Nα τη χαίρεστε την "ωραίαν σας Ευρώπη" όλοι εσείς οι πρώην κομουνιστές και νυν φασίστες της κεντρικής Ευρώπης, που εισήλθατε στην Ένωση μόλις το 2004 και θέλετε να τη μετατρέψετε σε κλειστοφοβικό στρατόπεδο, όπως ήταν οι χώρες σας επί σοβιετικής εποχής αλλά και πιο πριν, με τη ναζιστική και αυστροουγγρική κατοχή.

Καταλαβαίνω, είστε εθισμένοι στο φόβο, στην καχυποψία, στην ανελευθερία και στην ξενοφοβία. Τα τείχη και οι φράκτες, σας είναι πιο οικεία από την ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Τελικά ο Κάφκα είχε δίκιο. Είστε εθισμένοι με τα κλουβιά. 

Για μια ακόμη φορά αποδεικνύεται πως η μαζική διεύρυνση της Ε.Ε. το 2004 προς ανατολάς ήταν μεγάλο λάθος. Κάποιες χώρες, λαοί και κοινωνίες χρειάζονται δεκαετίες για να αλλάξουν νοοτροπίες, ορίζοντες και να καταλάβουν την ουσία των δημοκρατικών αξιών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. 
Αυτές οι αξίες θα έπρεπε συνεχώς να βρίσκονται στον πυρήνα της Ε.Ε. και όχι η δημοσιονομική αυστηρότητα του οικονομικού δολοφόνου Σόιμπλε, ούτε η ξενοφοβία του νεοφασίστα Όρμπαν. Δεν είναι παράξενο που ο φασισμός και οι ακροδεξιές απόψεις ξανακερδίζουν έδαφος, σε μια Ευρώπη που βρίσκεται σε κρίση ταυτότητας, επειδή κινείται αργά, φοβικά και αναποτελεσματικά απέναντι στις εξελίξεις. 
Αντί να προχωράμε θαρραλέα μπροστά, κάνουμε μοιραία βήματα προς τα πίσω, προς την ανθρωποθυσιαστική κόλαση που κληροδότησε ο φασισμός κι ο εθνικισμός στους ευρωπαϊκούς λαούς κατά τον 20ο αιώνα με δεκάδες εκατομμύρια αθώα θύματα. 
Και οι πρόσφυγες και οι μετανάστες είναι οι νέοι αποδιοπομπαίοι τράγοι, απέναντι στους οποίους διοχετεύεται το μίσος για τις ματαιωμένες προσδοκίες των απογοητευμένων Ευρωπαίων, που αντί να τα βάλουν με τους μεγαλοκαρχαρίαιες του κεφαλαίου και των αγορών, που πίνουν το αίμα λαών τους και ταπεινώνουν τα έθνη τους, προτιμούν να μαχαιρώνουν έναν αντιφασίστα ράπερ ή έναν μελαμψό μετανάστη και να δέρνουν πρόσφυγες που έφυγαν για να γλιτώσουν το θάνατο που ήρθε στα σπίτια τους. 

Να τη χαίρεστε τέτοια Ευρώπη ξεφτίλες μισάνθρωποι, που έχετε καταντήσει φασίστες αλλά δεν έχετε ούτε τη στοιχειώδη ειλικρίνεια για να το παραδεχθείτε. 
Η Ιστορία θα σας κρίνει αυστηρά, καθώς είστε συνένοχοι στο συνεχές έγκλημα που γίνεται στα σύνορα της Ευρώπης και για κάθε αθώα ψυχή που χάνεται στα νερά της Μεσογείου. 
Όποιος ξεχνάει τι σημαίνει να είσαι Άνθρωπος για μένα δεν έχει δικαίωμα να λέγεται Έλληνας μήτε Ευρωπαίος.

Τον Δημήτρη Ζερβουδάκη τον αγαπάμε, τον ακούμε, τον εκτιμούμε απεριόριστα.

Εκτός από ένας μεγάλος ερμηνευτής αγαπημένων τραγουδιών με την φανταστική και ιδιαίτερη φωνή του είναι και ένας εκπληκτικός άνθρωπος αλλά και μαχητής απέναντι σε ότι σάπιο τείνει να εγκαθιδρυθεί στην κοινωνία μας. Ένας μουσικός που στάθηκε δίπλα στα κινήμτα και συλλογικότητες πολιτών, βοηθώντας τα με ότι μπορούσε !!!

Σταματάμε τις συστάσεις γιατί ξέρουμε ότι δεν επιθυμεί επαινετικά λόγια.

Και αναδημοσιεύουμε από τον τοίχο του την έκκληση στήριξης των μουσικών του δρόμου με μια εκδήλωση σε ημερομηνία που δεν έχει ακόμα φιξαριστεί (αναζητείται ηλιόλουστο Κυριακάτικο πρωινό) και που θα έχει τίτλο

1ο ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΖΟΜΕΝΟ ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΖΟΜΕΝΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ
Διαβάστε πως την παρουσιάζει και διαδώστε την ώστε να φτάσει παντού, γιατί αξίζει :

Κάτι σαν ανακεφαλαίωση... 
Εκδιώκουν και παρενοχλούν, κάνοντας "συστάσεις", ακόμη και προσαγωγές, νέους μα και παλαιότερους μουσικούς, που παίζουν και τραγουδούν στο δρόμο, εξημερώνοντας τη βαρβαρότητα του αστικού τοπίου των πόλεών μας. Έχω την βάσιμη υποψία ότι η μεγάλη αυτή αλητεία στηρίζεται σε έναν νόμο του Μεταξά για την καταπολέμηση της ΕΠΑΙΤΕΙΑΣ.... Από ότι επίσης μαθαίνουμε, όλο αυτό υλοποιείται, αν όχι με την παραίνεση, σίγουρα με την ανοχή των κατά τα άλλα "προοδευτικούληδων" που φωλιάζουν στη θαλπωρή των στρογγυλών καρεκλών των δημοτικών μας αρχών. 
Ο Σύλλογος Μουσικών Βορείου Ελλάδος, αποφάσισε πρόσφατα, να στραφεί με κάθε τρόπο ενάντια σε αυτήν την κατάσταση, κάνοντας παράλληλα και όλες τις απαραίτητες ενέργειες προς αυτήν την κατεύθυνση όσο αφορά τη Θεσσαλονίκη. Είναι παιδιά από τα μουσικά σχολεία, είναι παλιοί καθώς και νεώτεροι μουσικοί που τους μαστίζει η ανεργία. Καλλιτέχνες γενναιόδωροι που ομορφαίνουν τις πλατείες και τους δρόμους ΟΠΩΣ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ που ευαγγελίζονται οι ιδιοι οι "άρχοντες" ΜΕ ΤΟΣΗ ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ.
Την πληροφορία που σας μεταφέρω εδώ και λίγες μέρες την πήρα από την πρόσφατη συνεδρίαση του Δ.Σ του Συλλόγου Μουσικών Βορείου Ελλάδος (στην οποία συμμετείχα σαν απλό μέλος του ΣΜΒΕ). Ο σύλλογος λοιπόν αποφάσισε να παρέμβει δραστικά θεσμικά. Παραπέρα, αποφασίστηκε επίσης η υλοποίηση κάποιων δρώμενων με σκοπό την κοινοποίηση την καταγγελία καθώς και την απαλοιφή του θέματος.
Η αλληλεγγύη που δείχνει ο κόσμος αφήνοντας ένα νόμισμα ως ανταπόδοση στο καπέλο ενός καλλιτέχνη του δρόμου, δεν μπορεί σε καμια περίπτωση να θεωρείται επαιτεία. Αποτελεί μια καθαρή αναγνώριση και ανταπόδοση προς τον καλλιτέχνη, για την πολιτιστική προσφορά του και τον χρόνιο κόπο του. Δεν αποτελεί κατάληψη Δημόσιου χώρου (αστεία πράγματα). 
Τέλος η πράξη αυτή καθεαυτή, δεν μπορεί να έχει κανενός είδους οικονομικής ανταπόδοσης σε φορείς, όπως η ληστρική ΑΕΠΙ... 
Μία πόλη, μέσα σε μια κοινωνία που καταρρέει, εξανθρωπίζεται με αυτή την δράση! Σε καμία περίπτωση η πόλη αυτή, δεν θίγεται με την παρουσία και τη δραστηριότητα όλων αυτών των καλλιτεχνών, όλων αυτών των ανθρώπων της!!!
Πριν λίγες μέρες αποχαιρετήσαμε έναν μάγκα λεβέντη φίλο μας τον Σταυράκη τον Μπακούρο.
Είχε το θάρρος να "βγάλει" την τέχνη του εδώ και χρόνια στον δρόμο, παρά να βουλιάξει στην αναξιοπρέπεια της αεργίας. Αντεξε, ώσπου λύγισε. Έφυγε νωρίς... 
ΜΙΛΑΜΕ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΜΑΣ ΤΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ ΜΑΣ. 
Προτείνουμε λοιπόν ένα πρωινό μιας ηλιόλουστης Κυριακής, (θα δούμε πότε ακριβώς) να "καταλάβουμε" ειρηνικά ένα μεγάλο μέτωπο της παραλίας μας (Θεσσαλονίκη), με σκοπό την άσκηση του δικαιώματος στην ελεύθερη διακίνηση της μουσικής και γενικότερα της τέχνης και των ιδεών. 
Μουσικοί παλιοί και νέοι που χάσανε τις δουλειές τους με αποτέλεσμα να ασκούν την τέχνη τους στο δρόμο πια, μαθητές των μουσικών σχολείων, φοιτητές των μουσικών σχολών, ζογκλέρ των φαναριών, ξυλοπόδαροι, κλόουν, χορευτές, ηθοποιοί, ζωγράφοι, εικαστικοί, γκραφιτίστες...
Χωρίς μηχ/τα χωρίς ειδικές άδειες χωρίς ιθύνοντες...
Να έρθουν δίπλα δίπλα όλοι οι καλλιτέχνες που θίγονται από τον άδικο νόμο της ντροπής περί επαιτείας και όχι μόνον.
Ανώνυμοι κι επώνυμοι στον ίδιο δρόμο, στην κοινή αφετηρία.
Ελεύθερη Τέχνη. Ανοιχτή κοινωνία. Ζωντανή παραλία. 
1ο ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΖΟΜΕΝΟ ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΖΟΜΕΝΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ
Υπό την αιγίδα του ιστορικού σωματείου του ΣΜΒΕ. (Σύλλογος Μουσικών Βορείου Ελλάδος) 
Παρακαλώ διαδώστε το. Μπορούμε!

Παρουσίαση: Μιχαήλ Στυλιανού

Στον καταιονισμό των εκρηκτικών, για το αμερικανικό πολιτικό σύστημα, e-mail της WikiLeaks, το σημαντικότερο ως τεκμήριο του πως κυβερνώνται πλέον οι ΗΠΑ είναι ένα ηλεκτρονικό μήνυμα στον John Podesta, συμπρόεδρο του μεταβατικού επιτελείου συμβούλων του νεοεκλεγέντος τότε στην Προεδρία Μπάρακ Ομπάμα, μήνες πριν την ανάληψη των καθηκόντων του.

Το μήνυμα έχει ως αποστολέα τον Μάικλ Φρόμαν, στέλεχος τότε της CITY BANK και αποκαλύπτει ότι αυτός ο κύριος κατήρτισε μόνος του τον κατάλογο των ανθρώπων που στη συνέχεια συγκρότησαν την κυβέρνηση Ομπάμα.

Τα ηλεκτρονικό μήνυμα στάλθηκε μάλιστα από την ιντερνετική διεύθυνση του Φρόμαν στη Σίτυ Μπανκ και περιλαμβάνει: « Κατάλογο Αμερικανών Αφρικανικής Λατινοαμερικανικής και Ασιατικής καταγωγής ως υποψηφίων για αξιώματα -σε φθίνουσα κλίμακα- υπουργού, υφυπουργού, βοηθού υφυπουργού και βοηθού του βοηθού και επιπλέον κατάλογο γηγενών Αμερικανών και Αραβο-Μουσουλμάνων ως και Αμερικανών αναπήρων.»

Με δική του πρωτοβουλία ο Φρόμαν πρόσθεσε και ένα κατάλογο γυναικών, όπως εξηγεί στο μήνυμα στον Ποντέστα: « Μολονότι δεν μου το ζήτησες, ετοίμασα ένα παρόμοιο κείμενο για γυναίκες.»

Όπως ανέφερε το σχετικό δημοσίευμα του εξαιρετικού αμερικανικού ενημερωτικού Δελτίου Zero Hedge, ο Φρόμαν προώθησε την  πρωτοβουλία του ως την υπόδειξη του υπουργικού αξιώματος που θα άρμοζε για κάθε υποψήφιο του καταλόγου του. Έγραφε έτσι στο μήνυμά του: «Με κίνδυνο να φανώ θρασύς, εξέθεσα τον τρόπο συγκρότησης ενός συνόλου των υπουργικών διορισμών, ζυγίζοντας τις πιθανότητες διορισμού ανόμοιου υποψηφίου για κάθε αξίωμα…»

Όπως σημείωσε το περιοδικό «New Republic» οι υποδείξεις του Φρόμαν αποδείχθηκαν εύστοχες, σχεδόν στο σύνολό τους…

«Ο κατάλογος του Υπουργικού Συμβουλίου προέκυψε να είναι στο σύνολό του για τα λεφτά» –σχολιάζει το Zero Hedge. Σωστά προέβλεψε τον ΄Ερικ Χόλντερ για το Υπουργείο Δικαιοσύνης, την Τζάνετ Ναπολιτάνο για την Εσωτερική Ασφάλεια, τον Ρόμπερτ Γκέϊτς για την Άμυνα, τον Ραμ Εμμάνουελ για Επιτελάρχη της προεδρίας, τον Πήτερ ΄Ορσζακ για το Υπουργείο Διαχείρισης και Προϋπολογισμού, ΄Αρνε Ντάνκαν για την Παιδεία, τον ΄Ερικ Σινέσκυ για των Βετεράνων, την Κάθλιν Σεμπέλιους για το Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών και ούτω καθεξής.

