Πριν 3-4 ημέρες, έπεσαν στα χέρια μου οι φωτογραφίες από την πρόσφατη κακοκαιρία “Ηφαιστίων” στη νότια Εύβοια. Είναι από τη θέση “Κατσαρώνι” στην Καρυστία. Αυτό που μπορεί να σκεφτεί κανείς είναι ότι η σφοδρότητα της κακοκαιρίας ήταν τέτοια, που ούτε οι πυλώνες των ανεμογεννητριών δεν άντεξαν. Διαδικτυακοί σχολιαστές, έγραφαν αστειευόμενοι ότι είναι σαν να λιώνουν οι θερμοσίφωνες από τον πολύ ήλιο (!). Βέβαια, προφανώς, οι πυλώνες των ανεμογεννητριών είναι σχεδιασμένοι ώστε να αντέχουν τόσο μεγάλες εντάσεις και είναι πολύ εύκολη λύση να κατηγορείς τον καιρό.
Η αρχή του 2020 μας βρήκε με δυσάρεστες ειδήσεις από την άλλη άκρη του πλανήτη. Τεραστίων διαστάσεων καταστροφικές πυρκαγιές κατέκαψαν εκτάσεις όσο η μισή Ελλάδα στην Αυστραλία. Η καταστροφή αυτή συσχετίζεται φυσικά και με το ακραίο επεισόδιο καύσωνα στην περιοχή και μας έκανε να προβληματιστούμε για το μέλλον του πλανήτη.
Το “pray for Australia” έκανε το γύρο του διαδικτύου. Αν τα ακραία κύματα καύσωνα συσχετίζονται με τη διαρκή άνοδο της μέσης θερμοκρασίας και η δραστηριότητα του ανθρώπου (που δεν είναι μόνο η παραγωγή ενέργειας) προκαλεί ή εντείνει το συγκεκριμένο φαινόμενο, μήπως να επιταχύνουμε το πέρασμά μας σε πιο “καθαρές” μορφές παραγωγής;
Οι άνθρωποι λειτουργούμε κυρίως οπτικά. Βλέποντας από τη μία την ανεμογεννήτρια να γυρίζει και από την άλλη μια τεράστια λιγνιτική μονάδα να αφήνει μαύρο καπνό και καρκίνο στην ατμόσφαιρα, είναι προφανές τι θα επιλέγαμε για το μέλλον. Η εικόνα μιας ανεμογεννήτριας έχει γίνει σύμβολο “καθαρής ενέργειας”. Είναι όμως τα πράγματα έτσι;
Σχεδιασμός και χωροθέτηση ανεμογεννητριών – The Greek Way
Θα τα γράψω λίγο “χύμα”, γιατί έτσι γίνονται τα πράγματα στην Ελλάδα. Με αφορμή το περιστατικό στη Νότια Εύβοια, αξίζει να αναφέρουμε ότι η περιοχή διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα αιολικά δυναμικά της Ευρώπης. Δεν θα έπρεπε λοιπόν να γίνει η (αιολική) “μπαταρία” της Ελλάδας; Και με τη σειρά της η Ελλάδα, με τόσο ήλιο και άνεμο, να γίνει η “μπαταρία” της Ευρώπης; Ο διάβολος όμως κρύβεται στις λεπτομέρειες και αυτό δεν είναι απλά μια ουτοπία. Είναι ένα χυδαίο ψέμα.
Ας τα πάρουμε απ την αρχή. Τι γίνεται στην πραγματικότητα: Άρχονται οι “αιολικάδες” οι οποίοι συνήθως δεν έχουν ΙΔΕΑ από μετεωρολογία και κλιματολογία, αγνοώντας πολλές λεπτομέρειες σχετικά με κλιματικές παραμέτρους, θα πουν απλά: «Εκεί φυσάει, ας βάλουμε κι άλλες ανεμογεννήτριες».
Καταθέτουν μελέτες – παρωδία παίρνοντας στοιχεία από μοντέλα πρόγνωσης με ανάλυση 50 ή 80 χλμ (δηλαδή στην καλύτερη περίπτωση να υπάρχει 1 ή 2 μόνο σημεία σε όλη αυτήν την πολύπλοκη περιοχή) και τη μέθοδο της παρεμβολής, πάνω σε υψηλής ανάλυσης terrain βγάζουν έναν χάρτη υψηλής ανάλυσης (στα 50-100-200μ). Τα συμπεράσματα αυτά, είναι όπως λέμε “ο,τι να ‘ναι”.
