνικός Χρυσός η λήψη αυστηρών – αν και αμφιβόλου αποτελεσματικότητας – μέτρων για την προστασία των εργαζομένων στις Σκουριές από τον καρκινογόνο αμίαντο που περιέχεται στο μετάλλευμα και τα στείρα του μεταλλείου.
Η απόφαση ορίζει:
η εκμεταλλεύτρια εταιρεία οφείλει να διασφαλίσει πλήρως το εργασιακό περιβάλλον, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, με έρευνες που αφορούν στην ασφάλεια των εργαζομένων μεμετρήσεις ινών αμιάντου στον αέρα του εργοταξίου και όχι σε μεταλλεύματα, τέλματα ή πετρώματα επιτόπου σε φυσική κατάσταση. Γι’αυτό να τηρούνται τα ακόλουθα προληπτικής φύσεως μέτρα για την υγεία των εργαζομένων στις Μεταλλευτικές Εγκαταστάσεις Σκουριών”.
  • Να γίνονται συνεχώς κατά τη διάρκεια του έργου μετρήσεις όλων των μεταβλητών μολυσματικών παραγόντων της εργοταξιακής ατμόσφαιρας και, για άμεση και εύκολη σύγκριση με τις εκάστοτε ισχύουσες οριακές τιμές, να καταγράφονται ως: […]
  • Οι οριακές τιμές κατώτατων ορίων ( ΤLV) για σωματίδια να εφαρμόζονται για κάθε μία από τις τρεις κλάσεις μεγέθους, δηλαδή τις: εισπνεύσιμη, θωρακική και αναπνεύσιμη σωματιδιακή μάζα.
  • Η μέτρηση σκόνης στο εργοτάξιο να γίνεται με χρήση οργάνων άμεσης καταγραφής, για αποτελέσματα σε πραγματικό χρόνο, και με δειγματοληψία διήθησης για μετέπειτα εργαστηριακή ανάλυση, κατά προτίμηση με προσωπικές δειγματοληπτικές συσκευές με φίλτρο εστέρα κυτταρίνης. Τα όργανα άμεσης καταγραφής να συνδέονται με ηχητική προειδοποίηση διακοπής της εργασίας και απομάκρυνσης των εργαζομένων. Σε οποιαδήποτε περίπτωση υπέρβασης ορίων:
    – διακόπτονται άμεσα οι εργασίες, με εντολή του υπεύθυνου ασφαλείας του έργου, στο τμήμα των εγκαταστάσεων όπου παρατηρείται και
    – ειδοποιείται η Επιθεώρηση Μεταλλείων, προκειμένου να διενεργήσει αυτοψία με αντικείμενο τη διερεύνηση της προέλευσης και της έκτασης της επιβάρυνσης της ατμόσφαιρας του εργοταξίου, και κρίνοντας από το αποτέλεσμα της αυτοψίας να εκδώσει εντολή διακοπής ή επανέναρξης των εργασιών.
  • Η παρουσία τρεμολίθου ή ακτινολίθου στο κοίτασμα να ελέγχεται στην πηγή με τη χρήση μέτρων ελέγχου της σκόνης κατά την εξόρυξη-μεταφορά για να αποτραπεί εκπομπή ινών στην ατμόσφαιρα, και με την αυστηρή εφαρμογή αποτελεσματικού προγράμματος ελέγχου της σκόνης στο συγκρότημα επεξεργασίας-απόθεσης.