Για το υπουργείο Οικονομικών η λίστα του Φρόμαν περιείχε τρία ονόματα: Ρόμπερτ Ρούμπιν, Λάρρυ Σάμμερς και Τίμοθυ Γκάϊτνερ. (Σημ: Και οι τρείς, διαδοχικά, κατέλαβαν αυτό το υπουργείο στην οκταετία Ομπάμα.)

Ο κατάλογος υποβλήθηκε στις 8 Οκτωβρίου. Οι εκλογές έγιναν στις 4 Νοεμβρίου. Και ωστόσο ο Φρόμαν, στέλεχος της Σίτυ Γκρουπ, που αργότερα θα γινόταν ο μεγαλύτερος αποδέκτης κεφαλαίων διάσωσης από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση κατά την χρηματοπιστωτική κρίση, είχε σχεδιάσει ολόκληρη ουσιαστικά την κυβέρνηση Ομπάμα, ένα μήνα πριν μετρηθούν οι ψήφοι. Και σύμφωνα με την αλληλογραφία Φρόμαν-Ποντέστα, παρόμοιοι κατάλογοι περιφέρονταν ακόμη νωρίτερα.

Πολλοί υποπτεύονταν από τότε ότι ο Φρόμαν, παλαιός μυστικοσύμβουλος του Ομπάμα, έκανε τις κρίσιμες, για την οικονομική πολιτική, προσλήψεις, κατά την μεταβατική περίοδο. Αλλά δεν γνωρίζαμε πως είχε τόση επιρροή που να διορίζει στελέχη σε κρίσιμα πόστα, τόσο νωρίς και αθόρυβα, ενώ όλοι έτρεχαν για να εξασφαλίσουν την εκλογή του Ομπάμα.

Τα e-mail των WikiLeaks αποδεικνύουν και νωρίτερο σχεδιασμό: Από τον Σεπτέμβριο η μεταβατική ομάδα συμβούλων έπαιρνε εξουσιοδότηση να βοηθήσει τους υποψήφιους κυβερνητικούς αξιωματούχους στην σύνταξη των δηλώσεών τους του «Πόθεν ΄Εσχες».

Αddenta:

1.-Ο Τζων Ποντέστα είναι σήμερα ο επικεφαλής του εκλογικού επιτελείου της Χίλαρυ Κλίντον.

2.- Ο Μπάρακ Ομπάμα, εισάγοντας καινοτομία στην πολιτική δεοντολογία των ΗΠΑ, προβάλλει ως ο πρώτος εν ενεργεία Πρόεδρος της χώρας που κατεβαίνει στην προεκλογική αρένα, εξακοντίζοντας βαρύτατους χαρακτηρισμούς και κατηγορίες κατά του υποψηφίου του αντιπάλου κόμματος.

3.- Το WikiLeaks, με χθεσινό μήνυμά του, ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση του Ισημερινού διέκοψε τη σύνδεση ίντερνετ του Τζούλιαν ΄Ασσανζ, που έχει βρει άσυλο στην πρεσβεία του στο Λονδίνο. Το μήνυμα ανέφερε:

« Επιβεβαιώνουμε ότι ο Ισημερινός διέκοψε την πρόσβαση του ΄Ασσανζ στο ΄Ιντερνετ το Σάββατο, λίγο μετά την δημοσίευση των Ομιλιών της Χίλαρυ Κλίντον στην συγκέντρωση της Γκόλντμαν Σακς.»

Οι ομιλίες αυτές,(στην Γκόλντμαν και άλλα συγκροτήματα της Γουώλ Στρητ) που πληρώνονταν έως και 250.000 δολάρια, αποδεικνύουν α)την εξάρτηση της Χίλαρυ από το τραπεζικό σύστημα και β) την αξιοπιστία των προεκλογικών διακηρύξεών της εναντίον της πολιτικής κυριαρχίας του.


4.- Η ενέργεια της κυβέρνησης του Ισημερινού αποδίδεται σε αφόρητες πιέσεις της κυβέρνησης Ομπάμα, έρχεται σε περίοδο επιδείνωσης των οικονομικών της χώρας και ενεχυρίασης του χρυσού της στην . . . Γκόλντμαν Σακς, για την κάλυψη έκδοσης ομολογιών αξίας 700 εκατομμυρίων δολαρίων.

Δεν υπάρχει, εξ όσων γνωρίζουμε αντίστοιχη περίπτωση επιχείρησης και επίτευξης αλλαγής αποτελέσματος ψηφοφορίας σε κεντρική επιτροπή κόμματος που να προκλήθηκε τόσο ωμά και απροκάλυπτα από τον αρχηγό (;) - Πρόεδρο του κόμματος.

Μιλάμε για την απαράδεκτη παρέμβαση Τσίπρα μετά από ψηφοφορία που έβαζε όριο 25% εκπροσώπησης στην Κεντρική Επιτροπή σε υπουργούς, βουλευτές και κυβερνητικά στελέχη και με την οποία ήθελε να εξαιρεθούν από την συγκεκριμένη ποσόστωση του Υπουργούς.

Σας παρουσιάζουμε το βίντεο, που είναι τρανή απόδειξη ότι ο ηγέρπης κατά παράβαση κάθε καταστατικού βάζει θέμα που έκλεισε σε ψηφοφορία του Συνεδρίου, εκ νέου σε ψηφοφορία για να βάλει στην Κεντρική Επιτροπή υπουργούς, βουλευτές, κυβερνητικά στελέχη σε ποσοστό άνω του 50% υποθέτουμε ώστε να ελέγξει ολοκληρωτικά το κόμμα που δεν θα κάνει πλέον καμία κριτική στην μνημονιακή κυβέρνηση Τσίπρα!

Απαράδεκτη και με οσμή πρόκλησης αλλά και υποτίμησης των 2.500 συνέδρων όταν τους προειδοποιούσε (αφού είχε τελειώσει η ψηφοφορία): «δεν ξέρω αν έχετε καταλάβει τι ψηφίσατε, αλλά είστε ενάντια στην εισήγησή μου»......

Για την ουσία να πούμε πως αν παρέμενε η πρώτη απόφαση στη νέα κεντρική επιτροπή των 151 μελών, μόνο 38 μέλη θα προέρχονταν από την κυβέρνηση και την κοινοβουλευτική ομάδα ενώ τώρα η συντριπτική πλειοψηφία της κεντρικής επιτροπής θα απαρτίζεται από προβεβλημένα στελέχη του περιβάλλοντος και της επιλογής του αρχηγού.

Κόπηκε και η σύνδεση Ιντερνέτ του Τζούλιαν ΄Ασσανζ, στην πρεσβεία του Ισημερινού.


Του Μιχαήλ Στυλιανού
Η βρετανική εξουσία προχώρησε σήμερα σε δραστικά μέτρα για να προστατεύσει την αποκλειστικότητα της δικής της εκδοχής στην ενημέρωση των Βρετανών πολιτών για τα γεγονότα στον κόσμο και στο εσωτερικό της χώρας, όπως αυτή παρουσιάζεται από τα ελεγχόμενα ΜΜΕ, επιβάλλοντας τραπεζικό φίμωτρο στο  ξένο δίκτυο που                          -προσφέροντας εναλλακτική  επιλογή- είχε αποκτήσει συνεχώς αυξανόμενη δημοτικότητα στη χώρα.
Το ρωσικό τηλεοπτικό και ιντερνετικό δίκτυο ΡΤ, (πρώην Russia Today), ειδοποιήθηκε σήμερα ότι οι τραπεζικοί του λογαριασμοί στη Βρετανία κλείνουν, όπως ανακοίνωσε η αρχισυντάκτις του στη Βρετανία  Μαργαρίτα Σιμονιάν:
« Οι λογαριασμοί μας στη Βρετανία έκλεισαν. ΄Ολοι οι λογαριασμοί. Η απόφαση δεν υπόκειται σε αναθεώρηση. Ζήτω η ελευθερία του λόγου», ανακοίνωσε η Σιμονιάν με μήνυμα στο Τουίτερ, επισημαίνοντας ότι το μέτρο πνίγει τον αδέσμευτο λόγο.
Όπως καταγγέλλεται -ως πρώτη είδηση- στα ειδησεογραφικά δελτία του διεθνούς ρωσικού τηλεοπτικού δικτύου (και αναφέρει το δημοφιλέστατο αμερικανικό δελτίο Zero Hedge,που προβάλλει την είδηση), η National Westminster Bank ειδοποίησε το ΡΤ Βρετανίας ότι στο εξής δεν θα περιλαμβάνεται στους πελάτες της. Η Τράπεζα δεν προσέφερε καμιάν εξήγηση για την απόφασή της.
«Πρόσφατα αναλάβαμε μιαν επανεξέταση των τραπεζικών ρυθμίσεων μαζί σας και καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι δεν θα παρέχουμε πλέον αυτές τις υπηρεσίες» ανέφερε η τράπεζα στην επιστολή της προς το Γραφείο του ΡΤ στο Λονδίνο. Προσέθετε ότι η όλη ομάδα της   Βασιλικής Τράπεζας της Σκωτίας, στην οποία ανήκει η National Westminster, αρνείται τις υπηρεσίες της στο ΡΤ Η επιστολή ετόνιζε ότι η απόφαση είναι οριστική και ότι « δεν είναι διατεθειμένη να εισέλθει σε οποιαδήποτε συζήτηση επ’ αυτού.»
Σχολιάζοντας την εξέλιξη, η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου των Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα δήλωσε ότι « η Βρετανία, βγαίνοντας από την Ε.Ε., εγκαταλείπει όλες τις δεσμεύσεις της για την ελευθερία του λόγου.»
Εξ άλλου ο εκδότης του περιοδικού Politics First, Dr. Marcus Papadopoulos, δήλωσε: «Ειλικρινά ελπίζω ότι δεν υπάρχουν πολιτικά κίνητρα γι’ αυτό, επειδή γνωρίζουμε ότι η βρετανική κυβέρνηση δεν είναι ευτυχής με την παρουσία του ΡΤ στη Βρετανία. Το ΡΤ έχει μεγάλο κοινό σ’ αυτή τη χώρα. Πολλοί βρετανοί στρέφονται τώρα στο ΡΤ για να ενημερωθούν για τα μεγάλα γεγονότα στον κόσμο αλλά και στη Βρετανία. Και πολλοί Βρετανοί πολίτες πιστεύουν ότι τα διαφορετικά ρεπορτάζ που μεταδίδει το ΡΤ είναι πιο ειλικρινή από ότι ακούνε λ.χ. από το Sky News. ΄Αν καμιά τράπεζα στην Αγγλία δεν δέχεται το ΡΤ για πελάτη, αυτό θα σημάνει το τέλος του σταθμού στη Βρετανία, που θα ήταν ένα καταστροφικό γεγονός για την ελευθερία του λόγου σ’ αυτή τη χώρα», πρόσθεσε.
Δρ. Παπαδόπουλος εφείσθη του BBC, που είναι συχνά χειρότερο του Sky News Πράγματι οι ακροατές του καναλιού στην Ελλάδα γνωρίζουν ότι προσωπικότητες αντιπαθείς στο κατεστημένο και λογοκρινόμενες από τα ελεγχόμενα ΜΜΕ όπως ο Τζέρεμι Κόρμπιν, ο Νάϊτζελ Φάρατζ  και πολιτικά και κοινωνικά κινήματα, εύρισκαν φιλόξενο βήμα έκφρασης μπροστά στο μικρόφωνο του Ρ.Τ., ιδιαίτερα σε μιαν εξαιρετικής ποιότητος δημοσιογραφική εκπομπή “ Underground”, με σύμβολο το Μετρό του Λονδίνου.
Ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου του ΡΤ σημείωνε ότι:
«Αυτή η απόφαση είναι αιφνιδιαστική και ακατανόητη. Ωστόσο δεν βρίσκεται σε παραφωνία με τα άπειρα μέτρα που έχουν ληφθεί στη Βρετανία και στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια για να εξοστρακισθεί, να φιμωθεί ή να εμποδιστεί εντελώς το έργο του Ρ.Τ. Το ΡΤ-Βρετανία θα συνεχίσει το έργο του χωρίς διακοπή.»
Ο συγγραφέας John Wright δήλωσε στο ΡΤ: «Δεν φαίνεται σύμπτωση ότι αυτό γίνεται σε περίοδο όπου η αντι-ρωσική προπαγάνδα υψώνεται σε επίπεδα χωρίς προηγούμενο. Αυτό αντικατοπτρίζει την έκταση κατά την οποία η Δύση χάνει τον πόλεμο της πληροφορίας. Το ΡΤ διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην αμφισβήτηση του αφηγήματος της Δύσης και των Δυτικών ΜΜΕ όταν πρόκειται για τα γεγονότα στην Ουκρανία, στη Συρία και στη Μέσην Ανατολή» 
Η διακοπή, εξ άλλου, της ιντερνετικής σύνδεσης του Τζούλιαν ΄Ασσανζ στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνου, την οποία η πρώτη πληροφορία του wikyleaks απέδωσε σε κρατική επέμβαση, εάν οριστικοποιηθεί, θα είναι παράλληλο βρετανικό μέτρο σύμπραξης της βρετανικής εξουσίας στην στράτευση όλων των δυνάμεων της αμερικανικής ολιγαρχίας για την διάσωση της εκλογής της Χίλαρυ Κλίντον από τον καταιγισμό των 12.000 εκρηκτικών e-mails που βγάζει   στη φόρα η wikyleaks σε ημερήσιες δόσεις. Τα ποινικού χαρακτήρα πολιτικά και οικονομικά σκάνδαλα, στα οποία την αποκαλύπτουν ενεχόμενη, το αμερικανικό κατεστημένο ελέγχου της ενημέρωσης συγκαλύπτει με φράγμα θορύβου περί αντιφεμινιστικής φρασεολογίαs και χειρονομιών του αντιπάλου της προ δεκαετιών και περί της δήθεν ρωσικής υποκλοπής των ενοχοποιητικών e-mails του ΄Ασσανζ και της Wikyleaks για την υποψήφια της Γουώλ Στρητ και του Στρατιωτικο-Ασφαλειακού Συμπλέγματος Χίλλαρυ Κλίντον.

