Articles by "Οι Bloggers σχολιάζουν"

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Οι Bloggers σχολιάζουν. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Έχω αναφερθεί πολλές φορές στη Ναόμι Κλάιν. Η Ναόμι Κλάιν στο «Δόγμα του Σοκ», περιγράφει με ακρίβεια το εγχειρίδιο του ακραίου νεοφιλελευθερισμού: αποδιάρθρωση δημόσιων υπηρεσιών, απαξίωση κοινωνικών αγαθών, ιδιωτικοποίηση των πάντων. Είναι η «Σχολή του Σικάγου» του Μίλτον Φρίντμαν. Η θεωρία ότι η κοινωνία “διορθώνεται” μόνο όταν το κράτος διαλυθεί και τα βασικά αγαθά παραδοθούν στην αγορά.

Και σήμερα, στην Ελλάδα του 2025, βλέπουμε να εφαρμόζεται, βήμα προς βήμα, αυτό ακριβώς το μοντέλο. Το κλείσιμο δεκάδων γραφείων των ΕΛΤΑ δεν είναι «εξορθολογισμός». Είναι το κλασικό παράδειγμα εφαρμογής της θεραπείας-σοκ, που σημαίνει υποβάθμιση, απαξίωση, συρρίκνωση, παράδοση στην αγορά.

Τα ΕΛΤΑ δεν είναι απλώς «ένα κατάστημα». Είναι κομμάτι της κοινωνικής υποδομής για τα χωριά, για τους ηλικιωμένους, για τις απομακρυσμένες περιοχές, για όσους δεν έχουν πρόσβαση σε ψηφιακές υπηρεσίες ή ιδιωτικές courier. Όταν αυτή η δημόσια παρουσία εξαφανίζεται, δεν “εξυγιαίνεται” τίποτα. Απλώς μαζεύεται χώρος για ιδιώτες, και το κόστος μεταφέρεται στους πολίτες.

Αυτή είναι η πολιτική των «παιδιών της Σχολής του Σικάγου», ή για να είμαστε πιο ακριβείς, των εγγονών του Φρίντμαν που εφαρμόζουν την ίδια συνταγή 50 χρόνια μετά. Ενώ η Ευρώπη μιλά για δημόσια αγαθά, καθολική πρόσβαση, ψηφιακό κράτος που δεν αφήνει κανέναν πίσω, στην Ελλάδα συνεχίζουμε να βαδίζουμε στο μοντέλο «κλείνουμε – περικόπτουμε - ιδιωτικοποιούμε».

Το κλείσιμο των ΕΛΤΑ δεν είναι τεχνικό, ούτε οικονομικό ζήτημα. Είναι ιδεολογική επιλογή. Και λέει πολλά για το πού θέλουν να οδηγήσουν τη χώρα. Σε ένα κράτος μικρό, αδύναμο, και μια κοινωνία όπου οι ανάγκες αγοράζονται, δεν εγγυώνται.

Όσοι πιστεύουν ότι αυτή η πολιτική φέρνει ανάπτυξη, ας κοιτάξουν την πραγματικότητα:
κλείσιμο υπηρεσιών, αύξηση ανισοτήτων, αποψίλωση της υπαίθρου, κοινωνικός αποκλεισμός. Αυτό δεν είναι μεταρρύθμιση. Είναι το Δόγμα του Σοκ στη μικρογραφία της καθημερινότητας. Κι αν σήμερα είναι τα ΕΛΤΑ, αύριο ποιο θα είναι;

Στέφανος Σταμέλλος



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

του Αλέξανδρου Raskolnick

Το Κίεβο είναι παγωμένο το σκοτεινό αυτό απομεσήμερο, αλλά το πολυτελώς επιπλωμένο γραφείο, θαλπερό.

Ο Πρόξενος σηκώθηκε από την δερμάτινη πολυθρόνα του· παίρνοντας μια αστεία πόζα, είπε γάργαρα: «Η Ελλάδα είναι υπέροχη, ομορφούλα μου…»

«…Αλλά οι διαδικασίες… χρονοβόρες», συμπλήρωσε, κατεβάζοντας τον τόνο της φωνής του. «…Καταλαβαίνεις…», πρόσθεσε, σχεδόν ψιθυριστά.

Ξέρω πως για την πολυπόθητη σφραγίδα, πρέπει να υπομείνω τα σαλιαρίσματα αυτού του γουρουνιού. Αδιάφορο! Έχω υποστεί και χειρότερα, κι ας μην είμαι ούτε δεκαεπτά. Σφίγγω τα χείλη. Ο πόλεμος πλησιάζει. Η βίζα είναι η μόνη μου διέξοδος. Κλείνω τα μάτια. Νιώθω τα βρωμόχερά του πάνω μου, μέσα μου, η σκορδίλα στην ανάσα του μου σπάει τα ρουθούνια. Μα η ψυχή μου έχει δραπετεύσει· αιωρούμενη, παρακολουθώ την συναλλαγή, σαν σκηνή κακόγουστου πορνοβίντεο.


Πενήντα ιστορίες σε εικονογραφία του Στάθη, γραμμένες με 121 λέξεις ακριβώς, κυκλοφορούν από τις εκδόσεις “Φερενίκη”



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Για δεύτερη μέρα δεν μου επιτρέπει το facebook να κάνω αναρτήσεις για σημαντικά θέματα, ιστορικά τεκμηριωμένα, καθώς και για τις παρουσιάσεις του βιβλίου μου "Γεντί Κουλέ, η Βαστίλη της Θεσσαλονίκης", χαρακτηρίζοντάς τα εκ προοιμίου ως "σπαμ".

 Διαμαρτύρομαι έντονα, θεωρώ ως αντιδημοκρατική και βάναυσα προσβλητική αυτή την απαγόρευση και ζητάω την άρση της. Για του λόγου το αληθές, παρουσιάζω σε φωτογραφίες το κείμενο του facebook που συνοδεύει την απαγόρευση


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Πόσες φορές δεν έχουμε αναρωτηθεί ως γονείς ή παππούδες/γιαγιάδες: «Πού να πάω τα παιδιά να παίξουν, να εκτονωθούν» Και κυρίως αναφερόμαστε: σε ποια παιδική χαρά… στη γειτονιά. Άντε, πείτε μου εσείς. Ή πρέπει να τα βάλεις στο αυτοκίνητο ψάχνοντας να βρεις καμία, κι αυτή με μια τσουλήθρα και δυο κούνιες, ή στο τέλος να καταλήξεις να τα πας στο πάρκο στα Λουτρά Υπάτης.

Λέω κάθε φορά στους φίλους το παράδειγμα της Βαρκελώνης, που πραγματικά σε εκπλήσσει. Κάθε τετράγωνο και παιδική χαρά, αλλά ΠΑΙΔΙΚΗ ΧΑΡΑ! Ξεχωριστές για όλες τις ηλικίες, συντηρημένες, καθαρές, αλλά και με πολύ φαντασία. Καλά, αυτοί έχουν και τα πάρκα σκύλων… τι να πούμε.

Θεωρητικά λέμε ότι σε κάθε γειτονιά υπάρχει –ή θα έπρεπε να υπάρχει– ένας χώρος αφιερωμένος στην πιο αγνή, ειλικρινή και απαραίτητη έκφραση της ζωής: το παιδικό παιχνίδι. Η παιδική χαρά δεν είναι απλώς ένας χώρος με κούνιες και τσουλήθρες. Είναι ένα κύτταρο κοινωνικοποίησης, μάθησης και φαντασίας για τα απιδιά. Είναι το πρώτο "σχολείο" συμβίωσης, ένα σημείο επαφής για γονείς, ένας καθρέφτης της ευαισθησίας μιας κοινωνίας απέναντι στο πιο πολύτιμο μέλλον της.

Κι όμως, στην πλειοψηφία των ελληνικών πόλεων, οι παιδικές χαρές είναι παραμελημένες. Πολλές δεν πληρούν ούτε στοιχειώδεις κανόνες ασφάλειας. Άλλες βρίσκονται σε πλήρη εγκατάλειψη, με φθαρμένα όργανα, σπασμένα παγκάκια, απουσία πρασίνου και φροντίδας. Συχνά, μετατρέπονται σε σημεία παραβατικότητας ή αδιαφορίας, αντί για χώρους χαράς και ξεγνοιασιάς. Και σε πολλές γειτονιές, ειδικά στις πιο υποβαθμισμένες, δεν υπάρχουν καν. Σας θυμίζουν κάτι αυτά τα παραπάνω εσάς τους Λαμιώτες;

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο τεχνικό ή οικονομικό. Είναι βαθιά πολιτισμικό και πολιτικό. Διότι, μια κοινωνία που δεν επενδύει σε παιδικές χαρές, στέλνει το μήνυμα -και εν προκειμένω η ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΑΡΧΗ- ότι δεν δίνει προτεραιότητα στην παιδική ηλικία, δεν καλλιεργεί τη δημιουργικότητα, δεν ενισχύει τη συλλογικότητα. Όμως η δημιουργία και η αναβάθμιση ποιοτικών παιδικών χαρών δεν είναι πολυτέλεια. Είναι -διαβάζουμε- έκφραση κοινωνικής δικαιοσύνης και σεβασμού. Οι παιδικές χαρές είναι ισότιμο δικαίωμα κάθε παιδιού, ανεξαρτήτως τόπου, καταγωγής ή κοινωνικής τάξης. Είναι επίσης χώρος συνάντησης γειτόνων, διαπολιτισμικού διαλόγου, ενίσχυσης του «ανήκειν» σε μια κοινότητα.

Κι εμείς οι ΔΗΜΟΤΕΣ, οι ενήλικες; Πότε θα σταματήσουμε να βλέπουμε την παιδική χαρά ως κάτι "περιφερειακό" στον σχεδιασμό της πόλης; Πότε θα βάλουμε στο κέντρο των πολιτικών μας την ανεμελιά, την φαντασία, την σωματική και ψυχική υγεία που γεννιούνται μέσα από το παιχνίδι; Ίσως τότε να αρχίσουμε να γινόμαστε πάλι παιδιά. Και ίσως τότε οι πόλεις μας -η ΠΟΛΗ μας- να αρχίσουν να γίνονται ξανά ανθρώπινες.

Στέφανος Σταμέλλος



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

..Στέκομαι σε ένα βάθρο από ερείπια. Φοράω κουρέλια, μα το βλέμμα μου είναι άδειο, ταυτόχρονα τετραπέραντο. Μιλάω αργά, η φωνή μου σπάει...

Με είδατε; Με ακούσατε; Εγώ είμαι η φωνή που πνίγηκε στη φωτιά της Γάζας και στα ερείπια της Παλαιστίνης. Εγώ, το φάντασμα που πλανάται πάνω από τον εικοστό πρώτο αιώνα.

Εδώ, σε αυτά τα καυτά χώματα, πέθανε ο Άνθρωπός σας. Όχι ο απλός, ο καθημερινός. Αυτός πέθαινε πάντα. Εδώ πέθανε ο Α Ν Θ Ρ Ω Π Ο Σ. Η Αναγέννηση, ο Ουμανισμός, ο Διαφωτισμός – όλα έγιναν σκόνη που την πήρε ο άνεμος του Ιορδάνη. Είδαμε μάνες να κοιτούν το νεκρό τους βρέφος με θρήνο, αλλά και με την πείνα του κανίβαλου–δεν μας αφήσατε ούτε νερό να πιούμε, ούτε φαΐ να φάμε. Είδαμε ανθρώπους να τους τουφεκίζουν στη μέση του δρόμου ενώ περίμεναν ίσαμε 14 ώρες να πάρουν ψίχουλα και έχοντας περπατήσει δεκάδες χιλιόμετρα για να φτάσουν να βρούν τα απαραίτητα για να ζήσουν. Είδαμε τα πτώματα στοιβαγμένα στους δρόμους, παγωμένα μνημεία μιας νέας εποχής, όπου ούτε ο θάνατος δεν έχει πια αξιοπρέπεια.