  • Η συνολική απαραίτητη ποσότητα αδρανών υλικών οδοστρωσίας για την κατασκευή και συντήρηση του οδικού δικτύου του μεταλλείου να παραχθεί από πετρώματα χωρίς τρεμόλιθο ή ακτινόλιθο.
  • Να τηρείται σε κάθε περίπτωση με ιδιαίτερη προσοχή το π.δ. 212/2006 “Προστασία των εργαζομένων που εκτίθενται σε αμίαντο κατά την εργασία, σε συμμόρφωση με την οδηγία 83/477/ΕΟΚ του Συμβουλίου, όπως αυτή τροποποιήθηκε με την οδηγία 91/382/ΕΟΚ του Συμβουλίου και την οδηγία 2003/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου” και η λοιπή σχετική ισχύουσα Ευρωπαϊκή και Εθνική νομοθεσία.
Παρά την καλή πρόθεση του νομοθέτη, οι όροι για την προστασία των εργαζομένων που έχουν τεθεί από τις δύο προαναφερθείσες αποφάσεις και το π.δ. 212/2006 είναι εξαιρετικά δύσκολο αν όχι αδύνατον να τηρηθούν σε ένα μεγάλης κλίμακας ανοικτό ορυχείο όπου θα γίνεται σε καθημερινή βάση χρήση εκρηκτικών. Άλλωστε, όπως προαναφέρθηκε, το σύστημα περιβαλλοντικής παρακολούθησης που έχει εγκαταστήσει η Ελληνικός Χρυσός δεν έχει τη δυνατότητα της θετικής διάκρισης και αναγνώρισης, και δη σε άμεσο χρόνο, ειδικά των ινών αμιάντου (σε σχέση με άλλα ινώδη αιωρούμενα σωματίδια) και των σωματιδίων χαλαζία (σε σχέση με άλλα σωματίδια άλλων ορυκτών).
5. Η “ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ” ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ ΤΟΥ ΑΜΙΑΝΤΟΥ (ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΧΑΛΑΖΙΑ)
Με νεότερη απόφαση του Υπουργού ΠΕΝ Πάνου Σκουρλέτη (“Έγκριση Τροποποιητικής Τεχνικής Μελέτης Μεταλλείου Σκουριών”, 06.05.2016) επιβάλλεται η λήψη ανάλογων μέτρων προστασίας και “αυτών που ενδέχεται να επηρεαστούν στην ευρύτερη περιοχή”, δηλαδή των κατοίκων και των επισκεπτών. Συγκεκριμένα:
α. Επαναλαμβάνεται ο προαναφερθείς όρος (9) της απόφασης Έγκρισης Προσαρτήματος 3 της 17.09.2014 και προσδιορίζεται η συχνότητα των μετρήσεων ελέγχου των ινών αμιάντου στην ατμόσφαιρα του εργοταξίου.
β. Καθορίζονται ειδικά τα εξής:
Να γίνει ιδιαίτερη αναφορά στην Γραπτή Εκτίμηση των υφιστάμενων κατά την εργασία Κινδύνων σε όλους τους κινδύνους στους οποίους εκτίθενται ή ενδέχεται να εκτεθούν οι εργαζόμενοι. Στην εν λόγω Γραπτή Εκτίμηση Κινδύνων να εξεταστεί και να αξιολογηθεί το σενάριο υπέρβασης της οριακής τιμής έκθεσης σε συγκεκριμένα μέτωπα και να προβλεφθούν, για την περίπτωση αυτή,τα μέτρα προστασίας των άμεσα