Ο περίπατος που έκανα την παραμονή των Φώτων στην πόλη γέμισε την ψυχή μου μελαγχολία καθώς οι αναπολήσεις μετέφεραν εικόνες από την περασμένη τεσσαρακονταετία και τις πρόβαλλαν δίπλα στο σήμερα.
Αφορμή για το συναισθηματικό ταρακούνημα υπήρξε η διαδρομή που ακολούθησα, μέσα από το καπάνι και τη στοά Μοδιάνο. Τί το'θελα; Μάλλον καλά κάνω που αποφεύγω να κατεβαίνω συχνά στην πόλη που γεννήθηκα και που αγαπώ. Δυστυχώς ήταν ακόμα μια επαφή με την στεγνή και ψυχρή πραγματικότητα πέρα από συναισθηματισμούς και όποτε την συναντώ δυσκολεύομαι τρομερά να την αποδεχτώ.
Ανδρώθηκα πολιτικά και επαγγελματικά στο κέντρο της πόλης. Τότε που το ιστορικό κέντρο της πόλης ήταν ταυτόχρονα και εμπορικό και πολιτιστικό και ερωτικό κέντρο της Σαλονίκης. Πολύ πριν ξεκινήσει η μαζική μετακίνηση αστών της πόλης στα προάστια και πολύ νωρίτερα από την ανάπτυξη των περιφερειακών πολυτελών και ξενόφερτων εμπορικών κτιριακών συγκροτημάτων τύπου Κόσμος, Μακεδονία, City Gate κλπ που άλλαξαν τις καταναλωτικές συνήθειες.
Καπάνι
Τότε που οι επιλογές που είχαν οι οικογένειες (όπως και επιχειρήσεις εστίασης) για αγορές τροφίμων ήταν οι εξής δύο: Καπάνι ή Μοδιάνο. Το Καπάνι πιο οικονομικό, η αγορά Μοδιάνο λίγο πιο ακριβή πάντα αλλά με εκλεκτότερα έως και εξεζητημένα προϊόντα. Λόγω στενών δεσμών με καταστηματάρχη αλλά και της τότε επαγγελματικής μου στέγης που βρισκόταν στη Βασιλέως Ηρακλείου έζησα από κοντά τη Μοδιάνο. Λάτρεψα το ύφος της, το χρώμα της, τις μυρωδιές της, τα καλαμπούρια των ανθρώπων της. Ήξερα την ιστορία της.
Πέρασαν χρόνια από τότε .... Κτιριακά ποτέ δεν ήταν "τζιμάνι". Ψιλοπεσμένοι σοβάδες, οι ίδιες από δεκαετίες ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις, ξεφτισμένα στόρια. Έτσι παρέμεινε και στο σήμερα. Αλλά άδειασε .... Τα κεπέγκια κατεβασμένα, ούτε 40 μαγαζιά ανοιχτά (από τα συνολικά 170 που θυμόμουν), οι πελάτες λιγοστοί. Εσωτερικά ελάχιστα τα καταστήματα, αν και από τη βιτρίνα (Β. Ηρακλείου και Ερμού) μετακόμισαν επιχειρήσεις.
"Φοβήθηκαν", μετά την αγορά του 43,63% της στοάς από το επενδυτικό σχήμα, μας πληροφορεί καταστηματάρχης τρίτης γενιάς και ιδιοκτήτης μικροποσοστού από την αγορά που μας κάνει γνώστες της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί. Τον βρήκαμε στην επιχείρηση παραδοσιακού καφεκοπτείου που διατηρεί. Μπήκαμε στο μικρό μαγαζάκι του και ξαφνικά πιστέψαμε πως κάναμε ταξίδι στο χρόνο.
Φοβήθηκαν, πιστεύοντας πως θα έμεναν χωρίς κατάστημα για μεγάλο χρονικό διάστημα, όσο θα διαρκέσουν οι εργασίες ανακατασκευής της
Κεντρικής Στοάς Τροφίμων (παλαιά ονομασία) από τον όμιλο που πήρε "κοψοχρονιά" το 100χρονο διαμάντι της πόλης. Άλλοι μπορεί να παραπλανήθηκαν από φήμες σχετικά με τη στατικότητα των κτιρίων. Δεν υπάρχει κανένα ζήτημα στατικότητας και αντοχής του κτιριακού συγκροτήματος αντιτείνει ο φίλος μας. Στο μεγάλο σεισμό του '78 δύο πράσινες κάρτες, από την τότε ΥΑΣΒΕ, πιστοποιούσαν την καταλληλότητα της Μοδιάνο.