Στην καλύτερη περίπτωση βάζουν και 6μηνα στοιχεία (επειδή έστησαν μερικά ανεμόμετρα) και ιδού η μελέτη. Όσο για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, αρκεί μια πληρωμένη υπογραφή και ο φάκελος φεύγει για τη ΡΑΕ όπου συνήθως εγκρίνεται.
Κατ’ αυτό τον τρόπο, η νότια Εύβοια (για παράδειγμα) έγινε ένα απέραντο ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ, με ανεξέλεγκτη εγκατάσταση ανεμογεννητριών ΟΠΟΥΔΗΠΟΤΕ, επειδή απλώς “εδώ φυσάει”. Υπάρχουν ήδη 352 εγκατεστημένες τουρμπίνες και τα επόμενα χρόνια ο αριθμός τους θα διπλασιαστεί.
Το γεγονός ότι γύρω εκεί υπάρχουν πολύ σημαντικές (και ανεξερεύνητες!) αρχαιολογικές θέσεις, οικισμοί και ιστορικά χωριά, περιοχές NATURA, περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και τεράστιας βιοποικιλότητας, αγροτική και ήπια τουριστική δραστηριότητα (οι μοναδικοί πόροι αυτής της φτωχής και στα αλήθεια ανεκμετάλλευτης περιοχής), δεν έχει καμία σημασία.
Αρκεί να αναφέρω απλώς ότι ο απαράδεκτος νόμος ορίζει την ελάχιστη απόσταση από οικισμό τα 500μ. Προσπαθείστε να ζήσετε 500μ μακριά από μία ανεμογεννήτρια ύψους 50 και 80μ έστω για μία εβδομάδα και θα δείτε την ζωή σε διαμέρισμα στην Πατησίων με άλλο μάτι. Οι φωτογραφίες από την περιοχή σοκάρουν.
Το θέμα μας όμως δεν είναι μόνο η νότια Εύβοια. Εάν δει κάποιος τον χάρτη της ΡΑΕ θα διαπιστώσει ότι το πάνω από το 50% των ορεινών περιοχών της ηπειρωτικής χώρας, είτε έχει αδειοδοτηθεί ή θα αδειοδοτηθεί για την εγκατάσταση αιολικών πάρκων.
Είναι στα αλήθεια καθαρή και βιώσιμη ενέργεια;
Όποιος συνεχίζει να υποστηρίζει την αναγκαιότητα μιας τέτοιας παρέμβασης (με κάθε κόστος!), χάριν της “σωτηρίας του περιβάλλοντος” τελειώνοντας αυτό το κείμενο, ίσως το ξανασκεφτεί. Οι ανεμογεννήτριες δεν μπαίνουν μόνες τους. Απαιτείται ένα πυκνό δίκτυο δρόμων, οι οποίοι πληγώνουν το τοπίο και καταστρέφουν τη συνέχεια του (σε κάποιες περιπτώσεις ιδιαίτερα ευαίσθητου) οικοσυστήματος.
Για τη στήριξή τους απαιτούνται τόνοι οπλισμένου σκυροδέματος στη βάση κάθε μίας από αυτές. Μελέτες έχουν δείξει ότι η αλλοίωση είναι τέτοια που μπορεί να διαταράξει το γεωλογικό υπόβαθρο με συνέπειες ακόμη και στην κατείσδυση των υπογείων υδάτων. Όσο για τη διασύνδεσή τους, απαιτείται ένα πυκνό δίκτυο καλωδίωσης υψηλής τάσης και μετασχηματιστές.
Είναι αποδεδειγμένο πλέον, ότι παρόμοιες εγκαταστάσεις έχουν προκαλέσει πολύ καταστροφικές πυρκαγιές όταν οι συνθήκες το ευνοήσουν. Κινέτα και Πάρνηθα, και πολλές ακόμη περιοχές, κάηκαν με αυτόν ακριβώς τον τρόπο (σπινθήρας από καλώδια υψηλής τάσης) κατά τη διάρκεια καύσωνα συνδυασμένου με ισχυρούς τοπικούς ανέμους.