επηρεαζόμενων εργαζόμενων καθώς και αυτών που ενδέχεται να επηρεαστούν στην ευρύτερη περιοχή, σε περίπτωση που η διατάραξη αμιαντούχου υλικού, σε συνδυασμό με τη συγκέντρωση, τη μορφολογία της περιοχής και τις μετεωρολογικές συνθήκες, το καταστήσουν πιθανό. Το περιεχόμενο της εν λόγω εκτίμησης κινδύνου πρέπει να αποτελεί αντικείμενο διαβούλευσης με τους εργαζόμενους ή τους εκπροσώπους αυτών.»
Γεννάται αμέσως το ζήτημα του προσδιορισμού της “ευρύτερης περιοχής” στην οποία ενδέχεται να υπάρξει επιβάρυνση, λόγω των μετεωρολογικών συνθηκών διασποράς σκόνης από τις Σκουριές. Πρέπει να τονιστεί ότι κατά τη ΜΠΕ της Ελληνικός Χρυσός, σελ. 3.2-5 και πιν. 3.2.1-8, “η μέση ταχύτητα ανέμου είναι σημαντικά αυξημένη στην περιοχή Σκουριών με τιμές υπερτετραπλάσιες των περιοχών Ολυμπιάδας και Κηπουρίστρας”.
Οι υπεύθυνοι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των τουριστικών μονάδων της “ευρύτερης περιοχής” είναι υποχρεωμένοι να εφαρμόσουν όλα όσα προβλέπονται για την προφύλαξη των εργαζομένων στις Σκουριές. Ήτοι:
  • Να αναρτήσουν τη Γραπτή Έκθεση Κινδύνου (ΓΕΚ) της Ελληνικός Χρυσός για τους κινδύνους στους οποίους ενδέχεται να εκτεθούν οι κάτοικοι και οι επισκέπτες, τους οποίους οφείλουν να ενημερώσουν εκ των προτέρων.
  • Να διαβουλεύονται την ΓΕΚ και το σενάριο υπέρβασης της οριακής τιμής των ινών αμιάντου με την Ελληνικός Χρυσός και να ενημερώνουν τους κατοίκους και τους επισκέπτες για τα μέτρα προφύλαξης και της άμεσες ενέργειες τους όταν ηχήσει ο συναγερμός.
Κατά την Έγκριση του Προσαρτήματος 3 και κατά την Έγκριση της Τροποποιητικής Τεχνικής Μελέτης, τόσο ο έλεγχος της υπέρβασης των ορίων όσο και ο συναγερμός βρίσκονται αποκλειστικά στο χέρι της εκμεταλλεύτριας εταιρείας, το συμφέρον της οποίας είναι η ομαλή ροή της παραγωγής.
Οι εργαζόμενοι της Ελληνικός Χρυσός έκαναν μια εργασιακή επιλογή και είναι υπεύθυνοι για τις συνέπειες της επιλογής τους. Όλοι οι υπόλοιποι όμως;
Είναι σαφές ότι όλα τα προαναφερθέντα συνιστούν μια περίπτωση στην οποία η εφαρμογή της αρχής της πρόληψης επιβάλλει την εξ αρχής επανεκτίμηση της δυνατότητας αδειοδότησης και λειτουργίας του ανοικτού ορύγματος των Σκουριών. Γιατί αυτό που σαφώς τίθεται σε σοβαρό κίνδυνο από μια τέτοια λειτουργία είναι η δημόσια υγεία. Και για αυτήν δεν μπορούν να υπάρξουν εκπτώσεις ή παραβλέψεις.