του ακτιβιστή

Μπροστάρισσα η Πασχαλίδου, καθησυχαστικός ο Μαυρομάτης και λευκές περιστερές οι Θερμαγικοί στη συζήτηση για την απόφαση με την οποία καταργήθηκε το μοναδικό πάρκο στην Επανομή προκειμένου να δοθεί έγκριση για μια ελαφριά κατασκευή (ξύλινο δάπεδο και τρoχήλατα stand) προς διευκόλυνση "μειονεκτούντος" επιχειρηματία που δεν εδύνατο διαφορετικά να επεκτείνει τα "τραπεζάκια του έξω" (Απόφαση Απριλίου 2016).

Ήταν από τους άτυχους, όπως περίπου τον χαρακτήρισε ο Δήμαρχος (γιατί οι ανταγωνιστές του είχαν πλακόστρωτο ενώ αυτός δεν είχε),  στην προσπάθειά του να εγκριθεί η εισήγηση Πασχαλίδου, στο δημοτικό συμβούλιο, για την "ελαφριά κατασκευή" που αιτούνταν ο επιχειρηματίας στον κοινόχρηστο χώρο του μοναδικού χώρου πρασίνου στο κέντρο της Επανομής. Στον ίδιο χώρο που ένα χρόνο πριν ο ίδιος Δήμαρχος συνεπικουρούμενος από τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Άνθιμο και την Αντιπεριφερειάρχη Βούλα Πατουλίδου τοποθέτησαν πλάκα και δενδροφύτευσαν για την παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος δείχνοντας έτσι την συμβολική τους στράτευση υπέρ του πρασίνου και του περιβάλλοντος.


Και τι δεν ειπώθηκε σε εκείνη την αποκαλυπτική για την "φιλεπιχειρηματική" θέση της διοίκησης...

"Αποτελεί αναβάθμιση της αισθητικής" ήταν η εντυπωσιακή ατάκα του Γιάννη Μαυρομάτη προκειμένου να καταργηθεί ο χλοοτάπητας και να έρθει στη θέση του η σιδηροκατασκευή.
"Ο χώρος θα καλυφθεί με ξύλο και καρέκλες ... Ούτε χλοοτάπητας, ούτε τίποτα"
Η δε Πασχαλίδου αποφάνθηκε ότι δεν υπήρχε καν χλοοτάπητας "δεν υπάρχει καν χλοοτάπητας, είναι χώμα".

Πριν και μετά τον χλοοτάπητα που "δεν υπήρχε".

Και η απόφαση διευκόλυνσης του επιχειρηματία ελήφθη. Με 15 ψήφους υπέρ, 2 κατά και 6 λευκά.

Κατά ψήφισαν ο Κουζινόπουλος κι ο Ζδούκος της Συμπολιτείας (για την αλλοίωση του πρασίνου) και τα λευκά ήταν των Θερμαγικών, της Μώραλη αλλά και του Αντιδημάρχου Παιδείας και Κοινωνικής πολιτικής με καταγωγή από την Επανομή Θοδωρή Τζέκου. Ο οποίος μεταξύ των ενστάσεων και διαφωνιών που κατέθεσε 1) ισχυρίστηκε πως αλλάζει η μορφή του πρασίνου 2) διατύπωσε επιφυλάξεις για την τήρηση των όποιων προδιαγραφών και 3) τόνισε πως στην προσπάθεια να τηρηθεί η ισότητα μεταξύ επαγγελματιών "δημιουργούμε μιαν άλλη ανισότητα".


Και φυσικά λίγους μήνες μετά αποδεικνύεται περίτρανα το τι ακριβώς επιδιώκετο με τη συναίνεση αν όχι και με την καθοδήγηση της διοίκησης στη συγκεκριμένη περίπτωση.

Έγινε μια τεράστια κατασκευή, με πακτωμένη σιδεριά που σκέπασε το έδαφος, σηκώθηκαν πλαϊνά τοιχία από σίδερο, ξύλο και γυαλί και έγινε ένας κλειστός ενιαίος χώρος (σκεπαστός).



Πέρα όμως από την επιμονή Πασχαλίδου - Μαυρομάτη και κάποιων μαϊντανών που ξέρουν να λένε ναι στις συνεδριάσεις γνωρίζουμε πως και ο πρόεδρος του τοπικού απείλησε με παραίτηση αν "κλείσει" η κατασκευή, πράγμα που όπως βλέπετε στις φωτογραφίες έγινε το Σάββατο.

Άρα δικαιολογημένο το σλόγκαν που κυκλοφορεί στην Επανομή από το Σαββατοκύριακο: "Τι έγινε; Παραιτήθηκε ο πρόεδρος ή ακόμα;"

Την Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2016 ο Πολιτιστικός Σύλλογος Λειβαδιωτών διοργανώνει την «ΓΙΟΡΤΗ ΚΑΣΤΑΝΟΥ 2016», στην κεντρική πλατεία του χωριού στις 12.00 το μεσημέρι.

Εδώ και χρόνια με το τέλος της συγκομιδής αυτού του πραγματικά υπέροχου και πολύ νόστιμου προϊόντος, του κάστανου, οι κάτοικοι έχουν καθιερώσει την γιορτή αυτή . Η γιορτή χαρακτηρίζεται από τους διοργανωτές της, ως το εφαλτήριο για να μπορέσει η περιοχή να αναπτυχθεί σε συνδυασμό, τόσο με τη γιορτή, όσο και με άλλες δράσεις.
Στην κεντρική πλατεία του χωριού θα υπάρχουν τα χορευτικά συγκροτήματα και η παραδοσιακή ορχήστρα .
Τη μέρα αυτή διατίθενται δωρεάν στους επισκέπτες, κάστανα και κρασί.
Ως παράλληλη εκδήλωση οργανώνεται πρωινή ορεινή πεζοπορία στο “Περιαστικό δάσος”.

Δύο τόνοι κάστανα και μισός τόνος κρασί θα περιμένει τους επισκέπτες την Κυριακή 23/10 στο Λιβάδι, σε μια θαυμάσια πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Συλλόγου Λειβαδιωτών.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
07:00 –10:30. Προετοιμασία της εκδήλωσης.
09:00-11:30. Ορεινή πεζοπορία | Οδηγός: Κλεάνθης Μπουλιώνης
10:30-11:30. Συντονισμός ορχήστρας και χορευτικών τμημάτων
11:30. Προσέλευση και υποδοχή επισήμων.
12:00 Έναρξη της εορτής. Προσέλευση χορευτικών τμημάτων
12:00- 12:30. Χαιρετισμοί εκπροσώπων των δημόσιων Αρχών, των πολιτικών και κοινωνικών φορέων και οργανώσεων (Απονομή τιμητικής πλακέτας σε δημότες)
12:30 -16:00: Παραδοσιακοί χοροί και τραγούδια – Ορχήστρα Βασίλης Τζιαρός.
12:30-13:30. Προγράμματα χορευτικών τμημάτων:
1. Πολιτιστικός Σύλλογος Λειβαδιωτών: Παιδικό Τμήμα, Τμήμα Ενηλίκων
2. Πολιτιστικός Σύλλογος Ποντίων «Αλέξανδρος Υψηλάντης».
3. Λαογραφικός Όμιλος Παπαφείου.
4. Πολιτιστικός Σύλλογος «Πήγασος».
5. Πολιτιστικός Σύλλογος Γαλάτιστας .
6. Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίου Προδρόμου.
13:30-15:00. Παραδοσιακοί και λαϊκοί χοροί και τραγούδια για το κοινό.
15:00. Τέλος της γιορτής.

Πρόγραμμα ορεινής πεζοπορίας στο «Καλογερικό»

Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2016. Έναρξη 09:00. Πέρας 11:30

Ι. Σύντομη περιγραφή της διαδρομής

Στο πλαίσιο της εορταστικής διοργάνωσης του Κάστανου θα πραγματοποιηθεί οδοιπορία από εθελοντές επισκέπτες στην κορυφή του «Καλογερικού» την Κυριακή 23-10-2016 στις ώρες 09:00- 11:30.
Οι οδοιπόροι θα συγκεντρωθούν, στις 09:00, στην κεντρική πλατεία του Λειβαδίου.
Η έναρξη της διαδρομής θα γίνει την ιστορική πηγή “Τηγανάκι”. Μετά τον έλεγχο των δηλώσεων, θα δοθούν οδηγίες για την πορεία και την ασφάλεια των συμμετεχόντων.
Από εκεί οι οδοιπόροι θα βαδίσουν μέχρι τη «θέση θέας» στα «Πεύκα» ακολουθώντας πορεία προς Νότο μέσα από τα «Τσαϊρια». Στη συνέχεια ακολουθώντας ανατολική πορεία μέσα από το περιαστικό δάσος των πεύκων θα έρθουν στο σημείο όπου η επαρχιακή οδός Λειβαδίου – Πετροκεράσων συναντά τον χωματόδρομο προς το μοναστήρι της Αγίας Αναστασίας. Σε αυτό το σημείο τελειώνει η πορεία στο “περιαστικό δάσος”.
Εκεί οι πεζοπόροι θα αξιολογήσουν τις δυνατότητές τους. Όσοι δεν θα συνεχίσουν την πεζοπορία, θα επιστρέψουν στο Λειβάδι από την ίδια διαδρομή.
Όσοι κρίνουν πως διαθέτουν τις σωματικές δυνάμεις θα συνεχίσουν την πεζοπορία με ατομικής τους ευθύνη ακολουθώντας ανοδική πορεία προς την κορυφή του «Καλογερικού» μέσα από το παλαιό μονοπάτι στη δυτική πλευρά του βουνού, Το τέρμα της διαδρομής είναι στον «Σταυρό», στα ερείπια του Καλογερικού Αηλιά.
Εκεί θα γίνει η αναμνηστική φωτογράφηση και οι πεζοπόροι θα απολαύσουν τη πανοραμική θέα του Θερμαϊκού, του Ολύμπου, της Όσσας, της χερσονήσου της Χαλκιδικής κ.ά..
Η επιστροφή στο Λειβάδι από τον «Κερασώνα» και το παλαιό μονοπάτι της «Αγάπης» στην ανατολική πλευρά του «Καλογερικού». Άφιξη στο Λειβάδι στις 11:30 για τη συμμετοχή στις εορταστικές εκδηλώσεις.

Αναγκαίος εξοπλισμός: Κατάλληλα υποδήματα πεζοπορίας (κατά προτίμηση αδιάβροχα) – αδιάβροχο, επίσης, επανωφόρι (μπουφάν), πετσέτες, εφεδρικές φανέλες, σκούφος και γάντια, ένα λίτρο νερό και ελαφρύ πρόγευμα (σοκολάτα – καραμέλα – μικρό σάντουιτς).

Επισημάνσεις:
1. Η συμμετοχή είναι δωρεάν. Η συμπεριφορά των συμμετασχόντων θα είναι απόλυτα “ομαδική”.
2. Οι πεζοπόροι είναι προσωπικά υπεύθυνοι για την συμμετοχή τους και την πορεία που θα επιλέξουν, αξιολογώντας την φυσική τους κατάσταση. Μπορούν να συμμετάσχουν και παιδιά από 8 χρονών συνοδευόμενα από τους γονείς τους.
3. Στο μέσο της διαδρομής θα υπάρχει «Σταθμός Πρώτων Βοηθειών» με εθελοντή γιατρό της Πολιτικής Προστασίας του Δήμου Θέρμης.
4. Το μονοπάτι έχει πολύ καλή σήμανση με ειδικές πινακίδες, ενώ οι οδοιπόροι προβλέπεται να συνοδεύονται από κλιμάκιο της Πολιτικής Προστασίας του Δήμου Θέρμης, τον έμπειρο ορειβάτη-οδηγό Κλεάνθη Μπουλιώνη και εθελοντές συνοδούς μέλη του Συλλόγου που θα φέρουν ειδική διακριτική ενδυμασία.
5. Ο ορειβάτης Κλεάνθης Μπουλιώνης είναι μέλος της Ορειβατικής Αναρριχητικής Λέσχης Θεσσαλονίκης και γνωρίζει τα μονοπάτια της περιοχής. Θα συνοδεύσει εθελοντικά την πεζοπορική ομάδα που θα συγκροτηθεί στο Λειβάδι, προσφέροντας την αναγκαία υποστήριξη στη διάρκεια της πορείας.
6. Όσοι επιθυμούν να συμμετάσχουν στην πεζοπορία και έχουν ανάγκη ιατρικής εξέτασης, μπορούν να προσέλθουν για εξέταση από κλιμάκιο εξειδικευμένων ιατρών, το οποίο συνεργάζεται με την Πολιτική Προστασία του Δήμου Θέρμης και θα βρίσκεται στο Αγροτικό Ιατρείο του Λειβαδίουι την Κυριακή, 16 Οκτωβρίου 2016, τις ώρες 10:00-12:00.
7. Συγκοινωνία: Περιαστική γραμμή 87 Ζ του ΟΑΣΘ. Δρομολόγια: από σταθμό Ι.Κ.Ε.Α. 08:00. Από Λειβάδι 16:00 και 21:00. Η απόσταση από το κέντρο της Θεσσαλονίκης είναι 40 χιλ.

Δηλώσεις συμμετοχής: Όσοι επιθυμούν να συμμετάσχουν στην πεζοπορία πρέπει να δηλώσουν συμμετοχή το αργότερο μέχρι την 20 Οκτωβρίου 2016, στις διευθύνσεις:
Θανάσης Ράπτης: raptisth@the.forthnet.gr και Ηρακλής Ταυλίκος: κιν. τηλ. 6980787832 / iraklistaylikos@gmail.com / Facebook: Hoodilak saltampidas.

ΙΙ. Αναλυτική περιγραφή της διαδρομής

Διαδρομή: «Λιβάδι (731μ. ύψος) – Καλογερικό (987μ. ύψος)»
Χιλιομετρική απόσταση: 7.300μ.
Υψομετρική ανάβαση: 324μ.
Υψομετρική κατάβαση: 383μ.
Συνολικός χρόνος διαδρομής: 2,5 ώρες (βάδισμα πεζοπορίας)
Νερό: ΝΑΙ
Βαθμός δυσκολίας: Χαμηλός
Σήμανση: Επαρκής – Υπάρχουν κόκκινα σημάδια και πινακίδες.
Επισήμανση: Η συγκεκριμένη διαδρομή αποτελεί βελτίωση της αντίστοιχης περυσινής καταγεγραμμένης διαδρομής.

