Επισημαίνει ο Δημήτρης Α. Γιαννακόπουλος *
Είναι προφανές πως δεν καταλαβαίνει ο ίδιος ο Αλέξης τι λέει ο πρωθυπουργός Τσίπρας, αν και ξέρει μάλλον καλά γιατί το/τα λέει. Και να ήταν ο μόνος! Η πλειονότητα εκ των στελεχών του πολιτικού μας συστήματος δεν γνωρίζει τι ξεστομίζει, με ένα σοβαροφανές μάλιστα στυλάκι που δολοφονεί την ελπίδα πως θα μπορούσαν να μάθουν κάποια στιγμή την πολιτική σημασία των λόγων τους. Πρόκειται για πολιτικούς με αποκλειστικά μικροπολιτική συγκρότηση και όχι πολιτική.
Κάπως έτσι φτάσαμε να επεκτείνεται δραματικά και αποδιοργανωτικά για την ελληνική κοινωνία η κρίση νοήματος, με τους ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ να θεωρούν πως το πολιτικό και κοινωνικό νόημα σχηματίζεται κατά την αντιπαράθεσή τους με τη ΝΔ και το αντίστροφο! Και όλα αυτά από τη στιγμή που σήμερα (διάβασε την «Αυγή») οι «ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ» ομιλούν με άνεση τη γλώσσα με την οποία μιλούσαν οι «ΝΔ-ΠΑΣΟΚ», κατά την αμέσως προηγούμενη διακυβέρνηση υπό την τρόικα!
Χρησιμοποιούν την ίδια ακριβώς γλώσσα. Πρόσεξε τι είπε χθες ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας: «Το σημαντικότερο είναι ότι αποκαθίσταται πλήρως η σταθερότητα, φεύγει η αβεβαιότητα, τελειώνει όλη αυτή η συζήτηση για το εάν η Ελλάδα μπορεί να καταφέρει να παραμείνει στον ισχυρό πυρήνα της Ευρώπης». Το έχεις ξανακούσει αυτό - ακριβώς το ίδιο - πότε, πόσες φορές και από ποιους; Εδώ και έξι χρόνια κάθε πρωθυπουργός της τρόικας, μετά από κάθε αριβιστική συμφωνία για «πάση θυσία στο ευρώ», τα ίδια ακριβώς δεν λέει; Τα ίδια και απαράλλακτα, δυστυχώς, σαν μια καρικατούρα του Τάλκοτ Πάρσονς: προσαρμογή (adaption), προσανατολισμός (goal attainment), ολοκλήρωση (integration), διατήρηση των μνημονιακών προτύπων (latent pattern maintenance).
Ωστόσο, αυτό δεν είναι παράδοξο και δεν αποτελεί πλέον είδηση, η οποία να προδηλώνει τη σοβαρή μεθοδολογική σύγχυση που διατρέχει τον σχηματισμό του γνωστικού μοντέλου του σημερινού πρωθυπουργού. Αλλού εδράζεται η πλέον διαστροφική προσέγγιση των εννοιών. Στη φράση-άποψή του πως ο λεγόμενος οδικός χάρτης για τη βιώσιμη ρύθμιση του χρέους «αποδεικνύει ότι η έννοια της αλληλεγγύης από την πλευρά των εταίρων είναι μια πραγματοποιήσιμη έννοια και όχι μια ευχή»!
Εδώ ο κύριος Τσίπρας «σταλινίζει» μάλλον ασυνείδητα, συγχέοντας τον αυταρχικό νεοφιλελευθερισμό, που διέπει το πρόγραμμα της τρόικας, με την νεολειτουργική (neofunctionalist) θεωρία, όπως και την άποψη των νεοθεσμικών (neoinstitutionalists). Η «αλληλεγγύη», την οποία ανακαλύπτει στη χθεσινή συμφωνία ο κύριος Τσίπρας, δε έχει καμία σχέση με τη νεολειτουργική αλληλεγγύη στην περίφημη διακήρυξη του Robert Schuman: «H Ευρώπη θα οικοδομηθεί με συγκεκριμένες πραγματοποιήσεις, που θα δημιουργήσουν πρώτα μια πραγματική αλληλεγγύη», με την έννοια πως η ολοκλήρωση θα ήταν μια διαδικασία κατά την οποία οι θετικές λειτουργίες των κοινών θεσμικών οργάνων θα προκαλούσαν θετικές αντιδράσεις των πολιτικών και οικονομικών ηγετών, θα επιδρούσαν επί της συμπεριφοράς άλλων κοινωνικών ομάδων και θα προσέγγιζαν μεταξύ τους τα διάφορα έθνη, εναρμονιστικά και στο πλαίσιο της κοινωνικής σύγκλυσης.