Πάντως και οι πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις μιλούν για μεγάλες καθυστερήσεις στην ανακατασκευή της Μοδιάνο, κι αυτό γιατί εκτός από το 43.63% του ποσοστού που εκπλειστηριάστηκε το περασμένο καλοκαίρι και πέρασε στην One Outlet Α.Ε (σ.σ. στην οποία μετέχουν ο όμιλος εταιρειών Φάις με 65% και η Notos Com με 35%) υπάρχει το μεγαλύτερο ποσοστό 56 % περίπου που βρίσκεται στα χέρια 60 μικροϊδιοκτητών. Οι μικροϊδιοκτησίες προέκυψαν είτε με ποσοστό που παραχώρησε ο Ελί Μοδιάνο είτε με αγορά του ποσοστού από ευεργετηθέντες.
Να σημειώσουμε πως το κύριο ποσοστό, που εκπλειστηριάστηκε από το ΤΑΙΠΕΔ έναντι του ποσού των 1,9 εκατομμύρια ευρώ, προήλθε στο κράτος ως αποτέλεσμα φορολογικών υποχρεώσεων και προστίμων προς τον μεγάλο μέτοχο.
Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε πως δεν συμμεριζόμαστε την αβανταδόρικη άποψη του δήμαρχου Γιάννη Μπουτάρη που είπε πως "αν ήμουν ΤΑΙΠΕΔ θα έδινα την αγορά με ένα ευρώ, με τη δέσμευση ότι ο επιχειρηματίας θα κάνει τα έργα που πρέπει στην αγορά".
Πολύ δε περισσότερο φοβόμαστε και σαφώς είμαστε αντίθετοι με την ενδεχόμενη (πείτε σιγουράντζα) μετατροπή του ιστορικά διατηρητέου μνημείου της Σαλονίκης σε ένα νέο Mall που θα εξαφανίσει τα χρώματα και τις μυρουδιές της κεντρικής αγοράς προς δόξα των διάφορων εμπορικών οίκων της αλλοδαπής. Αυτό φαίνεται πως το εγγυάται η One Outlet που είναι κύριος επενδυτής και απαρτίζεται από τον όμιλο Φάις (αραβικά κεφάλαια και City Gate) και το Notoscom (Notos Galleries, Notos Home, μάρκες όπως Bostonians, Esprit, Nautica, Trussardi, Lacoste, Gant, Ralph Lauren).
Ιστορικά στοιχεία
Η αγορά Μοδιάνο θεμελιώθηκε το 1922, πέντε χρόνια μετά την μεγάλη πυρκαγιά του '17 και άνοιξε τις πόρτες της το 1930. Το κτίριο της αγοράς κατασκευάστηκε με βάση τα σχέδια που συνέταξαν ο J. Oliphant (αρχιτέκτων) και ο Ελί Μοδιάνο (που ήταν μηχανικός αλλά και ιδιοκτήτης). Ο τίτλος στα σχέδια, στη γαλλική γλώσσα, ήταν: «Bazar Cetral Salonique». Η Στοά χτίστηκε με τον τύπο της βασιλικής, προκειμένου να στεγάσει μια διάταξη καταστημάτων κατά το πρότυπο των bazaars. Τότε, οι εσωτερικοί δρόμοι εξειδικεύονταν. Στον κεντρικό αναπτύσσονταν τα κρεοπωλεία και παντοπωλεία, στους πλευρικούς τα ιχθυοπωλεία και τα παντοπωλεία. Στα δε καταστήματα της όψης, που «κοιτάζει» προς τη Βασιλέως Ηρακλείου, μοσχοβολούσαν τα οπωροπωλεία της αγοράς.
Η αγορά ήταν χτισμένη στην περιοχή εκείνη, όπου το σχέδιο του αρχιτέκτονα και πολεοδόμου Ερνέστ Εμπράρ για την αναγέννηση της Θεσσαλονίκης μετά την πυρκαγιά του 1917, προέβλεπε να δημιουργηθούν τα «bazaars» της πόλης. Βέβαια, η χρήση της βασιλικής αυτής στοάς ήταν αρχικά …απαγορευμένη, αφού δεν επιτρεπόταν η στέγαση, στην περιοχή, «εξασκήσεως επαγγελμάτων προκαλούντων θόρυβον ή δυσοσμίαν, ώς πχ κρεοπωλείων, ιχθυοπωλείων, λαχανοπωλείων, σιδηρουργείων, μικρομαγειρείων, χαλκουργείων κτλ»!
Το εμβαδόν του κτιρίου της Αγοράς είναι 2681 τετραγωνικά και το μέγιστο ύψος 12,4 μέτρα. Στην κεντρική δίοδο, οι διαστάσεις των καταστημάτων είναι 3Χ4 μέτρα, με ύψος πέντε μέτρων, ενώ στις πλευρικές τα μεγέθη αλλάζουν ελαφρώς.