Κανείς δεν πλήρωσε για την καταστροφή. Κανείς δεν ενδιαφέρεται να συντηρήσει το δίκτυο. Ένα τέτοιο δίκτυο προφανώς υπάρχει ήδη στη νότια Εύβοια και φυσικά θα γίνει ακόμη πυκνότερο. Είναι θέμα χρόνου μια νέα καταστροφή. Είναι εκκωφαντική η σιωπή κυρίως όλων αυτών που σήμερα κόπτονται για τις φωτιές στην Αυστραλία.
Όσον αφορά τη χωροθέτησή τους: Με κλίμακα μέτρησης τα μποφόρ, οι συγκεκριμένες γεννήτριες είναι αποδοτικές σε ένα εύρος μεταξύ 4 και 8 (το πολύ). Σε μικρότερες εντάσεις πρακτικά δεν παράγουν ρεύμα, σε μεγαλύτερες μπαίνει “φρένο” και κλείνουν για λόγους ασφαλείας.
Εκτός αυτών, δεν συνηθίζεται να εγκαθίστανται σε πολύ μεγάλα υψόμετρα, είναι ασύμφορη η λειτουργία και συντήρησή τους λόγω των πολύ χαμηλών θερμοκρασιών. Τι δουλειά έχουν λοιπόν στα Άγραφα, στην ορεινή Πελοπόννησο, στην Πίνδο, στη δυτική Μακεδονία και σε όλες τις βουνοκορφές της χώρας; Πόσες περιοχές τελικά πληρούν στ’ αλήθεια τις προδιαγραφές;
Όποιος συνεχίζει να υποστηρίζει την αναγκαιότητα μιας τέτοιας παρέμβασης (με κάθε κόστος!), χάριν της “σωτηρίας του περιβάλλοντος” τελειώνοντας αυτό το κείμενο, ίσως το ξανασκεφτεί. Οι ανεμογεννήτριες δεν μπαίνουν μόνες τους. Απαιτείται ένα πυκνό δίκτυο δρόμων, οι οποίοι πληγώνουν το τοπίο και καταστρέφουν τη συνέχεια του (σε κάποιες περιπτώσεις ιδιαίτερα ευαίσθητου) οικοσυστήματος.
Για τη στήριξή τους απαιτούνται τόνοι οπλισμένου σκυροδέματος στη βάση κάθε μίας από αυτές. Μελέτες έχουν δείξει ότι η αλλοίωση είναι τέτοια που μπορεί να διαταράξει το γεωλογικό υπόβαθρο με συνέπειες ακόμη και στην κατείσδυση των υπογείων υδάτων. Όσο για τη διασύνδεσή τους, απαιτείται ένα πυκνό δίκτυο καλωδίωσης υψηλής τάσης και μετασχηματιστές.
Είναι αποδεδειγμένο πλέον, ότι παρόμοιες εγκαταστάσεις έχουν προκαλέσει πολύ καταστροφικές πυρκαγιές όταν οι συνθήκες το ευνοήσουν. Κινέτα και Πάρνηθα, και πολλές ακόμη περιοχές, κάηκαν με αυτόν ακριβώς τον τρόπο (σπινθήρας από καλώδια υψηλής τάσης) κατά τη διάρκεια καύσωνα συνδυασμένου με ισχυρούς τοπικούς ανέμους.
Κανείς δεν πλήρωσε για την καταστροφή. Κανείς δεν ενδιαφέρεται να συντηρήσει το δίκτυο. Ένα τέτοιο δίκτυο προφανώς υπάρχει ήδη στη νότια Εύβοια και φυσικά θα γίνει ακόμη πυκνότερο. Είναι θέμα χρόνου μια νέα καταστροφή. Είναι εκκωφαντική η σιωπή κυρίως όλων αυτών που σήμερα κόπτονται για τις φωτιές στην Αυστραλία.
Όσον αφορά τη χωροθέτησή τους: Με κλίμακα μέτρησης τα μποφόρ, οι συγκεκριμένες γεννήτριες είναι αποδοτικές σε ένα εύρος μεταξύ 4 και 8 (το πολύ). Σε μικρότερες εντάσεις πρακτικά δεν παράγουν ρεύμα, σε μεγαλύτερες μπαίνει “φρένο” και κλείνουν για λόγους ασφαλείας.