πηγή

Tη διαδικασία της διαιτησίας μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και Ελληνικός Χρυσός, ο Υπουργός ΠΕΝ κ. Σταθάκης επέλεξε να την περιβάλει από την αρχή με απόλυτη μυστικότητα και αδιαφάνεια. Το αρχικό δικόγραφο της προσφυγής στη διαιτησία δεν δόθηκε στη δημοσιότητα από το αρμόδιο υπουργείο, αλλά από το antigoldgr.org.

Σήμερα βλέπουμε οτι ακόμα και η κρίσιμη για το δημόσιο συμφέρον αλλά και για το μέλλον της Χαλκιδικής απόφαση, αντιμετωπίζεται από το Υπουργείο σαν κρατικό μυστικό. Εδώ και μια ολόκληρη εβδομάδα γνωρίζουμε μόνο τις δυο λακωνικές ανακοινώσεις για την απόφαση, του ΥΠΕΝ και της Eldorado Gold (που μάλιστα προηγήθηκε αυτής του ΥΠΕΝ), αλλά όχι την ίδια την απόφαση. Ο δε κ. Σταθάκης καταγγέλλει τις παρερμηνείες και αυθαίρετες αναγνώσεις, που είναι φυσιολογικές αφού κανείς δεν έχει την απόφαση, αλλά χωρίς να δημοσιοποιεί την απόφαση!
Μπορείτε να διαβάσετε την περίφημη απόφαση εδώ:
Η ανάλυσή μας για την απόφαση βρίσκεται εδώ:
Παίρνουμε (ξανά) την ευθύνη να δώσουμε στη δημοσιότητα αυτό που θα έπρεπε να έχει δώσει εδώ και μέρες το ίδιο το ΥΠΕΝ επειδή η παραβίαση αυτής της σύμβασης δεν είναι μια «ιδιωτική υπόθεση» μεταξύ της εταιρείας και Δημοσίου, αλλά αφορά όλη τη Χαλκιδική και όλη την Ελλάδα.
Επειδή από το σκεπτικό της απόφασης γίνεται φανερό το στήσιμο της διαιτησίας με τα διάτρητα ερωτήματα και το προδιαγεγραμμένο αποτέλεσμα.
Επειδή, παρά τα όσα ακούγονται και γράφονται, η απόφαση αυτή κανένα νομικό πρόβλημα της Ελληνικός Χρυσός δεν επιλύει αφού η παραβίαση της σύμβασης παραμένει.
Eπειδή εν τέλει, το δημόσιο συμφέρον υπηρετείται μόνο με τη διαφάνεια.
Συγκεκριμένα σημεία του κειμένου θα αναλυθούν ειδικά σε επόμενες αναρτήσεις.
(*) Από το αρχείο έχουν αφαιρεθεί οι πρώτες σελίδες που περιείχαν ευαίσθητα δεδομένα των συμμετεχόντων στη διαδικασία.

πηγή
Λίγο πριν την απόφαση της διαιτησίας, η Eldorado ομολογεί την παραβίαση της Σύμβασης


Με την «Τεχνική Έκθεση Σκουριών» της Eldorado Gold που δημοσιοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα, μόνο στο εξωτερικό, η εταιρεία ομολογεί ευθέως οτι εφαρμόσιμη μελέτη μεταλλουργίας δεν υπάρχει και ότι εγκαταλείπει την παραγωγή καθαρών μετάλλων στην Ελλάδα που είναι συμβατική της υποχρέωση.

Η έκθεση έχει ημερομηνία 1/1 αλλά η εταιρεία περίμενε για να την ανακοινώσει στις 29/3, ελάχιστες μέρες πριν την ανακοίνωση της διαιτητικής απόφασης που κατά πάσα πιθανότητα έχει ήδη ληφθεί. Η επιλογή της ημερομηνίας ήταν, κατά την άποψή μας, δόλια από την πλευρά της εταιρείας, με στόχο να μην μπορεί η ξεκάθαρη ομολογία παραβίασης της σύμβασης να χρησιμοποιηθεί ως αποδεικτικό στοιχείο ενώπιον του διαιτητικού δικαστηρίου. Επειδή η διαιτητική απόφαση θα είναι μη-εφέσιμη, θεωρουμε οτι το δημόσιο συμφέρον επιβάλλει την ολιγοήμερη επιμήκυνση της διαδικασίας της διαιτησίας προκειμένου η επίσημη αυτή ανακοίνωση της Eldorado Gold να τεθεί υπ’οψιν του δικαστηρίου

Το θανατηφόρο δυστύχημα έλαβε χώρα στην πρωινή βάρδια της Δευτέρας 29-2-2016. Ο άτυχος εργαζόμενος καταπλακώθηκε από όγκο μεταλλεύματος βάρους περίπου 6 τόνων που κατέπεσε από ύψος 4 περίπου μέτρων. Σύμφωνα με το κείμενο της αγωγής, ο θάνατος του 53χρονου προκλήθηκε από «αμέλεια, παραλείψεις και παραβάσεις της νομοθεσίας». Ο συγκεκριμένος όγκος μεταλλεύματος διαμορφώθηκε από τις ανατινάξεις της προηγούμενης Πέμπτης 25-2-2016 και παρέμεινε να προεξέχει της ευρύτερης επιφάνειας του μετώπου μετά και τις εργασίες αποκόλλησης και κατάρριψης επισφαλών όγκων που έγιναν την Παρασκευή 26.02.2016. Οι αρμόδιοι καθ’ ύλη εκπρόσωποι της εταιρίας ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ Α.Ε., δεν επισκέφθηκαν τη στοά προκειμένου να εκτιμήσουν τη κατάσταση όπως διαμορφώθηκε μετά την ανατίναξη και να διαπιστώσουν αν οι συνθήκες εργασίας κάτω από αυτόν τον προεξέχοντα όγκο ήταν ασφαλείς.