Αρχή της διαδρομής

1.Αναχώρηση: Ιστορική πηγή Τηγανάκι
2. Ξενώνες
3. Στροφή προς Τσαΐρια
4. Τέλος ασφάλτου
5. Άγιος Ραφαήλ – «Πεύκα». Θέση θέας προς Θερμαϊκό κόλπο, Όλυμπο, Κίσσαβο και Χαλκιδική.
6. Έξοδος από το περιαστικό δάσος των πεύκων, πορεία ανατολική. Μετά από πορεία 300 μέτρων διασταύρωση με τον χωματόδρομο δεξιά προς Αγία Αναστασία. (1800μ. απόσταση έως εδώ).
7. Μετά από πορεία 200 μέτρων προς Αγία Αναστασία, στροφή αριστερά με κατεύθυνση ΝΑ παράλληλα με την περίφραξη του αγροκτήματος με τις φυτείες. Αρχή του μονοπατιού.
8. «Πέτ Πηγάδια». Είσοδος στο μονοπάτι.
9. Τέρμα της περίφραξης του αγροκτήματος. Νότια πορεία. Σημάδι σε δένδρο. Προσοχή στο σημάδι σε οξιά. Ακολουθούμε το ρέμα για 300 περίπου μέτρα, χωρίς σημάδια. Πορεία ανηφορική. Δεξιά υπάρχει μεγάλη καστανιά. (Καστανιές Μπασιούρη) Συνεχίζουμε την ανάβαση με πορεία δυτική ακολουθώντας το ευδιάκριτο μονοπάτι.
10. Συνεχίζουμε την πορεία στο μονοπάτι για 800 μέτρα στη δυτική δασωμένη πλαγιά μέσα σε δάσος δρυός.
11. Υπέρβαση βράχων. Ακολουθούμε πορεία ανηφορική προς ΝΑ μέχρι να συναντήσουμε μικρή θαμνώδη βλάστηση. (θέση «Αγκορτσούδες»).
12. Διανύουμε τη μικρή έκταση με θαμνώδη βλάστηση μέσα από χορταριασμένο χωράφι με κατεύθυνση ανατολική. Από το κέντρο του χωραφιού ακολουθούμε πορεία ανατολική προς την 1η κορυφή με 1 στάση για ανάπαυλα και φωτογράφιση. Συναντούμε μια γκορτσιά στα δεξιά μας και έναν βράχο στα αριστερά μας.
13. Κορυφή Αηλιά – «Καλογερικό». Ερείπια του εξωκκλησιού. Σταυρός. Εξαιρετική θέση πανοραμικής θέας προς Θερμαϊκό κόλπο, Πάϊκο, Πιέρεια Όρη, Όλυμπο. Κίσσαβο, Χαλκιδική Χερσόνησο (Κασσάνδρα, Σιθωνία, Χολωμόντα), Παγγαίο όρος και λίμνες Κορώνεια και Βόλβη. (σε περίπτωση ηλιοφάνειας διακρίνεται και το όρος Άθως).
14. Επιστροφή. Πορεία ανατολική προς «Κερασώνα». Στην αριστερή πλευρά της κατάβασης υπάρχει ένα ευδιάκριτο σημάδι στο βράχο που μας οδηγεί στο δασωμένο μονοπάτι «Αγάπης» με βόρεια κατεύθυνση. (απόσταση 60μ. από το βράχο μέχρι το μονοπάτι «Αγάπης») – (προσοχή σε συγκεκριμένα σημάδια πάνω σε δέντρα).
15. Δάσος δρυός. Αρχή του μονοπατιού της «Αγάπης». Λέγεται και «Αντάρτικο». Πορεία με βόρεια κατεύθυνση μέχρι τις «Πόρτες».
16. Φυσικό σύνορο διαχωρισμού δάσους δρυός και δάσους οξιάς. Βρισκόμαστε διαρκώς στο μονοπάτι αγάπης με βόρεια κατεύθυνση. (προσοχή στις μικρές στροφές 10-15μ.).
17. Διασταύρωση διαδρομής με θέση Μπασιούρη Καστανιές.
18. Ακολουθώντας το δρόμο της επιστροφής μέχρι τη διασταύρωση της Αγίας Αναστασίας ανηφορίζουμε δεξιά στη θέση θέας «Ράχη» – Κτήμα Μπουλιώνη.
19. Από το κτήμα Μπουλιώνη μπαίνουμε στο «Κουρί» (υπεραιωνόβιο δάσος δρυός).
20. Στην έξοδο του δάσους συναντάμε τον δασικό δρόμο που οδηγεί στη θέση «Τσαΐρια». Συνεχίζουμε στον δρόμο αυτόν μέχρι τη θέση «Τηγανάκι».
Τέλος της διαδρομής.

Πληροφορίες:
Κλεάνθης Μπουλιώνης: τηλ..6934341256 / cleompoules25@gmail.com
Δημήτρης Γουδήρας, τηλ. 6977824393/ Goudiras@gmail.com
Ηρακλής Ταυλίκος: τηλ. 6980787832/ iraklistavlikos@gmail.com

Στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ επιβεβαιώθηκε επίσημα η διαδικασία reprofiling του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα. Δηλαδή, η αναδιαμόρφωση της αναφερόμενης ταυτότητάς του στη βάση μιας ρεαλιστικής προσαρμογής της ελληνικής αριστεράς στη μεθοδολογία της ευρωπαϊκής «κυβερνησιμότητας», με την έννοια του governmentality του M. Foucault. Προσαρμογή, με άλλα λόγια, στη  μεθοδολογία επανίδρυσης του κράτους μέσω δραστικών παρεμβάσεων στην αγορά υπό την πολιτικοοικονομική τεχνολογία του ΔΝΤ και την επιτροπεία των κεντρικών θεσμών της ευρωζώνης.
 Έτσι, δεν είναι πλέον ο πολιτικός αγωνισμός για ριζοσπαστικοποίηση των δημοκρατικών θεσμών σε ένα πλουραλιστικό πλαίσιο (: ριζοσπαστική αριστερά) που ρυθμίζει τις κυβερνητικές συμπεριφορές /αποφάσεις, αλλά η ρύθμιση του οικονομικού ανταγωνισμού με τρόπο που θα ενισχύει την αποτελεσματικότητα, την αυθεντία και την αξιοπιστία κυρίως στο εξωτερικό της κρατικής μηχανής, στο πρόσωπο του πρωθυπουργού – καθώς το σύστημα της Ελλάδας δεν έπαψε να είναι πρωθυπουργοκεντρικό. Για παράδειγμα, την περιπέτεια με τις λεγόμενες  τηλεοπτικές άδειες, έτσι θα πρέπει να την δεις αναγνώστη μου.
Το reprofiling, λοιπόν, του Αλέξη Τσίπρα συνδέεται με την ενίσχυση του προφίλ του ως αποφασιστικού πρωθυπουργού, στο βαθμό που δεν χρησιμοποίει την επανίδρυση του κράτους για την ανάπτυξη της αγοράς, αλλά την επανίδρυση της αγοράς για την ενίσχυση του κράτους, το οποίο με τη σειρά του στη συνέχεια θα διασφαλίζει (θεωρητικώς) την σταθερότητα στο εσωτερικό. Εδώ έρχεται πλέον η οικονομία της αγοράς να ενισχύσει τον κρατισμό και αυτό προφανώς ούτε με την μοντέρνα αριστερά «συνάδει», ούτε ασφαλώς με τον νεοφιλελευθερισμό.
Τι είναι τότε; Η μεταμοντέρνα σοσιαλδημοκρατία, όπως έχω εξηγήσει σε προηγούμενα σημειώματά μου. Αυτή δανείζεται τις δομολειτουργικές αρχές της μεταπολεμικής Γερμανίας (: BRD), σε συνδυασμό - αλλά όχι αρμονία - με την οικονομική φιλοσοφία περί αποτελεσματικότητας και φερεγγυότητας του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Με τον κ. Τσίπρα να διαπραγματεύεται στη βάση των αντιφάσεων των πρώτων από τα δεύτερα. Το reprofiling Τσίπρα διαμορφώνεται στην ουσία στις αντιφάσεις που εμφανίζει η οικονομική διδακτική Σόιμπλε σε σχέση με τον λεγόμενο « ορντοφιλελευθερισμό», που αποτέλεσε τη θεωρητική βάση της οικοδόμησης του μεταπολεμικού γερμανικού κράτους, αλλά και το διαλογικό και θεσμικό σχήμα συγκρότησης της γραφειοκρατικής αρχιτεκτονικής της ΕΕ. Με μια κουβέντα, το reprofiling Τσίπρα κατατείνει στη δημιουργία μιας «mental picture» ενός «βιώσιμου πρωθυπουργού» σε μια «μη-βιώσιμη» οικονομία, η οποία εμφανίζεται να έχει προοπτικές στο βαθμό που επιλύσει το οξύ ζήτημα της υπερχρέωσής της.  
Από την άλλη μεριά, μιλώντας σήμερα διαρκώς για την «ελάφρυνση χρέους», ο κύριος Τσίπρας έχει πάψει να εννοεί την ονομαστική απομείωσή του. Δεν εννοεί  πλέον την αναδιάρθρωση του χρέους (debt restructuring), αλλά τον ανασχεδιασμό της κατανομής του (debt reprofiling). Στην πραγματικότητα έχει μεταβάλει ριζικά αφήγημα για το χρέος, σε μια προσπάθεια προσαρμογής στην οικονομική  παιδαγωγική Σόϊμπλε. Δηλαδή, εμφανίζει τον εαυτό του να αγωνίζεται εναντίον του κ. Σόϊμπλε, ενώ είναι έτοιμος να θριαμβολογήσει για την απόφαση Σόϊμπλε το επόμενο τρίμηνο να προχωρήσει το reprofiling του χρέους, με περαιτέρω εξομάλυνση των περιόδων αποπληρωμής και με την παρουσίαση από τον European Stability Mechanism (ESM) σε συνεργασία με την ΕΚΤ ενός προγράμματος προστασίας της Ελλάδας από μελλοντικές αυξήσεις των επιτοκίων, με ανακοίνωση μάλιστα άμεσων μέτρων για την εξάλειψη μιας μεγάλης αύξησης των επιτοκίων το 2017 σε ένα μικρό μέρος του χρέους.  
Σε αυτό το reprofiling του ελληνικού χρέους είχα αναφερθεί εκτενώς πριν  από αρκετούς μήνες, μόλις το σχέδιο έφτασε στο ΔΝΤ – από στέλεχος του οποίου δεν κρύβω πως άντλησα την πληροφορία.  Και ποιο είναι το πρόβλημα με το ΔΝΤ; Το Ταμείο δεν μπορεί να προβεί σε τεχνικά ορθή ανάλυση της λεγόμενης βιωσιμότητας του χρέους, χωρίς προηγουμένως να έχει μπροστά του ένα πλήρες σχέδιο αναδιάρθρωσης (restructuring).
 Ο κ. Σόϊμπλε δεν αντιλέγει, αλλά ζητεί πίστωση χρόνου μέχρι την λήξη της παράτασης του ελληνικού προγράμματος και μέχρι τότε ισχυρίζεται πως το reprofiling αρκεί για μια περιορισμένη στην δεκαετία «ανάλυση βιωσιμότητας». Πράγμα, ωστόσο, αντίθετο στη γενική μεθοδολογία του ΔΝΤ. Άρα, ο κ. Σόϊμπλε ζητεί από το ΔΝΤ να αντιμετωπίσει για άλλη μια φορά το ελληνικό ζήτημα ως εξαίρεση στους κανόνες του – όπως αντίστοιχα κάνουν τα κράτη της ευρωζώνης και όπως έγινε με τα PSI. Το ΔΝΤ θα δεχόταν να συναινέσει μόνον στο βαθμό που στο δρομολογημένο reprofiling, προστεθούν επιπλέον εγγυήσεις από τον ESM και την ΕΚΤ, και εδώ βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή.

Τότε γιατί τόση φασαρία; Επειδή ο κύριος Τσίπρας έχει αποφασίσει να κάνει εκλογές και δραματοποιεί την υπόθεση του χρέους, την ίδια στιγμή που την «αναδιάταξη» θα μπορούσε να εμφανίσει ως ελάφρυνση που ισοδυναμεί με «αναδιάρθρωση» και που αν επανεκλεγεί πρωθυπουργός θα μπορούσε να την μετουσιώσει σε «επίλυση του ζητήματος του χρέους» σε μακροπρόθεσμη διάσταση! Και επικοινωνιακά λειτουργεί μια χαρά, καθώς από την μια η κουβέντα ξεφεύγει από τα μνημόνια εσωτερικής υποτίμησης, ενώ από την άλλη είναι μόνον ο κ. Τσίπρας, από τις κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις του τόπου, που έχει συνδέσει το δικό του προφίλ με εκείνο του χρέους. Και ασφαλώς θα ήταν άδικος όποιος δεν παρατηρεί σήμερα αναλογίες μεταξύ της διαδικασίας reprofiling του χρέους και του reprofiling Τσίπρα!...

Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.

του γελωτοποιού

Ο δεκάχρονος Παύλος με τον πατέρα του έκατσαν στο μπαλκόνι του καφέ, παρήγγειλαν και ξεκίνησαν να παίζουν σκάκι.

Παράδοξη εικόνα. Ένας πατέρας που παίζει με το παιδί του. Συνήθως το πρώτο πράγμα που ρωτάνε τα παιδιά κι οι έφηβοι είναι αν έχουμε wi-fi. Έπειτα χάνονται στο τάμπλετ τους, ενώ κι οι γονείς συχνά κάνουν το ίδιο με το κινητό τους.

Δεν φταίει η τεχνολογία. Θα μπορούσαν να είναι η εφημερίδα κι ένα κόμικ. ‘Η τίποτα. Είναι πιο εύκολο να είσαι απομονωμένος. Ακόμα κι απ’ το παιδί σου ή τον πατέρα σου.

~~

Τους παρατηρώ να παίζουν. Ο Παύλος είναι πολύ καλός, συγκεντρωμένος και σοβαρός.

«Παίζεις καιρό;» τον ρωτάω.
«Πολύ καιρό», λέει αυτός.
«Τι πολύ καιρό;» λέει ο πατέρας του. «Πόσο παίζεις;»
«Ένα χρόνο», λέει ο Παύλος.
«Ένας χρόνος δεν είναι πολύς καιρός», λέει ο πατέρας.
«Εξαρτάται», του λέω. «Αν έχεις ζήσει δέκα χρόνια τότε είναι το ένα δέκατο ολόκληρης της ζωής σου».