Αυτός είναι ο εφιάλτης του Προμηθέα σας. Εσείς μιλούσατε για τον Τιτάνα που έφερε τη φωτιά της γνώσης και της τέχνης. Μα εδώ, η φωτιά που μας έδωσαν δεν ήταν για να ζεστάνει, ούτε για να φωτίσει. Ήταν η φωτιά των βομβαρδισμών που ισοπέδωσε τα πάντα και η εσωτερική φλόγα της παράνοιας που μας έκανε να τρώμε τις σάρκες μας. Η γνώση αντί να φέρει ελευθερία τελειοποίησε την εξόντωση. Ο αετός του Δία δεν έτρωγε ένα συκώτι που αναγεννιόταν· Εσείς ως Δίας στείλατε στρατιώτες σαν αετούς να κατασπαράζουν με λύσα το κορμί μας.

Και εσείς, οι παρατηρητές του κόσμου; Οι ευαίσθητοι χρονικογράφοι με τις καθαρές συνειδήσεις; Τα ξένα σας μέσα, οι φωνές της «ελευθερίας»; Σας στέλναμε τις ειδήσεις, γραμμένες με αίμα και καμμένη σάρκα. Ο Άνας αλ-Σαρίφ, είδε με τα μάτια του την κόλαση και προσπάθησε να σας την περιγράψει. Μα εσείς, στα ζεστά σας στούντιο, κουνήσατε το κεφάλι με σκεπτικισμό. «Υπερβολές», ψιθυρίσατε. «Προπαγάνδα Τρομοκρατών». Η φρίκη μας ήταν τόσο απόλυτη, που έγινε απίστευτη για τις χορτάτες σας ψυχές. Η αλήθεια μας ήταν πιο τερατώδης από τα ψέματά τους. Και έπειτα τον αφήσατε να σκοτωθεί μαζί με δεκάδες άλλους συναδέλφους του.

Κι όμως οι Παλαιστίνιοι είμαστε η Γάζα. Η πολύθρηνη. Η πύλη της Ασίας και το φυλάκιο της Αφρικής. Ειμαστε το αλάτι της θάλασσας στα χείλη των Φιλισταίων και η άμμος που σκέπασε τις στρατιές των Φαραώ. Είμαστε το παλίμψηστο όπου κάθε αυτοκρατορία χάραξε το όνομά της με φωτιά και αίμα, για να έρθει η επόμενη και να το σβήσει.

Είδαμε τον Αλέξανδρο, τον νεαρό θεό του πολέμου, να στέκεται έξω από τα τείχη μας, τυφλωμένος από οργή και δόξα. Για μήνες, οι μηχανές του χτυπούσαν τις πέτρες μας και η άμμος της ερήμου πότιζε από το αίμα των υπερασπιστών μας.

Είδαμε τις λεγεώνες της Ρώμης. Τον Βεσπασιανό και τον γιο του, τον Τίτο, να βαδίζουν προς την Ιερουσαλήμ, αφήνοντας πίσω τους τον όλεθρο. Μας ξαναέχτισαν, μας στόλισαν, μα η ειρήνη τους ήταν πάντα η ειρήνη του σπαθιού του δημίου που κρέμεται πάνω από τον λαιμό μας.

Είδαμε τον Σαλαντίν, τον Κούρδο σουλτάνο, να διώχνει τους ξένους Σταυροφόρους από τα χώματά μας. Είδαμε τον σταυρό και την ημισέληνο να πολεμούν για την ψυχή μας, χωρίς ποτέ να ρωτήσουν εμάς τι ήθελε η ψυχή μας.

Είδαμε και τον Ναπολέοντα, τον κοντοδεκανέα από την Κορσική, να μας αποκαλεί «πύλη της Ασίας». Πέρασε σαν σκιά, ένας ακόμη κατακτητής που η Ιστορία τον κατάπιε, αφήνοντας πίσω του μια ανάμνηση βίας και λεηλασίας έναντι του λαού μας.

Χιλιάδες λαοί, χιλιάδες στρατοί, χιλιάδες όνειρα και εφιάλτες πέρασαν πίσω από τα τείχη μας. Ακούσαμε τις προσευχές τους σε όλες τις γλώσσες και όλες τις εκδοχές, είδαμε το αίμα τους να ποτίζει τα ίδια λιόδεντρα.

Και τώρα... τώρα έρχεστε εσείς. Οι κάπηλοι του Δαυίδ και του Σολωμόντα. Δεν έχετε το πρόσωπο του Αλέξανδρου, ούτε την πειθαρχία του Τίτου. Είστε μια ανώνυμη, βιομηχανική δύναμη που δεν κατακτά, αλλά εξοντώνει με δειλία. Δεν γκρεμίζετε τα τείχη για να μπείτε. Γκρεμίζετε τα πάντα. Τα σπίτια, τα σχολεία, τα νοσοκομεία, τους φούρνους, τα χωράφια, τις μνήμες. Σκοτώνετε τα παιδιά μας, που τα κόκαλά τους γίνονται ένα με τα συντρίμμια.

Και τωρα μας διώχνετε ξανά οπως το '48. Αφού δεν αφήσατε κολυμπηθρόξυλο όρθιο. Αφού μετατρέψατε τα σπίτια μας σε σκόνη και τα όνειρά μας σε φριχτούς εφιάλτες. Αφού φιμώσατε κάθε φωνή αντίστασης, βαφτίζοντας την κραυγή του ετοιμοθάνατου «τρομοκρατία» και τον θρήνο της μάνας «προπαγάνδα». Αφού τελειώσατε με την εξόντωση της σάρκας, αποφασίσατε να δολοφονήσετε και την ίδια την Ιστορία... Εσείς, που χτίσατε την ταυτότητά σας πάνω στην ανάμνηση της δικής σας εξορίας, πάνω στον θρήνο των διδύμων ποταμών της Βαβυλώνας. Εσείς, που διδάσκετε στα παιδιά σας για τα στρατόπεδα και τα γκέτο, για την απανθρωπιά του να είσαι στιβαγμένος σαν ζώο, να αναπνέεις τον αέρα του Zyklon...

Πώς ξεχάσατε; Πώς η μνήμη του πόνου δεν σας έκανε πιο σοφούς, αλλά πιο αποτελεσματικούς δημίους; Μετατρέψατε το «Ποτέ Ξανά» από όρκο ανθρωπιάς σε άδεια για πλήρη γενοκτονία. Αποφασίσατε να πειραματιστείτε, να δείτε μέχρι πού μπορεί να φτάσει η ανθρώπινη αθλιότητα, να ξεπεράσετε τα όρια της φρίκης. Η λέξη «κτηνωδία» είναι πια μια ύβρις προς τα κτήνη: εκείνα σκοτώνουν για να επιβιώσουν, όχι για να ικανοποιήσουν έναν αιμοσταγή, θεολογικά δικαιολογημένο σαδισμό. Η δική σας υπόσταση δεν έχει πια όνομα σε καμία γλώσσα. Σηκώσατε το Άστρο του Δαυίδ, το σύμβολο της ελπίδας ενός κυνηγημένου, περιπλανώμενου λαού, και το μετατρέψατε σε στόχαστρο πάνω στα στήθη των παιδιών μας.

Και η ανθρωπότητα; Η σοφή, η πολιτισμένη ανθρωπότητα; Στέκεται και κοιτά σα χάνος.

Κολλάτε σε στείρες ρητορείες. Μιλάτε για «έθνη» και «κράτη», για «σύνορα» και «δικαιώματα άμυνας», για «τρομοκρατία» και «αντίποινα». Αναλύετε τη νεωτερικότητα, σχεδιάζετε γραμμές σε χάρτες, ζυγίζετε τις λέξεις σας για να μην προσβάλλετε κανέναν ισχυρό.

Αγνοείτε την Ιστορία. Αγνοείτε πως είμαστε αρχαιότεροι από τα έθνη σας, πως τα τείχη μας είδαν αυτοκρατορίες να γεννιούνται και να πεθαίνουν πριν καν επινοήσετε τις σημαίες σας!

Αγνοείτε τον Άνθρωπο. Τη μητέρα που ψάχνει ό,τι απέμεινε από το παιδί της στα ερείπια. Το παιδί που κλαίει από την πείνα, τον φόβο και τον πόνο από το κομμένο σκέλος του. Τον γέροντα που βλέπει τον κόσμο του να γίνεται στάχτη λίγο πριν τον τινάξει στον αέρα το βλήμμα του δρόνου σαν νεο Στούκας. Αυτά είναι τα ουσιώδη που ξεχάσατε στις γεωπολιτικές σας αναλύσεις.

Καλύψατε τη σφαγή μας με λέξεις αδιάφορες, την ώρα που οι δυτικές κυβερνήσεις σας υπολόγιζαν το κέρδος τους από την αλληλοεξόντωσή μας, καθυστερώντας να ανοίξουν τον αποκλεισμο μας και να μας δώσουν έστω μια φρατζόλα ψωμί, στηρίζοντας με την σιωπή τους εκείνους τους κάπηλους του Δαυίδ και του Σολωμόντα.

Στέκομαι σε ένα βάθρο από ερείπια. Φοράω κουρέλια, μα το βλέμμα μου είναι άδειο, ταυτόχρονα τετραπέραντο. Μιλάω αργά, η φωνή μου σπάει... κιόμως δεν θρηνώ πλέον μόνο για μένα. Έχουμε άλλωστε πεθάνει και έχουμε αναστηθεί αμέτρητες φορές. Θρηνώ για ΣΑΣ. Γιατί στην προσπάθειά σας να μας σβήσετε, εμένα και τ' αδέλφια μου, από τον χάρτη, το μόνο που καταφέρνετε είναι να σβήσετε ό,τι έχει απομείνει από την ανθρωπιά σας.

Και όταν πέσει και η τελευταία μας πέτρα, και σιγήσει και η τελευταία μας κραυγή, και το μόνο που θα απομείνει θα είναι η σιωπή και η σκόνη, εσείς θα συνεχίζετε να συζητάτε. Να αναλύετε. Να καταδικάζετε με προσοχή...

Και δεν θα έχετε καταλάβει πως δεν θάψατε μια πόλη ή εναν λαό. Θάψατε την ίδια σας την ψυχή και ολόκληρο τον γαμωπολιτισμό σας!

( ''Ο Παλαιστίνιος, ένας μονόλογος''

Του Σωτήρη Μερμίγκη δευτεροετή φοιτητή στο Πάντειο Πανεπιστήμιο )


https://anypotaktoagrinio.blogspot.com







Μαθήματα για την Ελλάδα και την Κύπρο.

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

Το Κατάρ έχει ξοδέψει δισεκατομμύρια δολάρια για να αγοράσει αμερικανικά όπλα, μεταξύ των οποίων και οι πύραυλοι Patriot, που είναι και βασική συνιστώσα της ελληνικής αντιαεροπορικής και αντιπυραυλικής άμυνας μακρού βεληνεκούς.

Για ποιο λόγο δεν δούλεψαν αυτά τα όπλα και τα ισραηλινά αεροσκάφη και οι πύραυλοι που έφεραν έπληξαν ανενόχλητοι την Ντόχα, την πρωτεύουσα του Κατάρ; Αυτό είναι ένα πολύ κρίσιμο ερώτημα όχι μόνο για το Κατάρ, αλλά και για όλες τις χώρες, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος που εμπιστεύονται στους Αμερικανούς την άμυνά τους.