Εκτός αυτών, δεν συνηθίζεται να εγκαθίστανται σε πολύ μεγάλα υψόμετρα, είναι ασύμφορη η λειτουργία και συντήρησή τους λόγω των πολύ χαμηλών θερμοκρασιών. Τι δουλειά έχουν λοιπόν στα Άγραφα, στην ορεινή Πελοπόννησο, στην Πίνδο, στη δυτική Μακεδονία και σε όλες τις βουνοκορφές της χώρας; Πόσες περιοχές τελικά πληρούν στ’ αλήθεια τις προδιαγραφές;
Η απάτη
Στην πραγματικότητα, εάν κινούμασταν με γνώμονα την αυξημένη παραγωγή με το μικρότερο κόστος (άρα σωστές μελέτες), την προστασία του περιβάλλοντος, την διαφύλαξη του χαρακτήρα πολλών περιοχών το κοινωνικό όφελος (τοπικό και ευρύτερο), δεν θα έμεναν παρά ελάχιστες θέσεις εγκατάστασης στη χώρα μας (ούτε το 1/10 των σημερινών ήδη εγκατεστημένων).
Το πρόβλημα όμως δεν σταματάει εδώ. Κάποιος, θα μπορούσε να δεχθεί μια τέτοια θυσία και εγκατάσταση παντού και οπωσδήποτε, εάν ως αντάλλαγμα είχαμε πραγματικό όφελος για τον πλανήτη, την κοινωνία και την οικονομία! Δυστυχώς, η εμπειρία από την “πράσινη” Ευρώπη, είναι το ακριβώς αντίθετο!
Με διαρκή αύξηση του ποσοστού έγχυσης των ΑΠΕ στην συνολική παραγωγή ενέργειας τα τελευταία 20 χρόνια, οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου όχι μόνο δεν μειώθηκαν, αλλά αυξήθηκαν! Επιπροσθέτως, ο μύθος του “φθηνού ρεύματος” έχει ήδη καταρρεύσει. Το ρεύμα είναι κατά πολύ ακριβότερο. Μα, πώς γίνεται αυτό;
Εάν δει κανείς το λογαριασμό του ρεύματος θα διαπιστώσει ένα ειδικό τέλος ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, το ΕΤΜΕΑΡ. Γιατί το πληρώνουμε αυτό, ενώ υποτίθεται ότι η ενέργεια των ΑΠΕ είναι φθηνή; Ας το πούμε με απλά λόγια: Κάθε μέρα, ο διαχειριστής του συστήματος καταρτίζει τη λίστα των διαθέσιμων παραγωγών για την επόμενη ημέρα…
Η λογική λέει ότι από αυτήν την λίστα, θα επιλεγούν πρώτες οι φθηνότερες μονάδες και στη συνέχεια οι ακριβότερες για να καλύψουν τη ζήτηση. Το κόστος της ενέργειας των αιολικών μεταβάλλεται αναλόγως της διαθεσιμότητάς τους (για τα αιολικά, εάν φυσάει πολύ ή λίγο!), αλλά ποτέ δεν πέφτει στο κόστος παραγωγής από τις συμβατικές μονάδες. Με βάση την παραπάνω λογική, το ρεύμα από τις ΑΠΕ θα εισερχόταν σπανίως ή ποτέ στο σύστημα!
Προκειμένου να γίνουν όλες αυτές οι “επενδύσεις” ελκυστικές, ο διαχειριστής υποχρεούται: 1. Να δώσει προτεραιότητα στις ΑΠΕ και 2. να ορίσει εγγυημένη τιμή ανά mwh (η οποία είναι γύρω στα 89€, για τα χερσαία αιολικά, την στιγμή που η αντίστοιχη των συμβατικών μονάδων περίπου στο μισό) για όσο διαρκούν τα συμβόλαια!
Αυτή η πανάκριβη εγγυημένη τιμή όμως, δίνει τη δυνατότητα (και το επενδυτικό κίνητρο) της σίγουρης απόδοσης των επενδυτικών κεφαλαίων. Το κόστος όμως τελικά, μετακυλίεται στον τελικό καταναλωτή, ο οποίος μάλιστα έχει πειστεί πως ΠΡΕΠΕΙ να το πληρώσει μιας που είναι κι αυτός υπεύθυνος για τη σωτηρία του περιβάλλοντος… Εάν δεν συνέβαινε αυτό, δεν θα έβαζε ποτέ κανείς αιολικά, ή θα έμπαιναν ελάχιστα σε πολύ επιλεγμένες θέσεις που αποδεδειγμένα μπορούν να παράξουν.