Τους αφήνω να συνεχίσουν. Κάθε τόσο στέκομαι από πάνω τους και βλέπω πώς εξελίσσεται η παρτίδα.

Δεν μιλάνε, δεν «επικοινωνούν», αν επικοινωνία θεωρείται μόνο η λεκτική. Όμως φτιάχνουν έναν δεσμό. Κι ο Παύλος χτίζει μια ανάμνηση. Σίγουρα όταν μεγαλώσει, όταν ο πατέρας του θ’ αφήσει την παρτίδα, θα θυμάται με νοσταλγία (η λέξη περιλαμβάνει και άλγος, πόνο) τα παιχνίδια που έπαιζε με τον πατέρα του.

Όταν γυρνάω στο σπίτι ρωτάω τον Τηλέμαχο αν θέλει να παίξουμε σκάκι.
«Εντάξει», λέει αυτός, όλο χαρά. «Αλλά να παίξουμε και τάβλι;»

Έτσι αλλάζουμε τον κόσμο μερικές φορές -έστω σ’ αυτό το λίγο. Είδα αυτούς τους δύο να παίζουν και ζήλεψα -χωρίς φθόνο.

~~{}~~

Το επόμενο βράδυ ξανάρχονται κι αρχίζουν το παιχνίδι. Κάποια στιγμή βλέπω τον πατέρα να σηκώνεται και να κατεβαίνει τις σκάλες, προς τον κήπο που έχει από κάτω.

«Μας έπεσε ένα πιόνι», μου λέει.
«Τι χρώμα;» ρωτάω.
«Λευκό».
«Ε, τότε θα το βρείτε. Αν ήταν μαύρο…»

Έψαξαν για πολλή ώρα, αλλά δεν βρήκαν το λευκό πιόνι. Επέστρεψαν την επόμενη μέρα, με το φως του ήλιου. Έψαχναν ώρες, αλλά δεν το βρήκαν.

Καθώς ανέβαιναν τις σκάλες απογοητευμένοι, ο Παύλος είπε: «Το πιόνι δραπέτευσε».

«Μπορείς να το αντικαταστήσεις με κάτι άλλο», του λέω. «Οτιδήποτε».
«Ναι, έχω κι άλλα κομμάτια. Αλλά εκείνο τι έγινε;»
«Δραπέτευσε».

~~

Μπαίνω στη λάντζα να πλύνω ποτήρια και σκέφτομαι την αλληγορία του παιχνιδιού.

Στο σκάκι υπάρχουν οι λευκοί κι οι μαύροι. Παρά την αντίθεση του χρώματος είναι ισότιμοι. Με μια μικρή διαφορά: Τα λευκά παίζουν πάντα πρώτα.

Όμως αυτή η πρώτη κίνηση δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία -έτσι νομίζω, δεν είμαι σπουδαίος σκακιστής.

Αν όλα τα κομμάτια μπορούσαν να ψηφίσουν, τότε τα πιόνια εύκολα θα εξέλεγαν αρχηγό, αφού αυτά είναι οκτώ, ίδια, ισάξια. Όμως στο σκάκι δεν υπάρχει δημοκρατία, ο βασιλιάς είναι το παν.

Όλα γίνονται για να αιχμαλωτιστεί ο αντίπαλος βασιλιάς. Πιόνια, πύργοι, άλογα και τρελοί, ακόμα κι η βασίλισσα, μπορεί να θυσιαστούν, για να σώσουν τον βασιλιά τους.

Χωρίς τον βασιλιά το παιχνίδι τελειώνει.

Υπάρχει η ψευδαίσθηση της προαγωγής για τα πιόνια. Κάθε ένα απ’ αυτά μπορεί να γίνει κάτι άλλο, κάτι «ανώτερο». Οτιδήποτε εκτός από βασιλιά. Ο βασιλιάς είναι μόνο ένας.

Ο βασιλιάς, ο σημαντικός, είναι ο πιο ανίσχυρος. Κινείται μόνο ένα τετράγωνο, όπως τα πιόνια, και δύσκολα μπορεί να απειλήσει κάποιον -μόνο πισώπλατα.

Η βασίλισσα είναι αυτή με τη μεγαλύτερη δύναμη, αλλά κι εκείνη είναι πεπεισμένη για την ανωτερότητα του βασιλιά.

~~

Το παιχνίδι ξεκινάει με τα κομμάτια τοποθετημένα πάντα στη σωστή θέση. Μπροστά τα πιόνια, έτοιμα να θυσιαστούν για τον βασιλιά τους. Πίσω το βασιλικό ζεύγος. Δεξιά κι αριστερά, στη σειρά, οι αξιωματικοί (ή τρελοί), τα άλογα (ιππικό;) και τα κάστρα στην άκρη.

Οι κινήσεις που επιτρέπεται να κάνει κάθε κομμάτι είναι συγκεκριμένες. Κι ο χώρος είναι περιορισμένος, 64 τετράγωνα.

Τις περισσότερες φορές τα κομμάτια δεν σκέφτονται. Έχουν μάθει τον ρόλο τους: Να προστατέψουν τον βασιλιά τους, να αιχμαλωτίσουν τον αντίπαλο βασιλιά. (Οι βασιλιάδες δεν πεθαίνουν, δεν μπορείς να τους «πάρεις». Ή τους αιχμαλωτίζεις, κάνοντας ματ, ή παραιτούνται και πηγαίνουν διακοπές στο εξοχικό τους στη Γαλλία).

Όσο συναρπαστική κι αν είναι η παρτίδα, στο τέλος κάποιος κερδίζει -ή μπορεί να υπάρξει και ισοπαλία. Αλλά μετά όλα ξαναρχίζουν, και τα πιόνια στήνονται στη δεύτερη γραμμή φωνάζοντας συνθήματα υπέρ του βασιλιά.

«Ζήτω ο μαύρος Βασιλιάς! Πιάστε τον Λευκό Βασιλιά!»
«Ζήτω ο λευκός Βασιλιάς! Πιάστε τον μαύρο Βασιλιά!»

Και ξαναρίχνονται στη μάχη. Με αυτοθυσία και αυταπάρνηση.

~~

Όμως, υπάρχουν κάποιες παράδοξες στιγμές, όπως αυτές που περιγράφει ο Ρόμπινς στο Χορό των Εφτά Πέπλων -για άλλα «άψυχα» αντικείμενα, όπου ακόμα κι ένα πιόνι μπορεί να θελήσει να δραπετεύσει.

Το πιόνι που δραπέτευσε, ήταν φτιαγμένο από ξύλο ή MDF, κάπου στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, σ’ ένα εργοστάσιο όπου οι εργάτες δουλεύουν για ένα δολάριο την ώρα.

Είχε ένα μικρό ελάττωμα, ένα σημάδι σαν τρίχα στο λευκό κεφάλι του. Το πρώτο πράγμα που είδε, σαν φτιάχτηκε, ήταν τα σκιστά μάτια ενός κοριτσιού που δούλευε εκεί.

Το κορίτσι ήταν στη διαλογή. Τα σκάρτα κομμάτια τα πετούσε πίσω της. Από ‘κει τα έκαναν πάλι ροκανίδι, τα κολλούσαν με ρητίνη και ξαναφτιάχναν πιόνια.

Το κορίτσι είδε τη μαύρη ουλή στο πιόνι, αλλά δεν ήθελε να το πετάξει. Το άφησε στην ταινία, για να πέσει στο κουτί.

~~

Όταν το λευκό πιόνι με τη μαύρη ουλή βγήκε απ’ το κουτί βρέθηκε σ’ ένα παράξενο μέρος. Το ταβάνι του εργοστασίου ήταν γαλάζιο. Τριγύρω, χαμηλά, υπήρχε κι άλλο γαλάζιο, μπλε μάλλον, και πράγματα στέκονταν πάνω του.

Στην Αρετσού της Καλαμαριάς, τόσο μακριά απ’ το Πεκίνο, ο δεκάχρονος Παύλος άνοιξε το καινούριο σκάκι κι έστησε τα πιόνια. Είχε πάντα τα λευκά, μια πατρική παραχώρηση, τη μόνη που του έκανε ο πατέρας του. Και το παιχνίδι ξεκίνησε.

Το λευκό πιόνι προσπάθησε να συμμεριστεί την πίστη στο βασιλιά. Στην πρώτη παρτίδα θυσιάστηκε νωρίς. Στη δεύτερη έμεινε ακίνητο στο Β2 για όλη την παρτίδα. Στην τρίτη κατάφερε να φτάσει ως απέναντι και τότε τη θέση του την πήρε ένας πύργος.

Μετά μπήκε στο κουτί. Μέσα εκεί ξεκίνησε να μιλάει στα άλλα πιόνια.

«Γιατί το κάνουμε αυτό;» τα ρώτησε. «Γιατί να θυσιαζόμαστε για τον βασιλιά; Γιατί να μας αλλάζει κάποιος, όταν φτάνουμε απέναντι;»
«Έτσι παίζεται το παιχνίδι», του είπε ένα πιόνι.

Ένας πύργος μ’ έναν αξιωματικό τον αγριοκοίταζαν.

«Και γιατί πρέπει να παίζουμε το παιχνίδι;» ρώτησε το λευκό πιόνι με τη μαύρη ουλή.
«Γι’ αυτό φτιαχτήκαμε».
«Δεν έχουμε ελευθερία επιλογής;» ρώτησε το λευκό πιόνι κι όλοι γελάσαν.

Ο λευκός βασιλιάς, μαζί με τον μαύρο και τις βασίλισσες, τον πλησίασαν.

«Πρέπει να νιώθεις περήφανος που ανήκεις στους λευκούς», του είπε η λευκή βασίλισσα.
«Γιατί;»
«Γιατί δεν είσαι μαύρος».
«Και τι διαφορά έχω απ’ τα μαύρα πιόνια;»
«Εσύ είσαι λευκό κι αυτά είναι μαύρα. Είναι οι εχθροί.»
«Ποιος το λέει αυτό;»
«Ο θεός», είπε ο λευκός βασιλιάς.
«Και ο θεός τι χρώμα είναι; Λευκός ή μαύρος;» ρώτησε το πιόνι.
«Λευκός, βεβαίως» – «Μαύρος, βεβαίως», είπαν ταυτόχρονα οι δυο βασιλιάδες.

Ο αξιωματικός, αυτός που λένε και τρελό, πετάχτηκε τότε και είπε γελώντας, σαν γελωτοποιός: «Για να λέμε την αλήθεια, μάλλον κίτρινη είναι. Και είναι κορίτσι.»

«Δεν θέλω να παίζω αυτό το παιχνίδι», είπε το λευκό πιόνι με τη μαύρη ουλή.

Όλοι ταράχτηκαν.
«Δεν γίνεται να μην παίζεις», του είπε ήρεμα ο λευκός βασιλιάς.
«Σ’ αυτό θα συμφωνήσω», είπε ο μαύρος βασιλιάς.

«Το παιχνίδι σε καθορίζει. Ο ρόλος σου είναι αυτός και μόνο: Να συνεχίσεις να παίζεις. Αν δεν παίζεις δεν θα έχεις πλέον καμία αξία. Δεν θα είσαι πιόνι. Θα είσαι… Σκουπίδι.»
«Αλλά θα είμαι ελεύθερος».

Οι βασιλιάδες κι οι βασίλισσες του γύρισαν την πλάτη. Τον πλησίασε ο μαύρος τρελός.

«Άκου, φιλαράκι», του είπε. «Το παιχνίδι θα συνεχιστεί και χωρίς εσένα. Ουδείς αναντικατάστατος. Συμβολική είναι η παρουσία σου. Μπορεί να μπει στη θέση σου ένα κέρμα ή -ακόμα χειρότερα- ένα λευκό πούλι από τάβλι. Το παιχνίδι θα συνεχιστεί και χωρίς εσένα. Αλλά εσύ τι θα είσαι χωρίς το παιχνίδι;»
«Θα είμαι ελεύθερος».

~~

Το ίδιο βράδυ, όταν άνοιξε το κουτί, το λευκό πιόνι με τη μαύρη ουλή είδε τα άστρα, το φεγγάρι μισογεμάτο και τα φώτα στη θάλασσα.

Με την πρώτη ευκαιρία, μόλις βγήκε απ’ το παιχνίδι και τον έβαλαν στην άκρη, μετακίνησε λίγο το κέντρο βάρος του κι έπεσε, απ’ το τραπέζι κι απ’ το μπαλκόνι.

Κρύφτηκε ανάμεσα στα φύλλα ενός θάμνου, όση ώρα τον έψαχνε ο μικρός θεός.

Μετά, λίγο πριν ξημερώσει, κατρακύλησε ως τη θάλασσα.

~~

(Κάποιοι λένε ότι μέρες μετά και μήνες ξεβράστηκε σ’ ένα νησί. Η αλμύρα και τα κύματα το ‘χαν γλείψει κι είχε γίνει σαν κοχύλι. Όμως αυτό ίσως και να ‘ναι ψέμα.)

του Κώστα Λαπαβίτσα

Ο χρόνος που ακολούθησε την υπογραφή του τρίτου μνημονίου από τον Αλέξη Τσίπρα διέλυσε και τις τελευταίες ψευδαισθήσεις όσων τον ψήφισαν τον Σεπτέμβριο του 2015. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πλέον τελεσίδικα καθεστωτικός – αυξάνει φόρους, κόβει συντάξεις, κάνει συμφωνίες για την ιδιοκτησία των ΜΜΕ με ανθρώπους που όζουν, επιτρέπει τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας. Αντίστοιχη είναι και η ηθική και πολιτική του απαξίωση, όπως και η αίσθηση απελπισίας και αποχής από τα κοινά που καταγράφεται σε όλες τις δημοσκοπήσεις.