Παρόλο που οι Καταριανοί δημοσιογράφοι έθεσαν μετ’ επιτάσεως το ερώτημα αυτό στην κυβέρνησή τους, σαφή και πειστική απάντηση δεν έλαβαν. Φαίνεται ότι το Ισραήλ χρησιμοποίησε αεροσκάφη που υπερβαίνουν τις δυνατότητες των συστημάτων ραντάρ του Κατάρ να τα εντοπίσει, μας λέει ο Ισμάτ Σάμπρι, πρώην επιτετραμμένος της Παλαιστίνης στην Ελλάδα που είναι τώρα εγκατεστημένος στο αραβικό Εμιράτο. Μπορεί. Δεν υπερέβησαν όμως και τις δυνατότητες των αμερικανικών ραντάρ, γεγονός που αποδεικνύει την υποστήριξη της Ουάσιγκτον προς την επιδρομή κατά ενός υποτιθέμενου συμμάχου της, που έχει αναλάβει δια συμφωνιών την υποχρέωση να υπερασπίζεται!

Κατά τρόπο μάλιστα εξευτελιστικό προς τους «συμμάχους» τους, ίσως γιατί θεωρούν τους εαυτούς τους πιο έξυπνους από τους Άραβες, οι Αμερικανοί φρόντισαν να ειδοποιήσουν το Κατάρ, που έχει επιπλέον υποσχεθεί στον Τραμπ να κάνει τεράστιες επενδύσεις στις ΗΠΑ και έχει στο έδαφός του μια από τις μεγαλύτερες βάσεις των ΗΠΑ, ότι θα δεχθεί επίθεση, 10 λεπτά αφότου τη δέχτηκε!

Να σημειώσουμε ότι η ηγεσία της Χαμάς που συσκεπτόταν στο Κατάρ εξέταζε αμερικανική πρόταση εκεχειρίας, γεγονός που καθιστά ακόμα πιο βδελυρή και ανήθικη την επιχείρηση δολοφονίας της. Βέβαια, οι Άραβες, αν και «κατώτερη φυλή» σύμφωνα με τους Αμερικανούς και με τους Εβραίους, μαθαίνουν και φρόντισαν να διαρρεύσει άλλος χώρος και χρόνος για τη σύσκεψη.

Η Χαμάς βρίσκεται στο Κατάρ με τη συμφωνία των Αμερικανών που επιθυμούν να διαθέτουν μια δίοδο επικοινωνίας με το παλαιστινιακό ισλαμικό εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα.

Ωραίοι σύμμαχοι οι Αμερικανοί!

Για ακόμα μια φορά, η υπόθεση του Κατάρ απέδειξε, πέραν κάθε αμφιβολίας, ότι ο Τραμπ δεν είναι παρά κατασκεύασμα και μαριονέτα του Μπέντζαμιν Νετανιάχου που πιθανότατα τον εκβιάζει και με τις λίστες ‘Επστιν, αν υποθέσουμε ότι έχει ανάγκη να τον εκβιάσει. Το γεγονός ότι τόσοι άνθρωποι και εντός ΗΠΑ και διεθνώς βάσισαν τις ελπίδες τους στον Τραμπ, αμερικανική εκδοχή ενός είδους Καλιγούλα ή Ηλιογάβαλου με φιλοδοξία να γίνει Χίτλερ, αποδεικνύει το βάθος της τρομερά επικίνδυνης πνευματικής κρίσης που πλήττει την ανθρωπότητα.
Οι Αμερικανοί έκλεισαν το σύστημα των Patriot;

Μια ενδιαφέρουσα εκδοχή για το τι έγινε πιθανώς με τους Πάτριοτ του Κατάρ έδωσε ο Ρώσος στρατιωτικός αναλυτής Γιούρι Κνούτοφ στο ρωσικό πρακτορείο Sputnik. Κατά τον Κνούτoφ, οι ισραηλινοί πύραυλοι θα μπορούσαν να αναχαιτισθούν από τους Patriot του Κατάρ. «Το κύριο χαρακτηριστικό αυτών των συστημάτων είναι η στενή ολοκλήρωσή τους με αερομεταφερόμενα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και ελέγχου, δορυφόρους και κέντρα διοίκησης που παρέχουν δεδομένα στόχευσης. Επιπλέον, έχουν ένα απομακρυσμένο χαρακτηριστικό διακοπής λειτουργίας (shutdown) για να εμποδίσουν φίλιο πυρ από λάθος» είπε ο Ρώσος αναλυτής που πρόσθεσε ότι η Τουρκία προτίμησε τα ρωσικά S400 από τους Patriot ακριβώς γιατί οι Αμερικανοί μπορούν να θέσουν ανά πάσα στιγμή εκτός λειτουργίας τους τελευταίους.

Εμμέσως πλην σαφώς, ο Ρώσος αναλυτής αναδεικνύει ως πολύ πιθανό το ενδεχόμενο οι Αμερικανοί να βοήθησαν ενεργά την ισραηλινή επιχείρηση κατά του συμμάχου τους κλείνοντας τα Patriot του Κατάρ!
Μερικά συμπεράσματα για Ελλάδα και Κύπρο

Η ιστορία με τους Patriot του Κατάρ μοιάζει να επιβεβαιώνει όσους παραμένουν σκεπτικιστές για το κατά πόσον οι Αμερικανοί και οι Ισραηλινοί βρίσκονται στην Ελλάδα και την Κύπρο για να προστατεύουν και όχι για να ελέγχουν τις δύο χώρες και να εκβιάζουν ακόμα, αν χρειάζεται, τις κυβερνήσεις τους.

Όλη άλλωστε η ελληνική ιστορία είναι αψευδής μάρτυς των δεινών που επέφερε η ξένη εξάρτηση της χώρας, η «Ξενοκρατία», όπως ονομάσθηκε κατά καιρούς, και όπως αξίζει να ονομάζεται και η παρούσα περίοδος και γενικά, αλλά και ειδικά, στον τομέα των οπλικών συστημάτων των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων.

Το θέμα αυτό όμως είναι πολύ μεγάλο και θα επανέλθουμε σε πρώτη ευκαιρία.
Και το Λονδίνο ανακατεμένο στην υπόθεση;

Ως συνήθως, όπου βρωμοδουλειά παγκοσμίως είναι αδύνατο να μη βρει κανείς και τους Βρετανούς. Ένα βρετανικό αεροσκάφος εναέριου ανεφοδιασμού, που θα μπορούσε να χρησιμεύσει για τον ανεφοδιασμό των ισραηλινών F35 φαίνεται ότι πετούσε πάνω από την Ντόχα, τη στιγμή της επίθεσης. Kατά τα φαινόμενα το Ισραήλ και τα εβραϊκά λόμπι δεν ελέγχουν μόνο τις ΗΠΑ, αλλά και τις κυβερνήσεις της πλειοψηφίας των δυτικών κρατών, μεταξύ των οποίων ασφαλώς Ελλάδα και Κύπρος.

Πηγή: kosmodromio.gr



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου


«Όταν εγώ χρησιμοποιώ μια λέξη» είπε ο Χάμπτυ-Ντάμτυ με υπεροπτικό τόνο σημαίνει ακριβώς ότι διαλέγω να σημαίνει, τίποτα λιγότερο, τίποτα περισσότερο.

«Το ζήτημα είναι αν μπορείτε να κάνετε τις λέξεις να σημαίνουν τόσο διαφορετικά πράγματα» είπε η Αλίκη. «Το ζήτημα είναι ποιος θα είναι το αφεντικό, αυτό είναι όλο» απάντησε ο Χάμπτυ- Ντάμτυ.



της Φωτεινής Μαστρογιάννη

Τι ρόλο παίζουν οι λέξεις και οι εικόνες και πως το «αφεντικό» δηλαδή η εξουσία τις χρησιμοποιεί; Μπορούν οι λέξεις και οι εικόνες να συντελέσουν στην κοινωνική αλλαγή ή μήπως όπως γράφει ο
Δημήτρης Πέτρου στα Χωματουργικά «Κατά τα άλλα, όλα καλώς. Υπογράψαμε και μια διαμαρτυρία» ; Στην πρόσφατη επιστημονική μου μελέτη με τίτλο «Η Διαλεκτική της Γλώσσας και της Αισθητικής στον Σύγχρονο Πολιτισμικό Λόγο: Μία Ψηφιακή Ανάλυση», προσπάθησα να απαντήσω αυτό το ερώτημα ακολουθώντας μία καινοτόμο ερευνητική προσέγγιση με χρήση ψηφιακών εργαλείων, η οποία αποκαλύπτει ότι η γλώσσα και η αισθητική είναι ισχυρά «όπλα» στον αγώνα για την κοινωνική αλλαγή.

Πέρα από τις Λέξεις: Η Κρυφή Δύναμη της Αισθητικής

Θεωρούμε ότι η γλώσσα είναι το βασικό εργαλείο σκέψης και επικοινωνίας. Στη μελέτη μου υποστηρίζω ότι η αισθητική- ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε την ομορφιά ή την ασχήμια, τους ήχους και τις εικόνες- διαδραματίζει επίσης έναν σημαντικό ρόλο.





Η γλώσσα απευθύνεται στη λογική ενώ η αισθητική δρα σε ένα πιο υποσυνείδητο επίπεδο. Η εικόνα ενός πίνακα, ένα τραγούδι, ένα ωραίο κτίριο μπορούν να μας προκαλέσουν έντονα συναισθήματα ή να μας επηρεάσουν χωρίς να το συνειδητοποιούμε πλήρως.


Η μελέτη δείχνει ότι η αισθητική δεν είναι ένα εργαλείο για την κοινωνική αλλαγή αλλά το ίδιο το πεδίο που εκτυλίσσεται η μάχη για την κυριαρχία. Άλλωστε όπως έγραψε και ο Φιλίπο Τομάζο Μαρινέτι: «Καταγγέλουμε την έλλειψη γούστου στην κοινοβουλευτική εκπροσώπηση. Αναδημιουργούμε την ομορφιά, την κομψότητα, την ευγένεια και το στυλ (…) Θέλουμε να μας καθοδηγούν θαυματουργοί και φανταστικοί άνδρες».

Συνεργασία και Σύγκρουση: Παραδείγματα από την Καθημερινότητα

Τα παραδείγματα από την καθημερινότητα είναι πολλά. Η γλώσσα και η αισθητική μπορούν να συνεργάζονται όπως στην περίπτωση της πολιτικής διαφήμισης όπου τα συνθήματα (γλώσσα) συνδυάζονται με προσεκτικά επιλεγμένες εικόνες για να πείσουν (γλώσσα-σύνθημα) και να συγκινήσουν (αισθητική – εικόνες) το κοινό.

Μπορούν όμως και συγκρούονται. Για παράδειγμα το κίνημα πανκ στο παρελθόν με τα συνθήματα, τη θορυβώδη μουσική και το εκκεντρικό και βίαιο ντύσιμο συγκρούονταν με την κυρίαρχη αισθητική και δημιούργησαν μία νέα, αυτή της «ασχήμιας» και του θορύβου.




Η διαλεκτική αυτή αλληλεπίδραση καθορίζει τι γίνεται ορατό, ακουστό και τελικά κατανοητό σε μια δεδομένη ιστορική στιγμή.

Από την Άρνηση στη Δημιουργία

Η αντίσταση συχνά ξεκινά ως μια γλωσσική απόρριψη της κυρίαρχης κουλτούρας, αλλά ολοκληρώνεται μόνο όταν αυτή η άρνηση μετατραπεί σε μια νέα, θετική αισθητική πρόταση. Η «δημιουργική ανυπακοή» είναι ένα παράδειγμα αυτής της σύνθεσης: η άρνηση επιβολής μίας συγκεκριμένης γλώσσας, συνδυάζεται με τη δημιουργία (αισθητική) για να παραχθεί ένα νέο πολιτιστικό προϊόν.