Αρθρώνοντας χθες την έννοια της αλληλεγγύης, ο κ. Τσίπρας, έρχεται σε πλήρη, δομικού χαρακτήρα αντίθεση με τον Αλέξη της Ευρωπαϊκής Αριστεράς - όπως ασφαλώς και με τους αυθεντικούς ευρωπαϊστές - καθώς θεωρεί / υπονοεί πως το πρόγραμμα της τρόικας για την Ελλάδα, το οποίο είναι σήμερα και δικό του πρόγραμμα, βασίζεται στο «spillover effect» (: στην ιδέα της «επενέργειας διάχυσης»), δηλαδή, πως τα μέτρα μεγέθυνσης για έκτη χρονιά της εσωτερικής υποτίμησης, της ύφεσης και της διαρκούς λιτότητας, που διαχωρίζουν τους έλληνες και την ελληνική εθνική οικονομία από την ανάπτυξη της υπόλοιπης ευρωζώνης, εδραιώνουν την αλληλεγγύη μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης! Είναι σαν να θεωρεί πως η διευρυνόμενη εποπτεία με χαρακτηριστικά υποτέλειας και ο συντεταγμένος αποκλεισμός της Ελλάδας είναι έκφραση αλληλεγγύης που δημιουργεί την ανάγκη για την εγκατάσταση επιπλέον υπερεθνικών θεσμών, έτσι ώστε να προχωρήσουμε από τη νομισματική ένωση στην οικονομική ολοκλήρωση, στο δρόμο προς μια πολιτική ένωση!
Μα, ο πρωθυπουργός δεν συνδέει την αλληλεγγύη με τα αντικοινωνικά και αντιοικονομικά μέτρα που νομοθετεί - στο πλαίσιο των αλληλέγγυων σχέσεων των συμμετεχόντων στο Eurogroup (!) - αλλά αποκλειστικά με τη δέσμευση των εταίρων-δανειστών πως αν αυτά τα μέτρα και τα υπόλοιπα που τα συμπληρώνουν εφαρμοστούν και αποδώσουν τα προσδοκώμενα, η εξυπηρέτηση του χρέους προς τον λεγόμενο επίσημο τομέα, θα καταστεί ευνοϊκότερη για την εθνική μας οικονομία, έτσι ώστε να μην απαιτηθεί ξανά αναχρηματοδότηση του χρέους από τον προϋπολογισμό των χωρών της ευρωζώνης.
Τι σημαίνει αυτό; Σαφή «έκφραση αλληλεγγύης» της ελληνικής κυβέρνησης και των Ελληνικών Αρχών γενικότερα προς τους εταίρους μας, οι οποίοι διακινδύνευσαν κεφάλαια και πολιτικό κύρος για να σώσουν μέσω της συντεταγμένης πτώχευσης και φτωχοποίησης της Ελλάδας το τραπεζικό τους σύστημα και το δικό τους μοντέλο ευημερίας!!! Με τη ρύθμιση που «πέτυχε» η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα, η «έκφραση αλληλεγγύης» προς τους εταίρους μας αποκτά δομικά χαρακτηριστικά, με στοιχεία αλτρουισμού! Εδώ πλέον δεν είναι η οικονομική ολοκλήρωση που εδραιώνει την αλληλεγγύη μεταξύ των συμμετεχόντων εθνών στην ευρωζώνη, αλλά ο αλτρουισμός του ελληνικού λαού!
Άρα, το παράδειγμα οικονομικού αλτρουισμού ημών των ελλήνων και όχι η αλληλεγγύη από την πλευρά των εταίρων μας γίνεται ο πολλαπλασιαστής ενέργειας, με την έννοια του «spillover effect», για την οικονομική ολοκλήρωση της Ευρώπης. Μα, αυτός είναι ο καπιταλισμός, τι να κάνουμε; Σοβαρά, από πότε! Αυτό αποκαλείται ολοκληρωτισμός και όχι καπιταλισμός και είναι ένα νεοηγεμονικό φαινόμενο που χαρακτηρίζει τη σταλινική πρακτική αυτών που αποκαλεί «θεσμούς» ο Αλέξης Τσίπρας, παραπέμποντας για άλλη μια φορά διαστροφικά στους νεοθεσμικούς (neoinstitutionalists), οι οποίοι έρχονται φιλοδοξώντας να εμπλουτίσουν δομικά τον ξεπερασμένο πλέον στην Ευρώπη νεολειτουργισμό.
Ας το πω λαϊκά για να γράψω και εγώ ιστορία! Ο κ. Τσίπρας είναι σαν να προσθέτει Κωνσταντοπούλου στον Βαρουφάκη και να τού προκύπτει, με ικανοποίηση μάλιστα, Σόϊμπλε! Αυτό είναι ένδειξη πως ο Αλέξης δεν καταλαβαίνει τι λέει ο πρωθυπουργός Τσίπρας. Η πραγματικότητα είναι πως ο οικονομικός αλτρουισμός των ελλήνων εμφανίζεται στην πράξη να προκαλεί το «spillover effect» και όχι η ανύπαρκτη αλληλεγγύη των «Θεσμών», οι οποίοι δεν είναι κατασκευασμένοι γι αυτόν τον ρόλο και σκοπό!
* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.