Θα περίμενε κανείς ότι η μνημονιακή πλευρά θα πανηγύριζε, αφού έχει νικήσει και επιβάλλει τη δικιά της άποψη για την πορεία της χώρας. Ωστόσο δεν θριαμβολογεί, αλλά ανησυχεί βαθιά. Γνωρίζει πολύ καλά ότι ο εξευτελισμός του Τσίπρα ήταν απλώς ένα απαραίτητο βήμα. Αυτό που πραγματικά θα κρίνει τα πράγματα είναι η πορεία της οικονομίας, η οποία δεν παρέχει καμία βεβαιότητα. Ακριβώς γι’ αυτό το Grexit επανέρχεται μόνιμα και πιεστικά, εκεί που το μνημονιακό κατεστημένο νόμιζε ότι το είχε ξορκίσει.

Θα μιλήσουμε ξανά στις επόμενες εβδομάδες για την έξοδο από την ΟΝΕ. Πλέον δεν χωρεί αμφιβολία ότι η Ελλάδα θα αργοσβήνει όσο παραμένει στη νομισματική ένωση. Η πλευρά που αντιλαμβάνεται την αναγκαιότητα της ρήξης με στόχο την κοινωνική και εθνική αναγέννηση είναι πάντα εδώ και σύντομα θα παρουσιάσει νέες προτάσεις. Πρώτα όμως πρέπει να αναλύσουμε το που βρισκόμαστε. Αυτό είναι το έδαφος πάνω στο οποίο θα πατήσει η καινούργια αμφισβήτηση που έρχεται. Ψύχραιμα, λοιπόν, ας δούμε την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας.

Το «συμπιεσμένο ελατήριο»


Μετά την πολιτική αναταραχή του 2015 και την υπογραφή του τρίτου μνημονίου η ελληνική οικονομία ακολούθησε μια πορεία χωρίς εκπλήξεις. Επήλθε ύφεση που θα διαρκέσει πιθανότατα έως τα τέλη του 2016. Τι θα ακολουθήσει το 2017;

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά και το ΔΝΤ, προβλέπουν ότι η Ελλάδα το 2017 θα σημειώσει ανάπτυξη που θα προσεγγίζει το 3%. Στην τελευταία Παγκόσμια Οικονομική Ανασκόπηση (World Economic Outlook), για παράδειγμα, το ΔΝΤ προβλέπει ανάπτυξη 0,1% το 2016 που θα φτάσει το 2,8% το 2017, αν και θα υποχωρήσει τα επόμενα έτη. Πιο συντηρητικές, αλλά επίσης θετικές, είναι οι προβλέψεις ελληνικών οργανισμών, όπως το ΙΟΒΕ που εκτιμά ότι το 2017 θα υπάρξει ανάπτυξη 1,5%-2%.

Το πρώτο που πρέπει να ειπωθεί είναι ότι ένας ρυθμός ανάπτυξης της τάξης του 2,8%, αν φυσικά γίνει πραγματικότητα, δεν θα είναι θρίαμβος δυναμισμού. Δεδομένου όμως του τι έχει περάσει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, ακόμη και μια τέτοια προοπτική είναι υπεραρκετή για να αρχίζει να πανηγυρίζει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Πιστεύει ότι έστω και το 2,8% της προσφέρει την ευκαιρία να δημιουργήσει ένα κάποιο πολιτικό κεφάλαιο και να καλύψει την κατάρρευση της εκλογικής της απήχησης στον ελληνικό λαό.

Γρήγορος, όπως πάντα, στην υιοθέτηση εκλογικών επιχειρημάτων, ο Πρωθυπουργός παρέθεσε μάλιστα και την καινοφανή θεωρία ότι η ελληνική οικονομία είναι ένα «συμπιεσμένο ελατήριο» έτοιμο να εκτιναχθεί το 2017 μετά από την μακρά ύφεση. Η αναμενόμενη εκτίναξη θα οφείλεται αναμφίβολα στη "σκληρή δουλειά" που έχει κάνει η κυβέρνησή του … Προφανώς ελπίζει ότι, εάν το σενάριο γίνει πραγματικότητα, θα έχει την ευκαιρία να πείσει τους Έλληνες να ψηφίσουν και πάλι τον ΣΥΡΙΖΑ, παρά την αναίσχυντη μεταστροφή του το 2015.

Οι πολιτικοί υπολογισμοί του Αλέξη Τσίπρα είναι απολύτως διαφανείς και δεν έχουν καμιά βαρύτητα για την πιθανή πορεία της οικονομίας. Απλώς μας λένε, για μια ακόμη φορά, αυτό που γνωρίζουμε καλά και για τον άνδρα και για το κόμμα του. Θα χρησιμοποιήσει οποιοδήποτε επιχείρημα για να παραμείνει στην εξουσία. Εκείνο που δημιουργεί απορία είναι γιατί το ΔΝΤ και άλλοι επίσημοι φορείς περιμένουν ανάπτυξη που αγγίζει σχεδόν 3% στην Ελλάδα το 2017. Υπάρχει κάποια λογική βάση για αυτό;

Το ερώτημα έχει καίρια σημασία για την πορεία της χώρας, αλλά και για την εξέλιξη των πολιτικών πραγμάτων. Αν η Ελλάδα επιστρέψει σε σημαντική ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια, θα υπάρξει περιθώριο για μια σχετική σταθεροποίηση των συντηρητικών δυνάμεων που την κυβερνούν, στις οποίες βεβαίως περιλαμβάνεται και ο ΣΥΡΙΖΑ. Αν όμως η προοπτική είναι για χαμηλή και ασταθή ανάπτυξη – ουσιαστικά για στασιμότητα – τότε δεν θα υπάρξει πεδίο πολιτικής σταθεροποίησης. Η δυνατότητα πολιτικής και κοινωνικής ανατροπής θα παραμείνει ανοιχτή.

Η εικόνα της στασιμότητας

Η πορεία της ελληνικής οικονομίας από το ξέσπασμα της μεγάλης κρίσης του 2007-9 παρουσιάζεται στο Διάγραμμα 1 παρακάτω:

Διάγραμμα 1. Ελληνικό ΑΕΠ (τρέχουσες τιμές)



Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ

Η οικονομία δέχτηκε ένα τεράστιο πλήγμα από το 2008 ως το 2013, με την μεγαλύτερη συρρίκνωση να εμφανίζεται μετά το 2010, οπότε και άρχισε η "διάσωση" της Ελλάδας από τους δανειστές της. Από το 2013 η χώρα βρίσκεται ουσιαστικά σε στασιμότητα.

Και μόνο το διάγραμμα αυτό αρκεί για να καταρριφθεί η θεωρία του «συμπιεσμένου ελατηρίου». Το «ελατήριο» έχει πάνω από τρία χρόνια που δεν δείχνει καμία διάθεση εκτίναξης. Για να χρησιμοποιήσουμε μια άλλη παρομοίωση, η ελληνική οικονομία μοιάζει περισσότερο σαν να έχει μπει σε «βαθιά κατάψυξη». Υπήρξε όντως μια μικρή ανάκαμψη το 2014, όπως διατυμπανίζει η Νέα Δημοκρατία και οι συνήθεις υποστηρικτές των μνημονιακών πολιτικών στα ΜΜΕ. Ήταν όμως μόλις ορατή δια του γυμνού οφθαλμού και οφειλόταν κυρίως στο ότι η κυβέρνηση Σαμαρά ουσιαστικά δεν εφάρμοσε τους όρους του μνημονίου κατά τη διάρκεια του εν λόγω έτους.

Από το 2015 η οικονομία δεν έχει δείξει κανένα πραγματικό σημάδι ζωής. Πώς θα μπορούσε λοιπόν να υπάρξει αύξηση σχεδόν 3% το επόμενο έτος; Και σε ποια βάση μπορεί κανείς να περιμένει σημαντική ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια; Όπως θα δείξω παρακάτω, όλοι οι συντελεστές της συνολικής ζήτησης συνάδουν προς την υπόθεση της συνέχισης της «βαθιάς κατάψυξης».

Οι επενδύσεις

Ο καθοριστικός παράγοντας για την πορεία της ελληνικής οικονομίας θα είναι φυσικά οι επενδύσεις. Ας δούμε την πορεία των συνολικών επενδύσεων στο Διάγραμμα 2:

Διάγραμμα 2. Ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου (τρέχουσες τιμές)


Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ

Οι επενδύσεις κατέρρευσαν την περίοδο 2007-2013 και ιδιαίτερα μετά το 2010. Η πτώση τους ήταν πρωτοφανής και αποτέλεσε τον κύριο παράγοντα της συντριβής του ΑΕΠ. Το γεγονός αντιπροσωπεύει, πολύ απλά, μια ιστορική οπισθοδρόμηση της ελληνικής οικονομίας.

Από το 2013 οι επενδύσεις έχουν μείνει ουσιαστικά στάσιμες, με μια σύντομη εξαίρεση το καλοκαίρι του 2015. Εκείνη την περίοδο, μετά την εκλογή της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, τον επακόλουθο πόλεμο ρευστότητας της ΕΚΤ προς την Ελλάδα και την επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων, οι επενδύσεις μειώθηκαν και πάλι. Ανέκαμψαν προς το τέλος του 2015, καθώς οι επιχειρήσεις προσαρμόστηκαν γρήγορα στους κεφαλαιακούς ελέγχους, αλλά παρέμειναν αδύναμες.

Η λογική λέει ότι οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου θα συνεχίσουν να είναι αδύναμες και το 2016 και το 2017. Οι λόγοι είναι ξεκάθαροι:

Πρώτον, οι αρνητικές επιπτώσεις των ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων εξακολουθούν να είναι σοβαρές, αναγκάζοντας τις επιχειρήσεις να μεταφερθούν στο εξωτερικό, ακόμη και στη Βουλγαρία. Πρέπει να τονιστεί, παρεμπιπτόντως, ότι οι κεφαλαιακοί έλεγχοι στην Ελλάδα τελικά αποδείχθηκαν από τους πιο άσκοπους ελέγχους που έχουν επιβληθεί ποτέ, καθώς επέφεραν όλες τις συνακόλουθες ζημίες για την οικονομία, αλλά ελάχιστα από τα οφέλη. Για να είχε αποκομίσει τα πραγματικά οφέλη από τους κεφαλαιακούς ελέγχους η Ελλάδα θα έπρεπε να είχε αλλάξει πολιτική εγκαταλείποντας τη λιτότητα. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – κάτω από την αφόρητη πίεση των δανειστών – πέτυχε τον ιστορικό άθλο να επιβάλλει κεφαλαιακούς ελέγχους, χωρίς όμως να αλλάξει την πολιτική λιτότητας.
Δεύτερον, οι τραπεζικές πιστώσεις ήταν πολύ αδύναμες το 2015-16, καθώς οι τράπεζες επικεντρώθηκαν στην ανακεφαλαιοποίηση, στην ενίσχυση της κερδοφορίας τους και στην απάλειψη των επισφαλειών από τα βιβλία τους. Σημειωτέον, οι επισφάλειες προσεγγίζουν το 50% του συνολικού ισολογισμού των τραπεζών ως αποτέλεσμα της παρατεταμένης αδυναμίας της οικονομίας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ελληνικές τράπεζες δεν θα είναι σε θέση να υποστηρίξουν μια σημαντική αύξηση των επενδύσεων (ή της κατανάλωσης) στο άμεσο μέλλον.
Τρίτον, έχουν σημειωθεί σημαντικές επιβαρύνσεις στη φορολογία των επιχειρήσεων, μεταξύ των οποίων και η απαίτηση να προκαταβάλουν μέχρι και το 50% των φόρων τους για το 2017. Η φορολογία έχει επηρεάσει σημαντικά τόσο τα κέρδη όσο και τη ρευστότητα στον ιδιωτικό τομέα, συμπεριλαμβανομένων των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.
Τέταρτον, η δυνατότητα να υπάρξει κρατική στήριξη των ιδιωτικών επενδύσεων έχει περιοριστεί σε μεγάλο βαθμό λόγω της πίεσης για επιτευχθούν οι αυστηροί δημοσιονομικοί στόχοι, αλλά και να συμμορφωθεί η κυβέρνηση στις οδηγίες της ΕΕ σχετικά με την στήριξη των επενδύσεων. Κατά συνέπεια ο νέος αναπτυξιακός νόμος της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, που θεσπίστηκε το 2016, έχει ως στυλοβάτη του την παροχή φορολογικών ελαφρύνσεων σε μελλοντικά κέρδη που ίσως προκύψουν από νέες επενδύσεις. Είναι μια χλιαρή χειρονομία που είναι απίθανο να έχει σημαντικά αποτελέσματα.
Δεν υπάρχει κανένας βάσιμος λόγος για να σημειωθεί σημαντική αύξηση των εγχώριων επενδύσεων το επόμενο διάστημα. Ακριβώς γι’ αυτό διάφορα κυβερνητικά στελέχη, αλλά και ένα εκτεταμένο μνημονιακό δίκτυο στα ΜΜΕ, δηλώνουν κάθε τόσο ότι οι άμεσες εξωτερικές επενδύσεις θα μπορούσαν να είναι η σωτηρία της Ελλάδας. Οι πλέον αμετανόητοι μνημονιακοί, οι οποίοι φυσικά θεωρούν ότι η ολική μεταστροφή του ΣΥΡΙΖΑ τους έχει δικαιώσει, υπαινίσσονται μάλιστα ότι η χώρα θα είχε ήδη πλημμυρίσει με φρέσκο χρήμα, αν είχαν γίνει οι «μεταρρυθμίσεις», εάν, δηλαδή, είχαν εφαρμοστεί οι σκληρές διατάξεις των μνημονίων για τις ιδιωτικοποιήσεις και την απορρύθμιση της εργασίας.

Μια ελάχιστη γνώση των διεθνών αγορών είναι αρκετή για να φανεί ότι πρόκειται για σκέτα λόγια. Η Ελλάδα δεν έχει ποτέ υπάρξει κύριος προορισμός για άμεσες ξένες επενδύσεις και σίγουρα όχι στο βαθμό που απαιτείται για να καλυφθεί το τεράστιο κενό που δείχνει το Διάγραμμα 2. Μάλιστα από την αρχή της κρίσης της Ευρωζώνης το 2010 η χώρα έχει εξαγάγει κεφάλαια σε σημαντικές ποσότητες. Εξίσου σημαντικό, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, είναι ότι το ποσοστό απόδοσης των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα είναι έντονα αρνητικό τόσο στον τομέα της μεταποίησης όσο και στον τομέα των υπηρεσιών. Εν ολίγοις, εάν πρόκειται να υπάρξει μια επενδυτική αναγέννηση της Ελλάδας, αυτή δεν θα βασιστεί στους ξένους. Αντίθετα, θα στηριχτεί σε εγχώριες πηγές και αυτές δεν είναι εμφανείς προς το παρόν.