«Ο δυναμικός χαρακτήρας της κατάστασης και οι αστάθμητοι παράγοντες που προκαλούνται από μία ανατίναξη, αλλά και η γνώση από την εναγομένη εταιρία της σαθρότητας του μεταλλεύματος, της παρουσίας σε πολλές θέσεις ρηγμάτων και καολίνη, ενός ορυκτού που διαρρέει συνολικά και απροειδοποίητα και η πρόκληση προηγούμενων δυστυχημάτων, υποχρέωνε την εναγομένη να ελέγξει επισταμένα και με τους ειδικούς και καθ’ ύλη αρμοδίους εκπροσώπους της, επιβλέποντα του Γραφείου Ασφαλείας και Υγιεινής της Εργασίας, Τμηματάρχη του μεταλλείου και επιβλέποντα μηχανικό παραγωγής και, ενδεχομένως, γεωλόγο, για την σταθερότητα ή επισφάλεια του προεξέχοντος όγκου.»

Ωστόσο δεν έγινε ο παραμικρός έλεγχος αλλά από τη δικογραφία προκύπτει οτι ο εργοδηγός βάρδιας προέβη μόνος του στην εκτίμηση για τη σταθερότητα του προεξέχοντος όγκου μεταλλεύματος και αποφάνθηκε οτι το μετάλλευμα ήταν σταθερό και οτι μπορούσαν να εκτελεστούν εργασίες κάτω από αυτό με ασφάλεια.

Την ημέρα εκείνη, κάτω από τον όγκο του μεταλλεύματος που κατέπεσε εργαζόταν τρεις άνθρωποι και ένας τέταρτος χειριζόταν το ανυψωτικό μηχάνημα. Σύμφωνα με δημοσίευμα της 11.03.2016, ο Τμηματάρχης της υπηρεσίας Επιθεώρησης Μεταλλείων Βορείου Ελλάδος κ. Σαρρής, δήλωσε: «Εκείνη τη στιγμή θα μπορούσαν να σκοτωθούν τρεις άνθρωποι. Από τύχη δεν βρίσκονταν στη θέση τους».

Σοβαρή παραβίαση των κανόνων ασφαλείας είναι οτι πρώτα ολοκληρώθηκε η όρυξη των διατρημάτων και η γόμωση του μετώπου με εκρηκτικά, εργασία που εκτέλεσαν οι τρεις εργαζόμενοι ευρισκόμενοι σε όλο αυτό το χρονικό διάστημα κάτω από τον επισφαλή όγκο του μεταλλεύματος, και έπειτα ξεκίνησαν οι εργασίες σταθεροποίησης της οροφής στη διάρκεια της οποίας συνέβη το θανατηφόρο δυστύχημα. Όπως προκύπτει από τις καταθέσεις των μαρτύρων-εργαζομένων, αυτή η πρωθύστερη διαδικασία που επισημαίνεται και από την Έκθεση Αυτοψίας Δυστυχήματος, ήταν τυπική και η συνήθης πρακτική της εταιρείας.

Το μεταλλείο Μαύρων Πετρών έχει χαρακτηρισθεί ως «μεταλλείο-φονιάς» λόγω της σαθρότητας του μεταλλεύματος και της παρουσίας σε πολλές θέσεις σεισμικών ρηγμάτων και καολίνη, ενός ορυκτού που διαρρέει συνολικά και απροειδοποίητα.