Όσο για τις συμβατικές μονάδες, δεν είναι δυνατόν να κλείσουν ποτέ. Ακόμη κι αν κλείσουν εντός της χώρας, θα έχουμε την ανάγκη κάποιος άλλης μονάδας κάπου αλλού, προκειμένου να εισάγουμε ρεύμα. Εάν όμως οι συμβατικές μονάδες πάψουν να λειτουργούν σταθερά, καταλήγουν να ρυπαίνουν το ίδιο, ή περισσότερο το περιβάλλον. Επειδή μιλάμε για κινητήρες (απλώς σε μεγαλύτερη κλίμακα), σκεφτείτε απλώς πότε το αυτοκίνητό σας καταναλώνει και τελικά μολύνει περισσότερο; Όταν βρίσκεται σε ένα μποτιλιάρισμα (σταμάτα-ξεκίνα), ή όταν κινείται με σταθερή ταχύτητα; Τόσο απλά.
Το πιο αισχρό από όλα είναι το γεγονός ότι, η αγορά είναι ρυθμισμένη ΥΠΕΡ των ΑΠΕ και μάλιστα με τάση να έχουν δημιουργηθεί συγκεκριμένα lobby (άρα σε καμία περίπτωση δεν λειτουργεί ελεύθερα!). Αυτά τα lobby των “απετζήδων” είναι που έχουν επιβάλλει την ατζέντα τους σε πανευρωπαϊκό επίπεδο αλλάζοντας τους κανονισμούς και θέτοντας μάλιστα και στόχους για τη χώρα μας.
Σε όσους πραγματικά γνωρίζουν τι συμβαίνει, μπορούν να επιβεβαιώσουν το γεγονός ότι ΠΟΤΕ δεν θα μπορέσουμε να περάσουμε 100% σε ΑΠΕ, ούτε καν στο 50% ενώ το ίδιο θέμα φαίνεται πως έχει αποτύχει στη Γερμανία, οι εταιρίες της οποίας αναζητούν πλέον άλλες αγοράς να πουλήσουν την απάτη και στη συνέχεια και το ρεύμα (από τις συμβατικές μονάδες βεβαίως)! Αν δούμε μάλιστα ποιοι επενδύουν σε ΑΠΕ στη χώρα μας, θα δούμε ότι είναι πάνω κάτω οι ίδιοι που εμπορεύονται και το πετρέλαιο. Υπέροχο;
Η ενεργειακή αυτονομία μιας χώρας είναι ένας από τους σημαντικότερους πυλώνες σταθεροποίησης της οικονομίας της. Τα τελευταία χρόνια και πλέον όλο και περισσότερο, αυτό όχι μόνο έχει υπονομευθεί, αλλά τείνει να καταργηθεί στην πράξη, με ανυπολόγιστες συνέπειες στο μέλλον.
Τα επόμενα χρόνια, θα αποτελέσει ένα ακόμη μείζων πρόβλημα της χώρας, που έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά άλλων. Το παρακάτω ερώτημα απευθύνεται όσο ψηλά μπορεί να φανταστεί κανείς: Μήπως ήρθε η ώρα σταματήσουν τα ψεύδη προς τον κόσμο, είτε λόγω ημιμάθειας, είτε -χειρότερα- λόγω χυδαιότητας από το πολιτικό μας προσωπικό;
Το να “προσευχόμαστε για την Αυστραλία” είναι καλό. Επειδή όμως η καταστροφή έχει ήδη ξεκινήσει και έρχεται με πολλούς τρόπους (και φυσικά δεν μιλάω για μερικές σπασμένες ανεμογεννήτριες), θα ήταν ακόμη καλύτερο, να αναλάβουμε πραγματική δράση πριν γίνει. Όταν θα έρθει η ώρα της προσευχής, θα είναι πια αργά και το κείμενο αυτό θα αποδειχθεί προφητικό, με τον πλέον δραματικό τρόπο.
Αντώνης Νικολαΐδης
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
Προσθέσετε το σχόλιό σας:
0 comments:
Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.