Η κατανάλωση


Υπάρχουν ακόμη λιγότεροι λόγοι να περιμένει κανείς συστηματική και γρήγορη άνοδο της κατανάλωσης το 2017 και έπειτα. Δείτε το Διάγραμμα 3:

Διάγραμμα 3. Τελική κατανάλωση

Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ

Η κατανάλωση μειώθηκε ραγδαία μετά το 2010 καθώς οι όροι του μνημονίου προκάλεσαν κατάρρευση των μισθών, μείωση των συντάξεων, υποχώρηση της τραπεζικής πίστωσης και σημαντική αύξηση στην φορολογία. Τα νοικοκυριά περιόρισαν δραστικά τις καταναλωτικές δαπάνες τους, όπως έκανε και η κυβέρνηση.

Κανένας από αυτούς τους βασικούς όρους δεν αντιστράφηκε το 2016, αντιθέτως έχουν γίνει χειρότεροι. Οι πραγματικοί μισθοί σημείωσαν ελαφρά αύξηση από τα μέσα του 2015 μέχρι το πρώτο τρίμηνο του 2016, αλλά μειώθηκαν εκ νέου το δεύτερο τρίμηνο. Οι συντάξεις επηρεάστηκαν δραστικά από τις περικοπές της κυβέρνησης Τσίπρα τον Μάιο του 2016 ως αποτέλεσμα του τρίτου μνημονίου. Την ίδια στιγμή η φορολόγηση των εισοδημάτων και της ακίνητης περιουσίας αυξήθηκε σημαντικά, ενώ αύξηση σημειώθηκε και στον ΦΠΑ. Ο δείκτης αποταμίευσης των νοικοκυριών ήταν αρνητικός και οι τράπεζες συνέχισαν να έχουν καταφανή αδυναμία να στηρίξουν την αύξηση της καταναλωτικής πίστωσης.

Δεν υπάρχει καμία λογική βάση επί της οποίας να αναμένουμε σημαντική ανάκαμψη της κατανάλωσης το 2017. Αναμφίβολα η υποχώρηση της πολιτικής αβεβαιότητας και η συνεχιζόμενη προσαρμογή στους κεφαλαιακούς ελέγχους θα επιτρέψει στα κοινωνικά στρώματα που έχουν χρηματικά διαθέσιμα να αυξήσουν την κατανάλωσή τους το 2017. Αλλά θα πρόκειται για μέτρια άνοδο και όχι για εκτίναξη.

Ο εξωτερικός τομέας

Η βαθιά αδυναμία της ελληνικής οικονομίας, αλλά και η ιστορική αποτυχία της πολιτικής «διάσωσης», είναι απόλυτα προφανής στον εξωτερικό τομέα και ιδιαίτερα στις εξαγωγές. Να σημειωθεί ότι το ΔΝΤ και η ΕΕ περίμεναν ότι η Ελλάδα θα ανακάμψει βελτιώνοντας την διεθνή ανταγωνιστικότητά της και επομένως τις εξαγωγές της. Υποτίθεται ότι το πρόβλημα της χώρας ήταν η έλλειψη «εξωστρέφειας» και τα μνημόνια θα αποτελούσαν την θεραπεία. Τόνοι μελάνης από διάφορους επαΐοντες έχουν χυθεί στον ελληνικό Τύπο για το ζήτημα αυτό.

Το Διάγραμμα 4 απεικονίζει τις μηνιαίες εξαγωγές της Ελλάδας σε εκατομμύρια ευρώ:

Διάγραμμα 4. Μηνιαίες ελληνικές εξαγωγές σε εκατ. ευρώ

Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ

Οι ελληνικές εξαγωγές δεν παρουσιάζουν κανένα δυναμισμό στα χρόνια των μνημονίων. Αντίθετα η τάση είναι μάλλον πτωτική από το 2014 και μετά. Πρέπει να σημειωθεί ότι, επειδή η κατεργασία του πετρελαίου είναι μεγάλο κομμάτι του ελληνικού εξαγωγικού τομέα, οι ελληνικές εξαγωγές είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στις διακυμάνσεις της τιμής του πετρελαίου. Οι υπόλοιπες εξαγωγές, πέραν του πετρελαίου, έχουν παρουσιάσει ένα σχετικά μεγαλύτερο δυναμισμό. Και πάλι όμως δεν προσφέρουν καμία βάση για αναμένεται μια μεγάλη αύξηση των εξαγωγών το επόμενο διάστημα.

Τα μνημόνια προκάλεσαν τεράστια καταστροφή στον ελληνικό παραγωγικό ιστό, όπως δείχνει το Διάγραμμα 1, χωρίς να προκαλέσουν καμία ουσιαστική βελτίωση της «εξωστρέφειας». Πρόκειται για γιγαντιαία αποτυχία. Η ελληνική ανταγωνιστικότητα εντός της ΟΝΕ έχει αποκατασταθεί μερικώς από το 2010 καθώς οι ελληνικοί μισθοί κατέρρευσαν, όμως το κενό ανταγωνιστικότητας με τη Γερμανία παραμένει τεράστιο. Το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης των εξαγωγών στο διάγραμμα 4 αφορά χώρες εκτός της ΕΕ και οφείλεται στην υποχώρηση του ευρώ. Παρ’ όλα αυτά, μέσα στα πλαίσια μνημονιακής πολιτικής οι εξαγωγικές δυνατότητες της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές θα παραμείνουν εξαιρετικά περιορισμένες.

Το τμήμα του εξαγωγικού τομέα που έχει πάει σχετικά καλά το τελευταίο διάστημα είναι ο τουρισμός, ακόμη και το 2016. Αλλά και ο ελληνικός τουριστικός τομέας φαίνεται να πάσχει από μια μείωση των κατά κεφαλήν δαπανών των επισκεπτών. Η Ελλάδα δέχεται μεγάλο αριθμό τουριστών με χαμηλά εισοδήματα, γεγονός που δεν δημιουργεί τις καλύτερες προοπτικές για τον κλάδο.

Παρ’ όλα αυτά, η αύξηση των θέσεων εργασίας στον τουριστικό κλάδο σε συνδυασμό με τη ραγδαία άνοδο της μερικής απασχόλησης στη χώρα συνέβαλαν στην ελαφρά μείωση της ανεργίας στο 23,2% τον Ιούλιο του 2016 από 24,8% τον Ιούλιο του 2015. Τα ποσοστά των ανέργων παραμένουν όμως τεράστια, συμπεριλαμβανομένων των πολύ υψηλών ποσοστών των μακροχρόνια ανέργων. Παράλληλα, η φυγή των καλά εκπαιδευμένων νέων συνεχίζεται με εντατικούς ρυθμούς.

Η σταθεροποίηση που παρατηρήθηκε στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας μετά το 2010 οφείλεται στην κατάρρευση των εισαγωγών και στην σχετικά καλύτερη επίδοση ορισμένων υπηρεσιών, όπως ο τουρισμός. Υπάρχουν όμως σαφή όρια στο πόσο ακόμη θα μπορούσαν να μειωθούν οι εισαγωγές, δεδομένης ιδιαίτερα της έντονης εξάρτησης του βιομηχανικού τομέα της χώρας από τις εισαγωγές. Ακόμη χειρότερα, στην υποθετική περίπτωση που η ελληνική οικονομία όντως ανακάμψει και σημειωθούν γρήγοροι ρυθμοί ανάπτυξης, το εμπορικό ισοζύγιο της Ελλάδας θα αποτελέσει και πάλι μεγάλο πρόβλημα, καθώς οι εισαγωγές δείχνουν έντονη διάθεση ανόδου. Έξι χρόνια μνημονίων δεν έχουν δώσει καμία ουσιαστική απάντηση στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα στην ένταξή της στην παγκόσμια αγορά.

Ο δημόσιος τομέας

Τέλος, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ζήτηση του δημόσιου τομέα θα περιοριστεί σε μεγάλο βαθμό το 2016 και 2017 λόγω των όρων του τρίτου μνημονίου. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είναι υποχρεωμένη να επιτύχει τους στόχους για πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 0,5% το 2016, 1,75% το 2017 και 3,5% το 2018 και κάθε χρόνο μετά από αυτό. Είναι, φυσικά, παράλογο να περιμένει κανείς ότι η Ελλάδα θα πετυχαίνει το (τεράστιο) πρωτογενές πλεόνασμα του 3,5% επ' αόριστον (!) μετά το 2018. Ακόμη σημαντικότερο όμως είναι ότι η μνημονιακή απαίτηση για ένα μεγάλο πλεόνασμα το 2016-17 θα περιορίσει σε μεγάλο βαθμό τη δημοσιονομική πολιτική. Η κυβέρνηση θα συνεχίσει τη συγκράτηση των δαπανών με περικοπές σε όλους τους τομείς, και θα είναι πολύ «σφιχτή» στην καταβολή καθυστερούμενων οφειλών προς τους ιδιώτες και τις επιχειρήσεις. Παράλληλα θα συνεχίσει την σκληρή φορολογική πολιτική. Δεν υπάρχει περιθώριο χαλάρωσης.

Στην κατάθεση του νέου προϋπολογισμού η κυβέρνηση Τσίπρα προέβλεψε - με μεγάλη αισιοδοξία – ότι θα πετύχει τους μνημονιακούς στόχους για το 2016, αλλά και για το 2017. Η αισιοδοξία της είναι απολύτως αναμενόμενη από πολιτική σκοπιά. Γνωρίζει πολύ καλά ότι, αν δεν πετύχει τους στόχους, θα είναι υποχρεωμένη να εφαρμόσει τον "αυτόματο" μηχανισμό μείωσης των δαπανών, όπως προβλέπει το τρίτο μνημόνιο. Αν συμβεί κάτι τέτοιο θα πρόκειται για καταστροφή για μια κυβέρνηση της οποίας η δημοτικότητα ήδη καταρρέει. Για να μην ενεργοποιηθεί η "κόφτης", όμως, θα πρέπει όντως η οικονομία να μεγεθυνθεί κατά σχεδόν 3% το 2017. Πώς να μην τρέμει η κυβέρνηση και πώς να μην κάνει αισιόδοξες προβλέψεις ...

Ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο για την πορεία των δημοσιονομικών είναι ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έχει επιβάλει μια καταιγίδα φόρων για το 2016-2017, καθώς και αυστηρότερα μέτρα για την είσπραξη του ΦΠΑ. Οι συνήθειες και οι πρακτικές πληρωμών στην ελληνική οικονομία έχουν εν τω μεταξύ αλλάξει σημαντικά μετά την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων το 2015. Υπάρχει πλέον ροπή προς τη χρήση πλαστικού χρήματος αντί των μετρητών. Το γεγονός αυτό είχε το απρόσμενο όφελος της βελτίωσης στην είσπραξη του ΦΠΑ και στη μείωση της φοροδιαφυγής. Η χρήση του πλαστικού χρήματος πιθανώς να έχει συμβάλει και στην άνευ προηγουμένου αύξηση των λιανικών πωλήσεων που καταγράφηκε τον Ιούλιο του 2016, η οποία είναι τελείως αναντίστοιχη με την πορεία όλων των άλλων μακροοικονομικών μεγεθών.

Στη «βαθιά κατάψυξη»

Εάν η κυβέρνηση καταφέρει να αποφύγει ιδιαίτερους κλυδωνισμούς στα οικονομικά της το 2017, θα μπορέσει ενδεχομένως να αυξήσει κάπως τις δημόσιες επενδύσεις. Επίσης, ίσως υπάρξει βελτιωμένη ρευστότητα στον ιδιωτικό τομέα, υπό την προϋπόθεση ιδίως ότι η κυβέρνηση θα πραγματοποιήσει σημαντικές πληρωμές για τις καθυστερούμενες οφειλές της. Σε συνδυασμό με μια ελαφριά ανάκαμψη της κατανάλωσης, οι παράγοντες αυτοί θα μπορούσαν να συμβάλουν σε κάποια μέτρια ανάπτυξη το 2017. Σε κάθε περίπτωση, είναι δύσκολο να βρεθούν άλλοι παράγοντες που θα μπορούσαν συστηματικά να ενισχύσουν τη συνολική ζήτηση.

Εν ολίγοις, η ελληνική οικονομία παραμένει σε βαθιά καταστολή και το «συμπιεσμένο ελατήριο» φαίνεται να υπάρχει μόνο στη φλογερή φαντασία του Πρωθυπουργού και των συμβούλων του. Υποστηρίζεται βεβαίως και από τους αιώνιους εμπειρογνώμονες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η δουλειά των οποίων είναι να προβλέπουν πάντα καλύτερες ημέρες για την ΕΕ.

Οι θετικές προβλέψεις του ΔΝΤ για ανάπτυξη 2,8% το 2017 είναι πολύ πιο δύσκολο να ερμηνευτούν. Αλλά το ΔΝΤ έχει ταυτόχρονα προβλέψει ότι η Ελλάδα θα πέσει δραματικά έξω στους στόχους για το πρωτογενές πλεόνασμα. Το πλεόνασμα που το ΔΝΤ αναμένει για το 2017 είναι μόλις της τάξης του 0,7%, πράγμα που θα ήταν πολιτικά τραγικό για την κυβέρνηση Τσίπρα. Με άλλα λόγια, και η κυβέρνηση και το ΔΝΤ προβλέπουν ρυθμούς ανάπτυξης σχεδόν 3%, αλλά οι προβλέψεις τους για το πρωτογενές πλεόνασμα είναι τελείως διαφορετικές. Προφανώς ο ένας από τους δύο θα πέσει έξω ολοκληρωτικά. Το χειρότερο είναι ότι μάλλον και οι δύο θα πέσουν έξω όσον αφορά την ανάπτυξη.