Στις 14 Οκτωβρίου 2009 υποχώρησε η οροφή στοάς εξόρυξης και καταπλάκωσε τρεις μεταλλωρύχους. Ο ένας εξ αυτών ανασύρθηκε νεκρός, ο άλλος υπέστη ακρωτηριασμό των δακτύλων του αριστερού χεριού, ενώ ο τρίτος υπέστη ελαφρότερο τραυματισμό.

Σοβαρό δυστύχημα σημειώθηκε επίσης στο μεταλλείο Μαύρων Πετρών στις 19 Ιουνίου 2015, κατά το οποίο ένας εργαζόμενος καταπλακώθηκε από κατάρρευση μέρους της στοάς στην οποία εργαζόταν και τραυματίστηκε σοβαρότατα στο κεφάλι και στην σπονδυλική στήλη, υποβλήθηκε σε πολύωρη νευροχειρουργική επέμβαση σε Κλινική και στη συνέχεια μεταφέρθηκε σε Κέντρο Αποκατάστασης. Ακόμη και σήμερα υποφέρει από τα προβλήματα που προκλήθηκαν. (Σχετικό άρθρο εδώ).

Παρόλο που και τότε επισημάνθηκε από διάφορους φορείς και έτυχε ευρείας δημοσίευσης ότι τα μεταλλεία και ειδικότερα το μεταλλείο Μαύρων Πετρών είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα, και παρόλο που υπήρχε προηγούμενο δυστυχημάτων και μάλιστα θανατηφόρων, εν τούτοις η εναγομένη εταιρία ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ Α.Ε., παρέλειψε να λάβει τα ενδεδειγμένα μέτρα ασφαλείας.

πηγή
Για τη βεβαιωμένη ρύπανση και υποβάθμιση του περιβάλλοντος από την Ελληνικός Χρυσός, το αρμόδιο Υπουργείο αρκέστηκε σε απλά διοικητικά πρόστιμα χωρίς να λάβει άλλα μέτρα για να αναγκάσει την εταιρεία-παραβάτη σε συμμόρφωση. Δύο χρόνια μετά, τα πρόστιμα ακυρώνονται από το Διοικητικό Πρωτοδικείο για τυπικούς λόγους. Με την προκλητική απροθυμία του Υπουργείου να δράσει για να προστατεύσει τον τόπο και τις προκλητικές δικαστικές αποφάσεις υπέρ της πολυεθνικής, η καταστροφή της Χαλκιδικής συνεχίζεται.