Η αισθητική επανάσταση δεν είναι μια ελιτίστικη στάση, αλλά μια στροφή προς το ωραίο που μπορεί να έχει ευρείες πολιτικές και κοινωνικές επιπτώσεις.

Φιλοσοφικές Ρίζες και Σύγχρονες Προεκτάσεις


Η διπλή λειτουργία της γλώσσας και της αισθητικής δεν είναι κάτι νέο. Ο Πλάτωνας θεωρούσε ότι η αισθητική μπορεί να υπονομεύσει τη λογική ενώ ο Πλωτίνος την εξύμνησε ως τον άμεσο δρόμο προς την αλήθεια.




Συχνά η εξουσία χρησιμοποιεί την αισθητική για να «μουδιάσει» και να επιβάλει τη συμμόρφωση ενώ η αντίσταση τη χρησιμοποιεί για να «ξυπνήσει» και να δημιουργήσει νέες μορφές συλλογικότητας και επιθυμίας. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, τη μουσική χιπ-χοπ, η οποία εισήγαγε όχι μόνο νέες λέξεις (γλώσσα) αλλά και νέους ήχους, στυλ και τρόπους κίνησης (αισθητική), διαμορφώνοντας μια ολόκληρη κουλτούρα.


Θεωρητικό Πλαίσιο: Φουκώ και Ρανσιέρ

Η μελέτη αυτή, μέσα από την ψηφιακή ανάλυση, τοποθετεί τη σχέση γλώσσας-αισθητικής σε διάλογο με σημαντικούς θεωρητικούς όπως ο Μισέλ Φουκώ και ο Ζακ Ρανσιέρ.

Ενώ ο Φουκώ ανέλυσε τη γλώσσα ως μηχανισμό εξουσίας, η παρούσα έρευνα προσθέτει την αισθητική ως ένα συμπληρωματικό «όπλο» που λειτουργεί σε ένα πιο υποσυνείδητο επίπεδο- ένα πεδίο που ο Φουκώ δεν είχε εξερευνήσει πλήρως.

Όσον αφορά τον Ρανσιέρ και τη θεωρία του για την «κατανομή του αισθητού» – δηλαδή, το πώς κατανέμονται οι αισθητηριακές εμπειρίες και αντιλήψεις σε μια κοινωνία, καθορίζοντας τι είναι ορατό, ακουστό και νοητό – η μελέτη αποδεικνύει εμπειρικά πώς η αισθητική λειτουργεί ως το πεδίο μάχης όπου η εξουσία και η αντίσταση διεκδικούν τον έλεγχο αυτής της κατανομής.

Το Μέλλον της Διαλεκτικής στον Ψηφιακό Κόσμο

Η σημασία αυτής της διαλεκτικής γίνεται ακόμα πιο εμφανής στη σύγχρονη ψηφιακή κουλτούρα. Ο ψηφιακός χώρος λειτουργεί ως ένας «τεχνολογικός πολλαπλασιαστής» που επιταχύνει και εντείνει αυτή τη διαμάχη. Η αλγοριθμική εξουσία επιβάλλει νέες γλώσσες (hashtags, memes) και νέες αισθητικές (σχεδιασμός διεπαφών).

Η ψηφιακή αντίσταση, από την άλλη, απαντά με τις δικές της αντι-γλώσσες (κωδικοποιημένη γλώσσα βλ. η συνθηματική γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως αντίδραση στη λογοκρισία την περίοδο του κορωνοϊού) και αντι-αισθητικές (glitch art). Η κατανόηση αυτής της θεμελιώδους σχέσης γλώσσας-αισθητικής είναι, επομένως, ζωτικής σημασίας για την αποκωδικοποίηση των πολιτικών και κοινωνικών συγκρούσεων του εικοστού πρώτου αιώνα.

Ο Μανώλης Μπίστας στο Μια Σταγόνα Θάλασσα έγραφε:

«Γράφω με γόμα που σβήνει το χθες,

κι ανεξίτηλο στυλό το αύριο που επιθυμώ

αλλά ποτέ δεν θα έρθει».


Η κατανόηση της δυναμικής σχέσης μεταξύ γλώσσας και αισθητικής μας δίνει τα εργαλεία να αποκωδικοποιήσουμε τις πολύπλοκες πολιτισμικές μάχες που διαμορφώνουν τον κόσμο μας. Είναι μια υπενθύμιση ότι οι λέξεις και οι εικόνες δεν είναι ποτέ απλώς «αθώες» – είναι πεδία μάχης όπου νικητής είναι αυτός που τις ορίζει. Ένα πεδίο μάχης όπου διακυβεύεται το μέλλον της κοινωνίας μας, και οι επιλογές μας καθορίζουν την έκβαση του.




Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου



Κάτι άλλο έψαχνα, αλλά βρέθηκα πάνω στο "αρχαίο" συνημμένο που είχε δημοσιεύσει ο Agonas tis Kritis πριν από 9 χρόνια.
Μέσα στο δυσώδες περιβάλλον όπου επιβιώνουμε, νομίζω ότι μετά τόσα χρόνια, παραμένει επίκαιρο και ότι μπορεί να διαβαστεί ξανά. Δυστυχώς...

Alexandros Raskolnick

Αν έγραφε κάποιος ένα διήγημα βασισμένο σ’ αυτήν την ιστορία, σ’ ένα πραγματιστικό πλαίσιο, οι αναγνώστες του, το πιθανότερο είναι ότι θα τον χαρακτήριζαν ανόητο! Δεν γίνονται αυτά τα πράγματα, θα έλεγε κανείς, στην αληθινή ζωή! Όχι, πάντως, στην εποχή μας, σε μέρη που λειτουργούν οι θεσμοί κι υπάρχει και κάποια σοβαρότητα κι αποτελεσματικότητα στην απονομή της δικαιοσύνης.

Ο λόγος για την πραγματική ιστορία μιας καθαρίστριας που σε αφήνει άναυδο.

Ήταν πριν από καμιά εικοσαριά χρόνια, που η γυναίκα αυτή χρειάστηκε να βρει δουλειά. Ήταν αμόρφωτη, κι αφού δεν είχε, υποθέτει κανείς, κανένα άλλο αξιοποιήσιμο ταλέντο, ούτε ήθελε να γίνει πουτάνα, διεκδίκησε μια θέση καθαρίστριας στο Δημόσιο, προκειμένου να βιοποριστεί.

Στην Ελλάδα, για να καθαρίζει κανείς σκάλες και αποχωρητήρια, πρέπει να έχει τελειώσει το δημοτικό σχολείο. Η γυναίκα όμως της ιστορίας μας, είχε εγκαταλείψει το σχολείο, στην πέμπτη τάξη του δημοτικού.

Ποιος ξέρει πώς, και τρέχα γύρευε τώρα, η γυναίκα αυτή κατάφερε και πλαστογράφησε το ενδεικτικό της αμορφωσιάς της. Εμφανίστηκε ως απόφοιτη του δημοτικού σχολείου και απέκτησε το δικαίωμα να σφουγγαρίζει τους διαδρόμους κάποιας υπηρεσίας, στο υπουργείο Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, σύμφωνα με το ρεπορτάζ.

Ποιος ξέρει πώς, και τρέχα γύρευε γιατί, η απάτη αυτή αποκαλύφθηκε κι έφτασε η στιγμή για να πέσει πάνω στο κεφάλι της, τόσο βαρύς ο πέλεκυς της δικαιοσύνης, που το ζήτημα παίρνει τραγελαφικές διαστάσεις.

Δεκαπέντε χρόνια κάθειρξη, για το αδίκημα της πλαστογραφίας αλλά και για απάτη κατ’ εξακολούθηση (θα πήγαινε, φαίνεται, κάθε μέρα στη δουλειά που είχε εξασφαλίσει με το πλαστό της απολυτήριο του δημοτικού σχολείου), κατ’ επάγγελμα (της καθαρίστριας) και κατά συνήθεια, με ιδιαίτερα μεγάλο όφελος (sic) και αντίστοιχη ζημία άνω των 150 χιλιάδων ευρώ, εις βάρος του Ελληνικού Δημοσίου. Βλέπετε, έτσι που πέρασαν τα χρόνια, δεκαπενθήμερο στο δεκαπενθήμερο, φασούλι το φασούλι, έγραφε στα κιτάπια του το λογιστήριο του κράτους τους μισθούς που κέρδιζε με τον «άτιμο» ιδρώτα της, η καθαρίστρια της ιστορίας μας.

Θα πείτε, ότι έπρεπε να τιμωρηθεί. Καμία αντίρρηση. Θα πείτε ότι με την πλαστογραφία της, πήρε τη θέση κάποιας άλλης με γνήσιο απολυτήριο. Σωστό είναι κι αυτό.

Αλλά να καταδικάζεται ένας άνθρωπος σε δεκαπέντε χρόνια φυλάκιση, επειδή βάσει του μισθολογίου του Δημοσίου, κέρδισε μέσα σε μια εικοσαετία το… ιδιαίτερα μεγάλο ποσό των 150 χιλιάδων ευρώ, είναι πράγματι κωμικοτραγικό.

Στη βάση της αναλογικότητας, ποια ποινή θα επιβληθεί, όταν θα φτάσει –αν φτάσει ποτέ- στο ακροατήριο, η υπόθεση εκείνου του «ταλαντούχου» κυρίου που με τη βοήθεια από το περιβάλλον του Καραμανλή του Βού, κατάφερε με πλαστό πτυχίο να αναλάβει καθήκοντα γενικού διευθυντή στην Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία, κρατική εταιρία που έπεσε -ασφαλώς και με τη δική του συνδρομή- στα βράχια;

Στη βάση της αναλογικότητας, ποια ποινή θα επιβληθεί, όταν θα φτάσουν -αν ποτέ φτάσουν- στο ακροατήριο οι υποθέσεις των ευνοούμενων του παρανοϊκού Τηλεβιβλιοπώλη, που καταλάμβαναν θέσεις διοικητών και υποδιοικητών δημόσιων νοσοκομείων με πλαστά πτυχία, συμβάλλοντας με την ανικανότητά τους, στη συστηματική υποβάθμιση του εθνικού συστήματος υγείας;

Μακρύς είναι ο κατάλογος των… επιφανών πλαστογράφων, μα την αλήθεια!

Ακόμα χειρότερα, ας αναρωτηθούμε γιατί έφθασε στο ακροατήριο αυτή η υπόθεση της ταλαίπωρης καθαρίστριας, κι όχι άλλες, όπως οι παραπάνω, των χρυσοκάνθαρων του παρασιτισμού και της πελατειακής κατάστασης των θλιβερών μας πραγμάτων. Ας αναρωτηθούμε, για να δικαιολογηθεί κι ο τίτλος αυτού του σημειώματος.

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Στέφανος Σταμέλλος

Με βάση το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, το γνωστό ΕΣΕΚ, μέχρι το 2030 προβλέπεται ως χώρα να έχουμε εγκατεστημένη αιολική ισχύ 8,9 GW. Αυτό σημαίνει ότι τα επόμενα τέσσερα χρόνια θα χρειαστεί να προστεθούν περίπου 2 GW αιολική ισχύς. Ακούγαμε στο Πρώτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ σε σχετική συζήτηση να αναφέρεται ότι οι αιτήσεις, που έχουν κατατεθεί και είναι σε διαδικασία αδειοδότησης στην ΡΑΑΕΥ και στις αρμόδιες υπηρεσίες Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης των ΜΠΕ των έργων, ξεπερνούν τα 100 GW!. Αν το σκεφτεί κανείς, αυτό είναι ε ξ ω φ ρ ε ν ι κ ό . Όταν ο εθνικός στόχος είναι δύο GW και κατατίθενται αιτήσεις για εκατό GW, κ ά τ ι δ ε ν π ά ε ι κ α λ ά .