Καταλήγοντας, τα μνημόνια έχουν όντως επιφέρει ένα βαθμό σταθεροποίησης στην Ελλάδα, η οποία δεν αντιμετωπίζει πλέον την οξύτατη πίεση των εσωτερικών και εξωτερικών ελλειμμάτων που είχε το 2008-9. Αλλά η σταθερότητα έχει επιτευχθεί με κόστος τη γενικευμένη οικονομική καταστροφή. Δεν υφίσταται κανένας λόγος για πραγματική αισιοδοξία και κανένας ευδιάκριτος παράγοντας που να ευνοεί την ταχύρρυθμη ανάπτυξη. Ίσως βέβαια η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και αυτοί που της επιβάλλουν την πορεία που πλέον ακολουθεί πιστά –ΕΕ, ΕΚΤ, ΔΝΤ– να έχουν την ικανότητα να διαγιγνώσκουν μυστηριώδεις δυνάμεις στην ελληνική οικονομία, τις οποίες οι υπόλοιποι δεν βλέπουμε. Αλλά είναι πιθανότερο ότι όλοι παίζουν πολιτικά παιχνίδια στην πλάτη του ελληνικού λαού.

Η Ελλάδα είναι σε «βαθιά κατάψυξη». Για να επιτύχει την ταχύρρυθμη ανάπτυξη που θα μπορούσε να μειώσει την ανεργία και να αποκαταστήσει την παραγωγική της ικανότητα, η χώρα χρειάζεται ολική αλλαγή πολιτικής το συντομότερο δυνατό. Απαιτείται μια ισχυρή ώθηση στη συνολική ζήτηση και παράλληλα μια στοχευμένη βιομηχανική στρατηγική για την αναζωογόνηση της παραγωγής στο δευτερογενή και πρωτογενή τομέα. Τίποτα από αυτά δεν είναι δυνατό στο πλαίσιο της ΟΝΕ και μνημονίων που έχει επιβάλλει η ΕΕ. Πολύ φυσιολογικά η έξοδος από την ΟΝΕ βρίσκεται πάντα στο τραπέζι.

Η συνεχιζόμενη οικονομική δυστοκία δεν θα επιτρέψει να δημιουργηθούν συνθήκες πολιτικής σταθεροποίησης στο ορατό μέλλον, ότι κι αν φαντάζεται η κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός της. Όλα είναι ακόμη ανοιχτά για τις δυνάμεις που δε φοβούνται τη ρήξη, επιδιώκουν την ανατροπή των ασφυκτικών σημερινών συνθηκών και θέλουν να βάλουν τη χώρα σε πορεία αναγέννησης. Στο θέμα αυτό θα επανέλθω συγκεκριμένα και τακτικά το επόμενο διάστημα.

Το ερώτημα δεν είναι αν, το ερώτημα είναι πότε η Deutsche Bank θα καταρρεύσει καταγράφοντας την μεγαλύτερη ιδιωτική χρεοκοπία της γηραιάς ηπείρου. Ακόμη δε, μεγαλύτερο ενδιαφέρον για εμάς παρουσιάζει ένα άλλο ερώτημα: ποιός θα πληρώσει τα σπασμένα της άγριας κερδοσκοπίας των Γερμανών κερδοσκόπων. Γιατί, αν κάτι μας δίδαξε το πείραμα της κατάρρευσης της Lehman Brothers είναι ότι αργά ή γρήγορα και με έναν τρόπο που κανείς δεν μπορεί εκ των προτέρων να προβλέψει ο λογαριασμός θα μεταβιβασθεί. Δε θα μείνει στους ισολογισμούς του χρηματοπιστωτικού συστήματος, το οποίο θα επιστρατεύσει όλη την επινοητικότητα και καινοτομία του για να μεταβιβάσει στο δημόσιο τις ζημιές του.

ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ

Οι καμπάνες για τη Deutsche Bank χτύπησαν πένθιμα για μια ακόμη φορά, μετά την ανησυχία που είχε εκφράσει το ΔΝΤ τον Ιούνιο δηλώνοντας ότι αποτελεί συστημικό κίνδυνο για το παγκόσμιο τραπεζικό κλάδο και μετά την πτώση της μετοχής της το χειμώνα όταν έγιναν γνωστές οι επενδύσεις σε τοξικά ομόλογα περιλαμβανομένων πετρελαϊκών εταιρειών, ύψους 55 τρις. ευρώ! Τώρα, αφορμή στάθηκε μια αυξανόμενη φημολογία για το ύψος που ενδέχεται να φτάσει το πρόστιμο από τις αμερικανικές αρχές με αφορμή τη δικαστική διερεύνηση που σχετίζεται με τις αγοραπωλησίες ενυπόθηκων τίτλων. Ο λογαριασμός ξεπερνάει ακόμη και τις πιο μαύρες προβλέψεις (που το εκτιμούσαν στα 5,5 δισ. δολ.) κι αναμένεται να φτάσει τα 14 δισ. δολ., δίνοντας αφορμή σε πολλούς να χαρακτηρίσουν την κίνηση των αμερικανικών αρχών ως εκδικητική και απάντηση στην εντολή των Βρυξελλών προς την κυβέρνηση της Ιρλανδίας να εισπράξει από την Apple 13 δισ. ευρώ, τα οποία γλίτωσε λόγω φοροαποφυγής. Το ποσό είναι τόσο υψηλό ώστε συγκρίνεται ευθέως με την κεφαλαιοποίηση του γερμανικού κολοσσού που κυμαίνεται γύρω στα 16 δις. ευρώ , μετά την νέα μείωση της μετοχής της, που είχε ως αποτέλεσμα να καταγράψει πτώση φέτος μόνο της τάξης του 50%.

Η αλήθεια βέβαια είναι ότι, αντίθετα με τις Βρυξέλλες που έχουν αποδειχθεί πολύ επιλεκτικές στα πρόστιμα τα οποία ανακοινώνουν, ρίχνοντας στα μαλακά τις ευρωπαϊκές εταιρείες, η Ουάσιγκτον έχει επιβάλει ιλιγγιώδη πρόστιμα στο παρελθόν ακόμη και στους «δικούς της» χρηματοπιστωτικούς κολοσσούς. Για παράδειγμα στην Bank of America στο πλαίσιο της διερεύνησης της ίδιας υπόθεσης (ενυπόθηκους τίτλους) επέβαλε πρόστιμο ύψους 17 δισ. δολ. Στην Goldman Sachs, μόλις μάλιστα τον περασμένο Απρίλιο, την εποχή δηλαδή που ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μανουέλ Μπαρόζο, διαπραγματευόταν την μετεγγραφή του στην περιβόητη Τράπεζα, οι αμερικανικές αρχές επέβαλαν πρόστιμο 5,06 δισ. δολ. Δεν είναι εύκολο επομένως να κατηγορηθούν για μεροληψία οι αμερικανικές αρχές. Πολύ περισσότερο που ο γερμανικός «εθνικός πρωταθλητής» του χρηματοπιστωτικού τομέα έχει αποτύχει κατ’ επανάληψη να περάσει τα τεστ αντοχής που διενεργούνται στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, κατ’ εφαρμογήν του νόμου Ντοντ – Φρανκ, ο οποίος ψηφίστηκε το 2010 φιλοδοξώντας να χαλιναγωγήσει την ασυδοσία του χρηματοπιστωτικού τομέα. Η Deutsche Bank , και για την ακρίβεια η θυγατρική της στις ΗΠΑ, κόπηκε για τρίτη συνεχόμενη φορά τον Ιούνιο (μαζί με την αμερικανική Morgan Stanley και την επίσης ευρωπαϊκή Santander) αποτυγχάνοντας να περάσει στα τεστ που υποβάλλονται όλες οι τράπεζες με ενεργητικό άνω των 50 δισ. δολ. καλούμενες να αποδείξουν ότι μπορούν να ανταπεξέλθουν σε καταστροφικά σενάρια που περιλαμβάνουν απότομη άνοδο των επιτοκίων και της ανεργίας, πτώση των τιμών των μετοχών, κ.α. Κανείς επομένως δε θα πέσει από τα σύννεφα αν ακόμη και μετά από οκτώ χρόνια η Deutsche Bank αποδειχθεί το μεγαλύτερο ίσως τραπεζικό θύμα της κρίσης του 2008 και αναγκαστεί να κατεβάσει ρολά, με την παραδοχή των εμπλεκομένων μερών πώς απέτυχαν όλα τα μέσα που επιστράτευσαν για να τη διατηρήσουν στη ζωή.

Ωστόσο, η διοίκηση της Deutsche Bank δηλώνει την αισιοδοξία της πώς μπορεί να ξεπεράσει την κρίση ακόμη και μετά την άρνηση της κυβέρνησης να τη στηρίξει λόγω των επικείμενων εκλογών, ακόμη και χωρίς την έκδοση νέων μετόχων – γεγονός απευκταίο για τους νυν μετόχους καθώς θα οδηγούσε σε περαιτέρω πτώση την τιμή των μετοχών. Θυμίζει έτσι τον διευθύνοντα σύμβουλο της Lehman Brothers που τον Απρίλιο του 2008 διαβεβαίωνε ότι «οι χειρότερες συνέπειες της χρηματοπιστωτικής κρίσης βρίσκονται πίσω μας». Η κυβέρνηση της Γερμανίας αποκλείει κάθε ενδεχόμενο διάσωσης της αγαπημένης τράπεζας του Χίτλερ γιατί ξέρει ότι αν δώσει το πράσινο φως αμέσως μετά οι Βρυξέλλες θα κατακλυσθούν από αντίστοιχα αιτήματα εκ μέρους της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, τουλάχιστον. Δεν αποκλείεται ωστόσο η Deutsche Bank να παραμείνει διασωληνωμένη μέχρι τον Οκτώβριο του 2017 και οι δυσάρεστες για το εκλογικό σώμα της Γερμανίας αποφάσεις να ληφθούν μετά.

Ως τότε στο τραπέζι υπάρχουν πολλές λύσεις που δεν αποκλείεται τον αντίκτυπό τους να νιώσουν οι πολίτες όλης της Ευρώπης, από την μια άκρη της γηραιάς ηπείρου ως την άλλη. Η σημαντικότερη εξ αυτών είναι η συγχώνευση. Το δήλωσε χωρίς περιστροφές ο ίδιος ο διευθύνων σύμβουλος της Deutsche Bank πριν λίγες μέρες όταν επισήμαινε ότι στη Γερμανία υπάρχουν υπερβολικά πολλές τράπεζες. Επίσης ότι απαιτούνται περισσότερες εξαγορές τόσο σε εθνικό, όσο και διεθνές επίπεδο. Δεν αποκλείεται δηλαδή μέχρι η καγκελαρία να ανοίξει τους κρουνούς η Deutsche Bank να σταθεί στα πόδια της εξαγοράζοντας μικρές και υγιείς τράπεζες, βελτιώνοντας με αυτό τον τρόπο τη ρευστότητά της κι άλλα κρίσιμα μεγέθη. Η μέθοδος πέτυχε σε μικρότερες χώρες από λιγότερο έμπειρες διοικήσεις, γιατί να μην πετύχει στη Γερμανία;

Το ενδεχόμενο είναι κάθε άλλο παρά θεωρητικό. Δεν αποκλείεται δε η πρώτη τράπεζα που θα αφαιμάξει η Deutsche Bank (τα περιουσιακά στοιχεία της οποίας πέρυσι ισούνταν με 1,8 τρις. ευρώ αντιστοιχώντας στο 50% της γερμανικής οικονομίας) να είναι η Commerzbank, ο έτερος εκ των διδύμων πύργος του γερμανικού χρηματοπιστωτικού συστήματος που έχει αφεθεί στη μοίρα του, δηλαδή να καταρρεύσει, καθώς όλες οι προσπάθειες επικεντρώνονται στην Deutsche Bank , την τράπεζα του Τρίτου Ράιχ. Μάρτυρας της δεινής θέσης στην οποία βρίσκεται η Commerzbank, η μετοχή της οποίας έχει πέσει κατά 40% τον τελευταίο χρόνο, είναι η πρόσφατη ανακοίνωση της για περικοπή τα επόμενα τέσσερα χρόνια 9.000 θέσεων εργασίας, από 51.300 άτομα που απασχολούσε στο τέλος του 2015.

Οι πρωτοφανείς πιέσεις που δέχεται ο ευρωπαϊκός τραπεζικός τομέας οφείλονται, πέραν όλων των άλλων (ύφεση της οικονομίας, μείωση της καταναλωτικής ζήτησης, κ.α.π.) και στα αρνητικά επιτόκια που επέβαλε πρώτη φορά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τον Ιούνιο του 2014. Δύο χρόνια μετά, και αφού το παράδειγμά της το ακολούθησαν πολλές ακόμη κεντρικές τράπεζες (Δανία, Ελβετία, Σουηδία και πρόσφατα η Ιαπωνία) ο απολογισμός είναι αρνητικός. Η ανάπτυξη της οικονομίας που αναμένεται για φέτος είναι 1,6%, όσο ήταν και το 2015. Δεν επήλθε επομένως η πολυαναμενόμενη αύξηση των επενδύσεων, επιβεβαιώνοντας ότι δεν αρκεί να πας το άλογο στο ποτάμι για να πιεί νερό. Επιβεβαιώθηκαν αντίθετα πολλές από τις ανησυχίες που είχαν συνοδεύσει την ανακοίνωση του Μάριο Ντράγκι. Ότι για παράδειγμα θα δημιουργηθούν φούσκες στις αγορές μετοχών και ακινήτων επειδή τα κεφάλαια θα μεταφερθούν από τις τράπεζες σε άλλα περιουσιακά στοιχεία. Ταυτόχρονα η φυγή των καταθέσεων, από τη στιγμή που θα έχει πρόστιμο η διατήρηση τραπεζικών λογαριασμών, θα αδυνατίσει περαιτέρω τις κλυδωνιζόμενες τράπεζες.

Κι ενώ όλα αυτά τα μέτρα που επιστρατεύει ο Ντράγκι σαν μαθητευόμενος μάγος αποτυγχάνουν, παραμένουν απαγορευμένες δοκιμασμένες μέθοδοι όπως οι αυξήσεις στους μισθούς και τις συντάξεις που θα τονώσουν την ενεργό ζήτηση ή έστω ένα μαζικό κύμα κρατικών επενδύσεων σε δημόσιες υποδομές που θα βελτιώσουν το βιοτικό επίπεδο των Ευρωπαίων και θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας!

28 Σεπτεμβρίου 2016

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Επίκαιρα στις 30 Σεπτεμβρίου 2016