Με σειρά ελέγχων που πραγματοποίησαν τα έτη 2013 και 2014 οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος, μια υπηρεσία με κρίσιμο ρόλο αλλά τραγικά υποστελεχωμένη, κατέγραψαν 21 σοβαρές παραβάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και των εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων από την Ελληνικός Χρυσός στα υποέργα Ολυμπιάδας και Μαύρων Πετρών/Στρατωνίου. Ο περιβαλλοντικός έλεγχος προχώρησε με τη νόμιμη διαδικασία (απολογητικό υπόμνημα της εταιρείας, εξέτασή του από τους Επιθεωρητές, έκδοση Πράξεων Βεβαίωσης Παράβασης) αλλά με μεγάλα χρονικά κενά και κατέληξε στην επιβολή προστίμων συνολικού ύψους 1.734.000 ευρώ, τον Ιανουάριο 2016.
Το Τριμελές Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών στο οποίο προσέφυγε η Ελληνικός Χρυσός έκρινε οτι το διάστημα των 33 μηνών που μεσολάβησε από την έναρξη των ελέγχων μέχρι την την επιβολή του προστίμου «υπερβαίνει τον εύλογο χρόνο εντός του οποίου όφειλε η Διοίκηση να ολοκληρώσει την περιβαλλοντική επιθεώρηση» και ακύρωσε τις πράξεις επιβολής προστίμων. Εάν η απόφαση αυτή τελεσιδικήσει, αφού εκδικαστεί και η έφεση του ΥΠΕΝ, τα 1.734.000 ευρώ θα πρέπει να επιστραφεί στην εταιρεία, με τόκο φυσικά. Αλλά και αν κερδηθεί η υπόθεση στο δεύτερο βαθμό, είναι φανερό οτι το ποσό αυτό δεν είναι παρά μια «ασπιρίνη» μπροστά στην τεράστια περιβαλλοντική καταστροφή που συντελείται στη Χαλκιδική, την οποία το ΥΠΕΝ παρακολουθεί χωρίς να επεμβαίνει.
Δεν πρόκειται για ασήμαντες παραβάσεις: 9 από αυτές προκάλεσαν αποδεδειγμένα «ρύπανση και υποβάθμιση του περιβάλλοντος», ενώ άλλες 11 προκάλεσαν «κίνδυνο ρύπανσης και υποβάθμισης του περιβάλλοντος» (εδώ και εδώ). Οι περισσότερες δεν αφορούν μεμονωμένα περιστατικά ρύπανσης αλλά παράνομες πρακτικές της εταιρείας που συνεχίζουν, μέχρι σήμερα, να προκαλούν ρύπανση ή κίνδυνο ρύπανσης. Ενδεικτικά: διάθεση ανεπαρκώς επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων στη θάλασσα, απόκρυψη επικινδυνοτητας στερεών αποβλήτων, απόθεση επικίνδυνων αποβλήτων σε ακαταλληλους χώρους, κατασκευαστικές παραβάσεις στο χώρο απόθεσης επικινδύνων αποβλήτων Κοκκινόλακκα κ.λ.π.
Το διοικητικό δικαστήριο δεν αμφισβήτησε την ουσία των παραβάσεων, οι οποίες άλλωστε είχαν στέρεα τεκμηριωθεί από τους Επιθεωρητές, αλλά στάθηκε μόνο στην υπέρβαση του «εύλογου χρόνου»… Όμως η αόριστη έννοια του «εύλογου χρόνου» είναι στην απόλυτη κρίση του δικαστηρίου: Κατά κανόνα, ο εύλογος χρόνος που παρέχεται στη Διοίκηση για τη διαπίστωση, επιβολή και ταμειακή βεβαίωση διοικητικού προστίμου είναι μία πενταετία από την τέλεση της παράβασης. Η πενταετία είναι ο κανόνας για την επιβολή προστίμων τόσο στη φορολογική νομοθεσία, όσο και στην ασφαλιστική, την τελωνειακή, την πολεοδομική και τη χρηματιστηριακή.