Το επενδυτικό ενδιαφέρον δεν κατευθύνεται από πραγματικές ενεργειακές ανάγκες, αλλά από υπερβολικά κίνητρα και πολιτικές, που ευνοούν την κ ε ρ δ ο σ κ ο π ί α και αντικειμενικά οδηγούν σε στρεβλώσεις και σε πλήρη ασυμμετρία. Αυτό που πρέπει να γίνει -πολύ απλά το λέω- είναι: να μειωθούν τα κίνητρα, να κατατεθούν αιτήσεις για 3-4 GW, να επιλεγούν από αυτές οι καλύτερες, να κληθούν οι ενδιαφερόμενοι και να υλοποιηθούν οι στόχοι μέσα στα πλαίσια και στα όρια της οικονομίας και της κοινωνίας, μέσα στα πλαίσια της προστασίας του περιβάλλοντος και της φύσης. Δηλαδή, μια κ ο ι ν ή λ ο γ ι κ ή ! Και το ερώτημα είναι: ποιος πληρώνει σήμερα τον λογαριασμό; Την πληρώνουν τα βουνά, το τοπίο και η άγρια φύση. Την πληρώνει ο πολίτης! που βλέπει τον λογαριασμό του ρεύματος να φουσκώνει στο όνομα της «πράσινης μετάβασης» Η ενέργεια όμως δεν είναι πολυτέλεια, είναι κ ο ι ν ω ν ι κ ό α γ α θ ό . Χωρίς προσιτή και αξιόπιστη ηλεκτρική ενέργεια, η καθημερινή ζωή, η κοινωνία και η οικονομία καταρρέουν.

Σε πρόσφατη συζήτηση με αυτοδιοικητικό παράγοντα της περιοχής, του αναφέραμε ότι στην Όθρυ έχουν υποβληθεί ή υλοποιηθεί σχέδια για 107 ανεμογεννήτριες. Η απάντηση; «Έεε, καλά τώρα! δεν πρόκειται να μπουν όλες!». Αυτή την αόριστη βεβαιότητα την ακούμε παντού και συχνά. Όμως η δική μας ερώτηση παραμένει: ποιες ακριβώς δεν θα μπουν ή ποιες θα μπουν; Γιατί όσο κανείς δεν απαντά σ’ αυτό, εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να βρισκόμαστε σε έναν διαρκή «πόλεμο χαρακωμάτων» με τους φερόμενους επενδυτές. Πόλεμο νομικό, κοινωνικό, οικονομικό, με προσωπικές πολλές φορές συνέπειες. Και όχι μόνο εμείς, αλλά όλη η Ελλάδα. Ποιους βολεύει αυτό; Ίσως βολεύει την κυβέρνηση να ασχολούμαστε και να εξαντλούμαστε -πολλοί από μας- σε κινηματικά πεδία στα βουνά, που δύσκολα συγκινούν τις μάζες, παρά με τα καθημερινά προβλήματα της ακρίβειας, της υγείας, της παιδείας, της ανεργίας, της διαπλοκής, στις πόλεις και στις συνοικίες.

Κι εδώ προκύπτουν επίσης τα κρίσιμα ερωτήματα: Γιατί δεν προχωρά η αναθεώρηση του Ε ι δ ι κ ο ύ Χ ω ρ ο τ α ξ ι κ ο ύ γ ι α τ ι ς Α Π Ε ; Γιατί κακοποιούνται οι περιοχές N a t u r a , ενώ οι ενεργειακές ανάγκες της χώρας μπορούν να καλυφθούν με άλλους τρόπους. Και τέλος γιατί δεν ανοίγει ένας ουσιαστικός δ ι ά λ ο γ ο ς με την κοινωνία και την επιστημονική κοινότητα για την ενέργεια συνολικά στη χώρα, να φωτιστούν όλες οι πλευρές ώστε να προσδιοριστούν οι πραγματικές ανάγκες και οι δυσκολίες, για να βρεθούν οι βέλτιστες λύσεις;

Η σημερινή κατάσταση οδηγεί σε υπερσυγκέντρωση έργων, συχνά σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές, ενώ ταυτόχρονα υπονομεύει την εμπιστοσύνη των πολιτών στην ίδια την έννοια της ενεργειακής μετάβασης. Η υπερβολή στις άδειες και στα κίνητρα δεν είναι «ανάπτυξη»∙ είναι στρέβλωση της πολιτικής, που τελικά πληρώνει ο καταναλωτής και το περιβάλλον. Η χώρα χρειάζεται ΑΠΕ. Αλλά τις χρειάζεται με σχέδιο, διαφάνεια και κοινωνική συναίνεση. Όχι με άμετρα κίνητρα, ασαφείς διαδικασίες και συνεχή αβεβαιότητα. Γιατί μόνο έτσι η ενεργειακή μετάβαση μπορεί να είναι και πράσινη και δίκαιη.




Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Διαβάζουμε ότι στο πρώτο εξάμηνο του 2025, τα καθαρά κέρδη των τεσσάρων συστημικών τραπεζών στην Ελλάδα ξεπέρασαν τα 2,45 δισεκατομμύρια ευρώ. Παράλληλα το 2024 κατέγραψαν κέρδη πάνω από 4,7 δισ. ευρώ. Πρόκειται για ένα ποσό-ρεκόρ, που αποκαλύπτει μια καθετοποιημένη ανισορροπία: το χρήμα συγκεντρώνεται από όλους -όλοι είμαστε πελάτες των τραπεζών- και διανέμεται στους λίγους∙ πράγμα που κάθε άλλο παρά σημάδι υγείας αποτελεί για την ελληνική οικονομία.

Ας δούμε τι σημαίνουν αυτά τα νούμερα. Σε μια χώρα με ΑΕΠ γύρω στα 240 δισεκατομμύρια ευρώ, οι τράπεζες -που δεν παράγουν προϊόν, αλλά λειτουργούν ως διαμεσολαβητές του χρήματος- εξασφαλίζουν πάνω από το 2% του ΑΕΠ στο χρόνο. Και μάλιστα όχι επειδή χρηματοδότησαν νέες επενδύσεις, αλλά επειδή εκμεταλλεύτηκαν το αυξημένο επιτόκιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και την τεχνητή ψαλίδα ανάμεσα στα επιτόκια δανεισμού και καταθέσεων.

Οι πολίτες, ως καταθέτες, βλέπουν απόδοση 0,03% έως 1% στα χρήματά τους. Ως δανειολήπτες, πληρώνουν 5% έως 12%. Το περιβόητο «κόστος χρήματος» λειτουργεί ως εργαλείο μεταφοράς πλούτου από τα νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις στους ισολογισμούς των τραπεζών. Όλοι συμμετέχουν σε αυτή τη μεταφορά πλούτου - νοικοκυριά, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ελεύθεροι επαγγελματίες. Και όμως, τα κέρδη δεν επιστρέφουν στην κοινωνία. Διανέμονται ως μερίσματα στους μετόχους, που είναι ξένα επενδυτικά funds και τραπεζικοί όμιλοι (κυρίως από ΗΠΑ, Ην. Βασίλειο, κ.ά.), ελληνικά ιδρύματα και εύποροι ιδιώτες (μικρή μειοψηφία) ή μετατρέπονται σε ιδιωτικό κεφάλαιο χωρίς κοινωνικό αντίκρισμα.

Αυτό, όπως και να το πάρει κανείς, είναι μια άδικη αναδιανομή πλούτου. Πρόκειται για εικονική κερδοφορία που προκύπτει από την οικονομική αφαίμαξη της κοινωνίας, όχι από δημιουργία. Είναι σαν να έχουν οι τράπεζες ιδρύσει έναν ιδιωτικό φοροεισπρακτικό μηχανισμό, με εμάς όλους υπόχρεους και λίγους προνομιούχους ως αποδέκτες. Ενώ η κοινωνία υφίσταται κρίση εισοδήματος, η τραπεζική κερδοφορία απογειώνεται και ενώ οι μικρές επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά δυσκολεύονται να επιβιώσουν, οι μέτοχοι των τραπεζών θησαυρίζουν.

Μια οικολογική και κοινωνική προσέγγιση της οικονομίας απαιτεί ένα διαφορετικό χρηματοπιστωτικό ήθος: Δημόσιο έλεγχο ή κοινωνικές τράπεζες ειδικού σκοπού, με χαμηλότοκα δάνεια για κοινωνικά και περιβαλλοντικά έργα, δίκαιη απόδοση των αποταμιεύσεων και περιορισμό της προκλητικής κερδοσκοπίας. Η οικονομία δεν μπορεί να είναι υγιής όταν μια χούφτα ιδρύματα ευημερούν σε βάρος της κοινωνικής πλειοψηφίας. Και δεν μπορεί να είναι βιώσιμη, όταν το χρηματοπιστωτικό σύστημα αγνοεί τις ανάγκες του περιβάλλοντος και της κοινότητας.

Αν δεν ανοίξει τώρα η συζήτηση για τον κοινωνικό ρόλο του χρήματος και των τραπεζών, πότε θα ανοίξει;

Στέφανος Σταμέλλος




Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Κώστας Καραΐσκος

Ἄν ὑπάρχουν δυό λαοί πραγματικά κοντινοί μας, μέ τούς ὁποίους ὡς Ἕλληνες μοιραστήκαμε πολλά ἐπί αἰῶνες, αὐτοί εἶναι οἱ Σέρβοι καί οἱ Ἀρμένιοι. Δυστυχῶς σήμερα ἡ μοίρα δείχνει σκοτεινή γιά ὅλους μας, γιά διαφορετικούς λόγους. Καταγράφω κατωτέρω κάποιες ἐξελίξεις στήν Ἀρμενία πού θυμίζουν ...ἑλληνικά χάλια.

Ἀπό τό 2018 πρωθυπουργός στό Ἐρεβάν εἶναι ὁ Νικόλ Πασινιάν, δημοσιογράφος καί ἐκδότης, πού ἀντιπροσώπευε στά μάτια τῆς ἀρμενικῆς κοινωνίας τήν ἀλλαγή σέ σχέση μέ τήν παλιά, διεφθαρμένη φρουρά. Ἀπό τήν πρώτη του θητεία ἔδειξε διάθεση ἀλλαγῆς τοῦ (ἀναγκαστικά) φιλορωσικοῦ προσανατολισμοῦ τῆς χώρας του, κάτι πού σήμερα εἶναι ξεκάθαρο. 

Κατάφερε νά χάσει πανηγυρικά τό Ἀρτσάχ/Ναγκόρνο Καραμπάχ ἀπό τούς Ἀζέρους πλήττοντας θανάσιμα τό ἀρμενικό ἐθνοσυναίσθημα ἀλλά καί νά ξανακερδίσει τίς ἐκλογές ἀμέσως μετά (μέ 54% τό 2021)! Σάν νά κατέβαινε σέ ἐκλογές ὁ Ἰωαννίδης μετά τήν ἀπώλεια τῆς Κύπρου καί νά ...κέρδιζε! 

Κι ἐνῶ ἦταν αὐτός πού συναίνεσε στήν εἰρηνευτική διευθέτηση μέ τό Μπακού, προσπάθησε νά ρίξει τό φταίξιμο στή Ρωσία πού δέν ἐπενέβη (ὡς μή ὄφειλε!) κατά τοῦ Ἀζερμπαϊτζάν. 