Η υπόθεση της Ελληνικός Χρυσός, όπου έχουμε βεβαιωμένη και μη αμφισβητούμενη ρύπανση και διακινδύνευση μιας περιοχής και των κατοίκων της, φαίνεται να είναι η πρώτη περίπτωση που ο «εύλογος χρόνος» ερμηνεύθηκε τόσο στενά – αφού, όπως φαίνεται οι δικαστές δεν βρήκαν κανένα λόγο ουσίας για να ακυρώσουν τα πρόστιμα. Το διοικητικό δικαστήριο έφτασε μέχρι το σημείο να ψέξει τους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος επειδή αντιμετώπισαν το κάθε υποέργο συνολικά και σε βάθος χρόνου – συγκέντρωσαν δηλαδή σε δύο μεγάλες εκθέσεις όλες τις παραβάσεις της νομοθεσίας που προέκυψαν από τις 7 αυτοψίες και τις 4 επιπλέον δειγματοληψίες που πραγματοποίησαν, ελέγχοντας στο μεταξύ την εξέλιξη των έργων και τη συμμόρφωση της εταιρείας. Αυτό, κατά την άποψη του δικαστηρίου, αύξησε αδικαιολόγητα (;) το χρόνο της περιβαλλοντικής επιθεώρησηςΗ δικαστική απόφαση ζύγισε-σύγκρινε την προκληθείσα περιβαλλοντική βλάβη και τον χρόνο που χρειαζόταν απαραίτητα να δράσει η Διοίκηση και έκρινε ότι η υποβάθμιση του περιβάλλοντος μπαίνει σε δεύτερη μοίρα, κλείνοντας έτσι το μάτι στην εταιρεία-παραβάτη.
Οι δικαστικές αποφάσεις κρίνονται, όπως κρίνονται όλοι και όλα, με κριτήρια όχι μόνο καθαρά νομικά αλλά και με «το κοινό περί δικαίου αίσθημα». Η στενή ερμηνεία της νομοθεσίας που αφήνει ατιμωρητους τους κατά συρροήν παραβάτες ούτε τον στόχο της προστασίας του περιβάλλοντος και του κοινωνικού συνόλου υπηρετεί, ούτε το αίσθημα των πολιτών περί δικαιοσύνης ικανοποιεί. Τουναντίον δημιουργεί την βεβαιότητα προειλημμένης απόφασης με προσχηματική αιτιολογία. Επιπλέον, το δεδικασμένο αυτής της απόφασης δημιουργεί αμφιβολίες και για την τύχη των επόμενων περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων στα έργα της Ελληνικός Χρυσός, π.χ. του 2015 και του 2016, για τις οποίες δεν έχουν εκδοθεί ακόμα πράξεις καταλογισμού.
Πέρα από τον καταλογισμό του προστίμου που είναι η ηπιότερη δυνατή διοικητική κύρωση, το Υπουργείο δεν έκανε τίποτα για να υποχρεώσει την εταιρεία σε συμμόρφωση με την περιβαλλοντική νομοθεσία και τους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους. Κατά το νόμο 1650/1986 μπορούν να επιβληθούν και άλλες  κυρώσεις ανάλογα με την έκταση και τη βαρύτητα της παράβασης, όπως η προσωρινή ή οριστική διακοπή της ρυπογόνου δραστηριότητας. Το ΥΠΕΝ αρκέστηκε σε ένα απλό πρόστιμο, επιτρέποντας να συνεχίζεται η ρύπανση και η διακινδύνευση του περιβάλλοντος από τη δράση της Ελληνικός Χρυσός.
Τώρα που το πρόστιμο για τυπικούς λόγους ακυρώθηκε, η διαπίστωση των παραβάσεων, με όλη τη σχετική τεκμηρίωση έμεινε μετέωρη και ουσιαστικά «εξουδετερώθηκε». Οι παραβάσεις υπάρχουν και συνεχίζονται, αλλά πλέον δεν μπορεί να ληφθεί κανένα άλλο διοικητικό μέτρο κατά της εταιρείας αφού θα ήταν εκ προοιμίου εκπρόθεσμο. Ερωτηματικά ωστόσο δημιουργούνται για το περιθώριο κινήσεων της Διοίκησης, όταν υπάρχει μια τόσο «φιλική» προς την εταιρεία δικαιοσύνη.
Υπάρχει επίσης και η «ποινική προστασία του περιβάλλοντος», δηλαδή η απόδοση ποινικών ευθυνών στους παραβάτες της περιβαλλοντικής νομοθεσίας που είναι ανεξάρτητη από τις διοικητικές κυρώσεις. Αλλά ούτε αυτή φαίνεται να λειτουργεί στην περίπτωση της Ελληνικός Χρυσός. Οι Πράξεις Βεβαίωσης Παράβασης των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος διαβιβάστηκαν στον αρμόδιο Εισαγγελέα, αλλά καμμία ποινική δίωξη δεν ασκήθηκε για τη διαπιστωμένη, πολλαπλή και κατά συρροή υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Για τους πολίτες που παρακολουθούν τα τεκταινόμενα, το συμπέρασμα είναι σαφές: Η «Δικαιοσύνη» έχει πάρει υπό την προστασία της την Ελληνικός Χρυσός που, έχοντας εξασφαλισμένη την ατιμωρησία, έχει αποθρασυνθεί.