Ἔβγαλε τήν Ἀρμενία ἀπό τό παραδοσιακό της εὐρωασιατικό περιβάλλον (Συμφωνία Συλλογικῆς Ἀσφάλειας CSTO, Εὐρασιατική Οἰκονομική Ἕνωση EAEU), τσάκισε δικαστικά τήν ἀντιπολίτευση, φυλάκισε τόν ρωσοαρμένιο ἐπιχειρηματία Σαμουήλ Καραπετιάν (ἰδιοκτήτη τῆς ἑταιρείας ἠλεκτρισμοῦ ΕSΑ πού ἐπιδιώκεται ἡ ἐθνικοποίησή της) καί στράφηκε κατά τῆς ...Ἀρμενικῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, πού εἶναι θεματοφύλακας τοῦ ἀρμενικοῦ πολιτισμοῦ, συλλαμβάνοντας ἐν μέσῳ συμπλοκῶν τόν ἀρχιεπίσκοπο Μπαγκράτ Γαλσταριάν γιά ἀπόπειρα ἀνατροπῆς τῆς Κυβέρνησης! Ἡ κοινωνία ἔχει πλήρως ἀπαξιώσει ὅλο τό πολιτικό σύστημα καί αὐτό ἴσως κρατάει στή θέση της τήν Κυβέρνηση.

Τελευταῖο δεῖγμα τῆς ἀκολουθούμενης πολιτικῆς ἦταν ἡ ἐκχώρηση γιά 99 χρόνια τοῦ διαδρόμου Ζαγκεζούρ, ὁ ὁποῖος συνδέει τό Ἀζερμπαϊτζάν μέ τόν θύλακα τοῦ Ναχιτσεβάν, σέ ἰδιωτική ἑταιρεία τῶν ...ΗΠΑ. Ἡ κίνηση αὐτή, καρφί στό μάτι τοῦ Ἰράν καί τῆς Ρωσίας, ἀπειλεῖ τόν νεότευκτο διάδρομο τοῦ διμεροῦς ἐμπορίου ἀλλά καί τήν ἀσφάλεια τῶν δύο χωρῶν. Παράλληλα συνδέει τήν Τουρκία μέ τό "ἀδελφό" της ἀζέρικο κράτος καί τῆς ἀνοίγει τήν πόρτα γιά τήν Κεντρική Ἀσία.

Μπορεῖ νά μήν εἶναι πλήρης ἡ ἀνωτέρω εἰκόνα, ἀλλά ἡ κατάρρευση τῆς πρωθυπουργικῆς δημοφιλίας (στό 11%) δείχνει πώς μᾶλλον δέν ἀστοχεῖ. Καί τί ἀκριβῶς περιμένει ἀπό τήν καταρρέουσα Δύση ὁ Πασινιάν πού πάει στήν Οὐάσιγκτον; Μπορεῖ νά βασιστεῖ στίς ΗΠΑ τοῦ Τράμπ καί στόν ἰσραηλινό μαριονετίστα τους; Θά σωθεῖ μέ τά 270.000.000 τῆς ΕΕ πού πήγανε κατά τῆς "παραπληροφόρησης" ἤ μέ τίς κούφιες παρόλες τοῦ Μακρόν; Ἐκτός κι ἄν προσδοκᾶ κάτι καλό ἀπό τήν Τουρκία πού ἐπισκέφθηκε ἐπισήμως, πρῶτος Ἀρμένιος ΠΘ στήν ἱστορία!

Φαίνεται πώς στόν Καιάδα τῶν ἐθνῶν θά ἔχουμε οἰκεία παρέα.


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου


Την τελευταία της πνοή άφησε η ηλικιωμένη Αθηνά Παπαχρήστου, η οποία πριν από δύο χρόνια είχε δωρίσει από το υστέρημά της στο ΕΚΑΒ Μεσολογγίου ένα ασθενοφόρο.

Η 89χρονη τότε Αθηνά Παπαχρήστου είχε συγκινήσει το πανελλήνιο, με την χειρονομία της να δωρίσει ένα ολοκαίνουργιο και υπερσύγχρονο ασθενοφόρο, αξίας 65.000 ευρώ, στον τομέα ΕΚΑΒ Μεσολογγίου.

Ο θάνατός της επήλθε λίγες ώρες μετά την αποκάλυψη πως οι ακρίδες από τη Θεσσαλία καταχράστηκαν παράνομες επιδοτήσεις από τον ΟΠΕΚΕΠΕ ύψους 1.500.000 €.

Προφανώς δεν σχετίζεται ο θάνατος με τις νεοδημοκρατικές επαφές.

Ο λόγος που μπαίνουν μαζί την ανάρτηση είναι για να αντιληφθούμε πως την ώρα που ο λαός μας υποφέρει κυριολεκτικά από πληθωρισμούς, ακρίβεια, υπέρογκες χρεώσεις σε ενέργεια, τράπεζες, τηλεφωνία η κα Παπαχρήστου με τις πενιχρές της δυνάμεις φρόντισε να αγοράσει και να δωρίσει το ασθενοφόρο με το κομπόδεμά της μετά από πολλές δεκαετίες εργασίας. Η συνταξιούχος αγρότισσα, που ζούσε στο Μεσολόγγι με το υστέρημα μιας ζωής θέλησε να καλύψει, όπως είχε πει τότε, τις ανάγκες των συμπολιτών της.

Και από την άλλη οι μητσοτακικές ακρίδες καταβροχθίζουν κυριολεκτικά ότι μπορούν από χρήματα που δικαιούνται τίμιοι αγρότες βιοπαλαιστές.

Και αντί να δωρίζουν ασθενοφόρα επιδεικνύουν τον παράνομο αποκτηθέντα πλούτο τους επενδύοντάς τον σε αγορές πανάκριβων αυτοκινήτων (Ferrari).

Η Καλλιόπη Σεμερτζίδου, σύζυγος του (αγρότης - κτηνοτρόφος κι αυτός) Χρήστου Μαγειρία, συντονίστρια Κοινοτικών Πόρων και Γυναικείας Αγροτικής Επιχειρηματικότητας και αγαπητή διαχρονική συνεργάτης του νεοδημοκρατικού επιτελείου με όλα τα μητσοτακικά "λουλούδια" που προφανώς "δεν γνώριζαν".

Ο βόθρος, αν δεν το έχετε καταλάβει ακόμα νεοδημοκρατικές ακρίδες, ΞΕΧΕΙΛΙΣΕ. Η βρώμα δεν μας επιτρέπει ούτε να αναπνεύσουμε.

ΣΤΗ ΦΥΛΑΚΗ και ΑΜΕΣΗ ΚΑΤΑΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ στο πάρτι. Συνδικαλιστών, υπηρεσιακών παραγόντων, πολιτικών και ΥΠΟΥΡΓΩΝ.


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου


του Γιώργου Γιακουμίδη

"Ο βίος και η πολιτεία του Λαζίκ Ροϊτβάνιετς" είναι ο τίτλος ενός διηγήματος από τα πάρα πολλά που έγραψε ο Ελίας Έρενμπουργκ (1871-1967). Ο Έρενμπουρκ ήταν εβραϊκής καταγωγής Σοβιετικός συγγραφέας, δημοσιογράφος, επαναστάτης και ιστορικός από τους πιο παραγωγικούς Ρώσους διανοούμενους. Στο εν λόγω διήγημα περιγράφει τις δυσκολίες και τη ζωή ενός ψιλοκαθυστερημένου τύπου, που προσπαθεί να επιβιώσει στη Σοβιετική Ρωσία. 

Ο Λαζίκ έχει εφόδια τη βασική εκπαίδευση στο σχολείο, είναι αφελής και καλοπροαίρετος και δεν μπορεί να στεριώσει σε κάποια δουλειά. Δουλειά του ποδαριού δηλαδή. Πότε δουλεύει σαν κουρέας, πότε σαν σερβιτόρος, πότε σαν σκουπιδιάρης χωρίς καμμιά ιδιαίτερη επιτυχία. Κι όλα τούτα στο μεσουράνημα της σοβιετικής εποχής όπου δεν υπάρχει ιδιωτική περιουσία ή εργασία. 

Κάποτε προσλαμβάνεται σε ένα κολχόζ. (Το κολχόζ ή και σοβχόζ, για τους μη γνωρίζοντες, είναι ένα τότε κρατικό συνεταιριστικό αγρόκτημα). Σε τέτοιου τύπου κράτος, όπως και στο ημέτερον ελληνικόν, δεν εξετάζονται τα προσόντα που απαιτούνται για καθε θέση. 

Έτσι λοιπόν, αντί για κάποια βοηθητική εργασία του ανατίθεται το πόστο της παρακολούθησης της εκτροφής κουνελιών. Ο Λαζίκ καλείται να παραλάβει 300 κουνέλια, 50 αρσενικά και 250 θηλυκά. Άλλοι τα ταΐζουν και τα ποτίζουν κι αυτός μονάχα πρέπει να καταγράφει την παραγωγή τους. Διότι τα κουνέλια προορίζονται να θρέψουν τον φτωχό κοσμάκη.

Ο Λαζίκ Ροϊτβάνιετς (Ροϊτβάνιετς στα Γίντις θα πεί κοκκινόπουτσος) ρίχνεται με τα μούτρα στη δουλειά. Μόνο που δεν έχει παραλάβει τα πρώτα απαιτούμενα κουνέλια, παρά τις διαβεβαιώσεις του προϊστάμενου του κολχόζ. 
Με την παρέλευση του πρώτου τρίμηνου απραξίας, λόγω της μη παραλαβής των κουνελιών, ο Λαζίκ καλείται να συντάξει την πρώτη αναφορά για την πρόοδο της παραγωγής των κουνελιών. 
Ο προϊστάμενος τον διατάσσει να συντάξει την αναφορά, ως να έχουν παραληφθεί τα κουνέλια κι "ύστερα βλέπουμε" κατά πως λένε κι εδώ στη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας. 

Τι να κάμει ο Λαζίκ, κάθεται και μελετά πόσα κουνέλια και κάθε πότε γεννά η μια κουνέλα και γράφει την αναφορά του. Τα 300 κουνέλια θεωρητικά γίνονται σε τρείς μήνες 2500 κι ας μην έχει πατήσει ποδαράκι του κουνελιού στο κολχόζ. Στο επόμενο τρίμηνο πάλι τα ίδια. Κουνέλι δεν έχει παραληφθεί κι ο Λαζίκ καλείται να συντάξει την αναφορά του. Τα ίδια και στο επόμενο τρίμηνο και στο μεθεπόμενο και πάει λέγοντας. Σ' ένα χρόνο η παραγωγή των κουνελιών στο κολχόζ σπάζει όλα τα ρεκόρ κι ας μην έχει δει κανείς κάποιο ζωντανό κουνέλι. 

Έτσι ο Λαζίκ Ροϊτβάνιετς λόγω των αποτελεσμάτων τελικά βραβεύεται για την πετυχημένη δουλειά του και ανακηρύσσεται επίσημα "Ήρωας της Σοσιαλιστικής Εργασίας"!

Θυμήθηκα τούτο το διήγημα τώρα που έμαθα πως στην Κρήτη τα αιγοπρόβατα που δηλώθηκαν στην Ε.Ε. για να επιδοτηθούν απ' τον ΟΠΕΚΕΠΕ έφτασαν στον εξωπραγματικό άριθμό των 7.800.000 σαν τα κουνέλια του Λαζίκ του κοκκινόπουτσου. Έτσι η Κρήτη έγινε με μιάς η Νέα Ζηλανδία της ευρώπης! Που τα πρόβατά της είναι περσότερα απ' τους Νεοζηλανδούς.

Γι' αυτό περνά απ' το μυαλό μου πως ο καταλληλότερος για πρωθυπουργός (καθώς λένε οι προπαγανδιστικές δημοσκοπήσεις) ο Μητσοτάκης δηλαδή, μαζί με Αυγενάκη και Βορίδη άνετα θα κηρύσσονταν σε "ήρωες της ευρωπαϊκής εργασίας" (λόγω των αποτελεσμάτων) άν δεν έπερναν χαμπάρι οι ευρωπαίοι εισαγγελείς το πλιάτσικο που συντελέστηκε και τους κυνηγάν...


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Ότι η περιοχή του Δομοκού -παραδοσιακά ενταγμένη στον πρωτογενή αγροδιατροφικό τομέα- μετατρέπεται σε Ενεργειακή Βιομηχανική Περιοχή, νομίζω λίγο πολύ όλοι το έχουμε καταλάβει. Αν ανοίξουμε τον χάρτη της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), θα δούμε την εικόνα των φωτοβολταικών. Το κακό είναι ότι αυτό γίνεται στα μουλωχτά, χωρίς καμιά οργανωμένη συζήτηση και επιστημονική προσέγγιση, χωρίς την εποπτεία κάποιου αρμόδιου οργάνου της πολιτείας και φορέα της τοπικής κοινωνίας, υπεύθυνου να απολογηθεί.

Διαβάζουμε ότι μια Ενεργειακή Βιομηχανική Περιοχή είναι μια περιοχή όπου συγκεντρώνονται βιομηχανικές εγκαταστάσεις που σχετίζονται με την παραγωγή, επεξεργασία ή διανομή ενέργειας. Αυτές οι περιοχές συχνά περιλαμβάνουν σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, μονάδες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και άλλες εγκαταστάσεις που σχετίζονται με τον ενεργειακό τομέα.

Στον ρόλο αυτό υπεισέρχεται κα προστίθεται και το βουνό της Όθρυς, με τις ανεμογεννήτριες. Η εικόνα είναι ότι η οροσειρά της Όθρυς μετατρέπεται σταδιακά σε Νότια Εύβοια. Σ’ αυτό βοηθάει εννοείται το βιομηχανικό ενεργειακό «τοπίο» του οροπεδίου του Δομοκού, αφού εξασφαλίζονται οι βασικές υποδομές της μελλοντικής αποθήκευσης και του δικτύου υψηλής τάσης.

Στο χάρτη της ΡΑΑΕΥ βλέπουμε ότι είναι σε διαδικασία αδειοδότησης ή έχουν εγκατασταθεί δεκαέξι (16) Αιολικοί Σταθμοί Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) με 107 ανεμογεννήτριες. Από αυτούς οι τέσσερις με 29 ανεμογεννήτριες είναι στο δυτικό τμήμα πριν το 16ο χιλ της ΠΕΟ Λαμίας-Δομοκού και οι δώδεκα με τις 78 ανεμογεννήτριες είναι στο ανατολικό τμήμα μετά το 16ο και προς την Μαγνησία.

Εννοείται ότι αναφερόμαστε σε δεκάδες χιλιόμετρα νέων και διαπλατύνσεις παλιών δρόμων, σε τεράστιες ποσότητες μπετόν, τσιμεντένια γήπεδα ποδοσφαίρου για ανεμογεννήτριες ύψους 200 μέτρων, υπόγεια και εναέρια δίκτυα μεταφοράς, υποσταθμούς υψηλής τάσης και άλλα συνοδά έργα. Η κατάτμηση των δεκαέξι αυτών έργων είναι σκόπιμη, γιατί μια Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων δύσκολα θα μπορούσε να δικαιολογήσει το μέγεθος της συνολικής επιβάρυνσης του βουνού και του τοπίου. Στο τέλος βέβαια ξέρουμε ότι όλα αυτά θα συγκεντρωθούν στα χέρια δύο-τριών εταιρειών.

Συγκεκριμένα από δυτικά προς ανατολικά: Μαυροράχη Αγίου Γεωργίου Τυμφρηστού 10 α/γ, Μέγα Ίσωμα Ξυνιάδας-Μακρακώμης 5 α/γ και Τούρλα Ξυνιάδας-Μακρακώμης 4 α/γ (αυτοί οι δύο ΑΣΠΗΕ έχουν πάρει Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ)), Καλαμάκι Λαμίας 10 α/γ (έχει πάρει ΑΕΠΟ), Βούβαλος Δομοκού 5 α/γ (έχει πάρει ΑΕΠΟ), Αλογόραχη Ανάβρας(Πρ. Ηλίας) 20 α/γ (παλιός ΑΣΠΗΕ της ΡΟΚΑΣ ΑΒΕΕ, είναι σε λειτουργία από το 2001), Κεδρόραχη Ανάβρας 13 α/γ, Μαυρολίθι 7 α/γ, Κήπος Στυλίδας 2 α/γ (έχει πάρει ΑΕΠΟ), Γερακοβούνι-Μέγας Λάκκος 5 α/γ, Γερακοβούνι 6 α/γ, Πήλιουρας(1) 5 α/γ και Πήλιουρας(2) 5 α/γ, Σαπουνάς-Κορομηλιά Στυλίδας 5 α/γ, Ανατολικός Πήλιουρας 2 α/γ και Βισαλούδα Πελασγίας-Σούρπης 3 α/γ.

Εννοείται ότι βρισκόμαστε στην αρχή. Η εικόνα αυτή θα αλλάζει διαρκώς και θα προστίθενται καινούργιοι αιολικοί σταθμοί και σταθμοί αποθήκευσης σε συνδυασμό με τα φωτοβολταικά. Πέρυσι δεν ήταν έτσι τα πράγματα. Το ερώτημα είναι αν συμφωνούν σ’ αυτό οι τοπικές κοινωνίες, οι δύο Περιφέρειες Θεσσαλίας και Στερεάς, οι δήμοι και οι όμορες κοινότητες. Το παράδειγμα της Εύβοιας με τις καθυστερήσεις είναι χαρακτηριστικό. Τώρα εκείνοι τρέχουν και δεν φτάνουν.

Είναι σε εξέλιξη η δημόσια διαβούλευση στο Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο [https://eprm.ypen.gr/src/App/w1/2216] (ΠΕΤ 2504002516) η ΜΠΕ των ΑΣΠΗΕ σε Γερακοβούνι – Πήλιουρα των 21 συνολικά ανεμογεννητριών.

«Ιδού η Ρόδος» για όλους μας, κυρίως όμως για τους δύο Δήμους Αλμυρού και Στυλίδας. Τι θέλουμε για την Όθρυ, το βουνό των Τιτάνων;

Λαμία, 21.6.2025

Στέφανος Σταμέλλος



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

της Σοφίας Γρηγορίου

Ο κινηματογράφος ως τέχνη και βιομηχανία υπήρξε από την απαρχή του στενά συνδεδεμένος με την αναπαραγωγή κοινωνικών και πολιτικών ιδεολογιών. Μέσα από τις φόρμες του, τις αφηγήσεις του και την ίδια τη θέση της κάμερας, καθορίζει ποιος έχει φωνή, ποιος βλέπει και ποιος φαίνεται. Στο πλαίσιο αυτό, ο φεμινιστικός κινηματογράφος, και ιδιαίτερα ο πολιτικός φεμινιστικός κινηματογράφος, επιχειρεί μια ριζοσπαστική ανατροπή της οπτικής αυτής, όχι μόνο σε επίπεδο θεματολογίας αλλά και ως προς την ίδια τη γλώσσα της κινηματογραφικής αφήγησης.

Η καινοτομία του πολιτικού φεμινιστικού κινηματογράφου εντοπίζεται όχι μόνο στο περιεχόμενο αλλά κυρίως στη φόρμα. Η επιλογή να απορριφθεί η γραμμική αφήγηση, το παραδοσιακό μοντάζ, ακόμα και η δραματουργική κορύφωση αποτελεί πολιτική πράξη. Το σινεμά δεν είναι πλέον καθρέφτης της πατριαρχικής κοινωνίας, αλλά εργαλείο αποδόμησής της.

Ο σύγχρονος φεμινιστικός κινηματογράφος εξελίσσεται, αμφιταλαντευόμενος μεταξύ του ανεξάρτητου χώρου και της εμπορικής πλατφόρμας. Δημιουργοί όπως η Γκρέτα Γκέργουιγκ, επιχειρούν, με διαφορετικά μέσα, να διεκδικήσουν χώρο στον κυρίαρχο κινηματογραφικό λόγο για ιστορίες γυναικών που δεν υποτάσσονται στα πρότυπα της ρομαντικής εξάρτησης, της θυσίας ή της περιφέρειας.

Η περίπτωση της Barbie είναι ενδεικτική της προσπάθειας διείσδυσης του φεμινιστικού λόγου στην pop κουλτούρα, με σκοπό όχι μόνο να ψυχαγωγήσει αλλά και να αναδείξει τη δομική ανισότητα που υποβόσκει ακόμα και στα πιο "αθώα" παιδικά σύμβολα. Το αν αυτή η προσέγγιση συνιστά ουσιαστική πολιτική πράξη ή απλώς "φεμινιστικό μάρκετινγκ" είναι ζήτημα προς συζήτηση.

Ο πολιτικός φεμινιστικός κινηματογράφος δεν είναι ένα κινηματογραφικό είδος αλλά μια κριτική στάση απέναντι στην εικόνα, στην εξουσία και στη θεαματική κουλτούρα. Επιχειρεί να υπονομεύσει τους κώδικες της κυρίαρχης αφήγησης, να δώσει φωνή σε αποκλεισμένες ταυτότητες και να διαμορφώσει νέους τρόπους κατανόησης του εαυτού και του κόσμου. Σε μια εποχή που οι έμφυλες σχέσεις επαναπροσδιορίζονται και η αναπαράσταση γίνεται το νέο πεδίο πολιτικής διαμάχης, η φεμινιστική κινηματογραφική πράξη παραμένει πιο επίκαιρη από ποτέ.




Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου


Άκουγα στο ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ της ΕΡΤ, σε μια από τις πολλές συζητήσεις για το ρεύμα, ότι εμείς οι Έλληνες είμαστε αδρανείς γενικά και δεν ψάχνουμε, ανάμεσα στις δεκάδες εταιρείες – παρόχους και τα διάφορα πράσινα, γαλάζια, κίτρινα τιμολόγια, την πιο συμφέρουσα λύση. Κι εγώ που παραμένω στη ΔΕΗ με ένα σταθερό 12μηνο τιμολόγιο, ένιωσα άσχημα και λίγο βλάκας. Και είπα να ψάξω περισσότερο, τι ακριβώς συμβαίνει και πώς διαμορφώνεται η τιμή της KWh στη χώρα μας. Προέκυψε το παρακάτω κείμενο των δέκα κεφαλαίων, που μπορεί να έχει αρκετές αδυναμίες και ελλείψεις, αλλά πιστεύω φωτίζει κάποιες πλευρές που αναφέρονται στην παραγωγή και την εμπορία της ηλεκτρικής ενέργειας σε μια ολιγοπωλιακή αγορά του καρτέλ. Στο μεταξύ όλο και διαβάζουμε δημοσιεύματα όπως το «Η ανησυχία για μια νέα θερινή ενεργειακή κρίση στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης επανέρχεται καθώς στις χονδρεμπορικές αγορές ρεύματος οι τιμές αυξάνονται» https://www.energia.gr/article/230766/epanerhontai-oi-anhsyhies-gia-mia-nea-energeiakh-krish-to-kalokairi


Το κείμενο ακολουθεί την παρακάτω σειρά των κεφαλαίων, όπως αναρτήθηκαν:

1. Οι πηγές παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας και η διαμόρφωση της τιμής της KWh

2. Πώς καθορίζεται η Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς -ΤΕΑ (χονδρική τιμή) της KWh

3. Τι συμβαίνει ακόμα και αν έχουμε 90% ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα;

4. Τα δεδομένα της 19η Μαΐου για τη διαμόρφωση της χονδρικής τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας

5. Οι εξαγωγές και εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας - το Ισοζύγιο Διασυνδέσεων

6. Αντί το "νίπτουμε τας χείρας μας" μπροστά στην «αγορά»: ριζική επαναθεμελίωση της ενεργειακής πολιτικής!

7. Φορείς Σωρευτικής Εκπροσώπησης (ΦοΣΕ): ανάγκη ή βαρίδι στην τιμή του ρεύματος;

8. Ποιος πληρώνει την... αδιαφάνεια στην αγορά ενέργειας;

9. Υπάρχει κόστος λειτουργείας του Χρηματιστηρίου Ενέργειας στην τιμή της KWh;

10. Το 2024 μια χρονιά σημαντικής κερδοφορίας για τις εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας



1. Οι πηγές παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας και η διαμόρφωση της τιμής της KWh

Οι πηγές παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας

Οι πηγές από τις οποίες παράγεται η ηλεκτρική ενέργεια στην Ελλάδα είναι το Φυσικό Αέριο, οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και τα Υδροηλεκτρικά. Σ’ αυτές προστίθενται οι εισαγωγές από τις διασυνδεδεμένες πέντε χώρες: Τουρκία, Βουλγαρία, Β. Μακεδονία, Αλβανία και Ιταλία. Ο λιγνίτης βγήκε από τη μέση από τις 15 Μαΐου, αφού η ΔΕΗ έκλεισε την πιο σύγχρονη λιγνιτική μονάδα της χώρας, την «Πτολεμαΐδας 5», παρά την αντίθετη άποψη του ΤΕΕ, του επίσημου τεχνικού συμβούλου του κράτους. [https://www.capital.gr/epixeiriseis/3918518/tee-biastiki-apofasi-i-apolignitopoiisi-lathos-to-kleisimo-tis-ptolemaidas-5/] Υποθέτω ότι δεν ρωτήθηκε ποτέ.


Πώς διαμορφώνεται η τιμή της KWh

Οι παραγωγοί πουλάνε την ενέργεια στη χονδρική αγορά μέσω του Χρηματιστηρίου Ενέργειας (HEnEx). Η τιμή χονδρικής, Οριακή Τιμή Συστήματος (ΟΤΣ), προκύπτει από τον ημερήσιο διαγωνισμό (day-ahead market) του Χρηματιστηρίου. Κάθε μέρα οι παραγωγοί δηλώνουν πόση ενέργεια μπορούν να προσφέρουν και σε ποια τιμή. Η τελική τιμή για κάθε ώρα της επόμενης ημέρας καθορίζεται από την ακριβότερη μονάδα, που απαιτείται για να καλυφθεί η ζήτηση.

Οι πάροχοι -ΔΕΗ, Protergia, Elpedison, NRG, ΗΡΩΝ κλπ- αγοράζουν την ενέργεια στη χονδρική και την πουλούν στη λιανική στον καταναλωτή. Η τιμή λιανικής περιλαμβάνει: την τιμή της kWh βασισμένη στη χονδρική, την προσαύξηση για το κόστος λειτουργίας, το περιθώριο κέρδους κ.λπ, την ρήτρα αναπροσαρμογής (αν ισχύει) και τις εκπτώσεις ή σταθερές χρεώσεις, ανάλογα με το πρόγραμμα. Από το 2022, λόγω της ενεργειακής κρίσης, η ρήτρα αναπροσαρμογής έχει καταργηθεί προσωρινά, και οι πάροχοι ανακοινώνουν εκ των προτέρων τις τιμές kWh κάθε μήνα.

Στην τελική τιμή του λογαριασμού περιλαμβάνονται και μη ανταγωνιστικές χρεώσεις. Είναι οι λεγόμενες Ρυθμιζόμενες Χρεώσεις για το Δίκτυο Μεταφοράς (ΑΔΜΗΕ), για το Δίκτυο Διανομής (ΔΕΔΔΗΕ) και οι Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ), και το ΕΤΜΕΑΡ το Ειδικό Τέλος για τις ΑΠΕ. Επίσης ο ΦΠΑ (6%) και τα Δημοτικά τέλη, ΕΡΤ κ.λπ. Το κράτος, μέσω του ΤΕΜ – Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, επιδοτεί την kWh για τα νοικοκυριά και τους ευάλωτους καταναλωτές. Οι επιδοτήσεις αφαιρούνται από τη συνολική τιμή πριν εκδοθεί ο λογαριασμός. Με λίγα λόγια η τελική τιμή της kWh στον καταναλωτή είναι: Τιμή Χονδρικής + Περιθώριο Πάροχου + Ρυθμιζόμενες Χρεώσεις + ΦΠΑ – Επιδότηση.



2. Πώς καθορίζεται η Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς -ΤΕΑ (χονδρική τιμή) της KWh


Πρέπει να ξεκαθαρίσω από την αρχή ότι δεν συμφωνώ με τη διαχείριση αυτή του κοινωνικού αγαθού της ηλεκτρικής ενέργειας μέσω του Target Model. Το Target Model είναι το ευρωπαϊκό μοντέλο ενοποιημένης αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, που θεσπίστηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση για να διασφαλίσει τον ανταγωνισμό, να ενοποιήσει τις εθνικές αγορές ενέργειας και να επιτρέψει τις διασυνοριακές εμπορικές συναλλαγές με στόχο χαμηλότερες τιμές και αποδοτικότερη κατανομή πόρων. Ουσιαστικά μετατρέπει την ενέργεια σε χρηματιστηριακό προϊόν και την αντιμετωπίζει ως εμπορεύσιμο προϊόν και όχι ως κοινωνικό αγαθό, με αποτέλεσμα στρεβλώσεις, αδικίες και ενεργειακή ανασφάλεια για τους πολίτες. Ευνοεί μονάδες με υψηλά περιθώρια κέρδους, π.χ. φυσικό αέριο, επειδή η τελική τιμή καθορίζεται από την ακριβότερη μονάδα και δεν προβλέπει εξαιρέσεις για χώρες με περιορισμένες δυνατότητες αποθήκευσης ή δίκτυα με μικρές διασυνδέσεις.


Η Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς -ΤΕΑ (πρώην Οριακή Τιμή Συστήματος - ΟΤΣ), δηλαδή η τιμή χονδρικής, προκύπτει από το Χρηματιστήριο Ενέργειας (HEnEx) στο day-ahead market (αγορά επόμενης ημέρας). Εκεί, για κάθε ώρα της επόμενης μέρας, επιλέγονται μονάδες παραγωγής ώστε να καλυφθεί η προβλεπόμενη ζήτηση. Τρεις είναι οι βασικοί εξωτερικοί παράγοντες:

1. Το Χρηματιστήριο Φυσικού Αερίου στο Άμστερνταμ (TTF). Οι μονάδες φυσικού αερίου είναι οι πιο συχνές, και συχνά οι ακριβότερες, που καλύπτουν την αιχμή της ζήτησης. Η τιμή του TTF επηρεάζει άμεσα το κόστος παραγωγής των μονάδων αερίου και, αν αυτές είναι οι τελευταίες που “μπαίνουν” στο σύστημα, τότε καθορίζουν την ΤΕΑ. Άρα το χρηματιστήριο φυσικού αερίου είναι αυτό που επηρεάζει καθοριστικά την ΤΕΑ.

2. Το Χρηματιστήριο Ρύπων (ETS – Emissions Trading System). Οι μονάδες φυσικού αερίου (και παλιότερα λιγνίτη) πληρώνουν για τα δικαιώματα εκπομπής CO₂. Αυτά τα κόστη (π.χ. 80–100 €/τόνο CO₂ παλιότερα, 60 €/τ σήμερα περίπου) μετακυλίονται στο κόστος παραγωγής, άρα και στην ΤΕΑ. Με την απόσυρση του λιγνίτη (που είχε υψηλό αποτύπωμα CO₂), το κόστος ρύπων στη συνολική ΤΕΑ μειώνεται, αλλά συνεχίζει να επηρεάζει τις μονάδες φυσικού αερίου.

3. Το Χρηματιστήριο Ενέργειας (HEnEx). Είναι ο «μηχανισμός» στον οποίο συγκρούονται οι παραπάνω παράγοντες. Η τελική ΤΕΑ βγαίνει από την πιο ακριβή μονάδα που χρειάζεται κάθε ώρα. Τις περισσότερες φορές είναι μονάδα φυσικού αερίου, οπότε η τιμή φυσικού αερίου + ρύποι είναι ο καθοριστικός παράγοντας.

Με την ουσιαστικά οριστική παύση των λιγνιτικών μονάδων, χάνεται ένας -συχνά φτηνότερος- παίκτης στην αγορά, ιδίως όταν δεν είχε υψηλό CO₂ κόστος (παλιότερα).Το σύστημα εξαρτάται ακόμη περισσότερο από το φυσικό αέριο και τις ΑΠΕ και, όταν οι ΑΠΕ δεν επαρκούν (π.χ. βράδυ ή άπνοια), τότε οι μονάδες αερίου «δίνουν τον τόνο» και έτσι το TTF γίνεται ο βασικός οδηγός της χονδρικής τιμής.

Με λίγα λόγια, η χονδρική τιμή (ΤΕΑ) καθορίζεται κυρίως από το φυσικό αέριο και την τιμή του στο χρηματιστήριο (TTF). Το χρηματιστήριο ρύπων (ETS) συνεχίζει να επηρεάζει σημαντικά το κόστος των μονάδων φυσικού αερίου, αλλά λιγότερο συνολικά επειδή αποχώρησε ο λιγνίτης (ο πιο «βρώμικος» παίκτης). Οι δε ΑΠΕ πιέζουν την τιμή προς τα κάτω, αλλά δεν καλύπτουν πάντα τη ζήτηση, οπότε το φυσικό αέριο παραμένει ο «τιμοθέτης».



3. Τι συμβαίνει ακόμα και αν έχουμε 90% ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα;

Σ’ αυτό το μοντέλο ενοποιημένης αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας μέσω του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, το Target Model, ισχύει η οριακή τιμολόγηση: Η τιμή για όλη την αγορά είπαμε και παραπάνω ορίζεται από την τελευταία και ακριβότερη μονάδα που απαιτείται για να καλυφθεί η ζήτηση. Αυτή είναι, σχεδόν πάντα, μονάδα φυσικού αερίου.


Τι συμβαίνει αν έχουμε ακόμα και 90% ΑΠΕ;

Οι ΑΠΕ μπαίνουν πρώτες, γιατί έχουν σχεδόν μηδενικό οριακό κόστος. Όμως δεν μπορούν να εγγυηθούν σταθερότητα. Δεν ξέρεις πόση ενέργεια θα δώσουν ακριβώς και πότε, ειδικά τα φωτοβολταϊκά και τα αιολικά. Άρα οι μονάδες φυσικού αερίου μπαίνουν στο τέλος για να συμπληρώσουν τη ζήτηση, να σταθεροποιήσουν το δίκτυο και να καλύψουν αιχμές και διακυμάνσεις. Αφού μπαίνουν τελευταίες, αυτές καθορίζουν και την Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς – ΤΕΑ, την τιμή χονδρικής, ακόμα κι αν καλύπτουν μόνο το 10% της συνολικής κατανάλωσης! Άρα, μπορεί η παραγωγή από ΑΠΕ να φτάσει στο 90%, αλλά η τιμή της αγοράς να καθοριστεί από το ακριβότερο 10% του φυσικού αερίου!


Γιατί δεν "πέφτει" η τιμή, αφού έχουμε μεγάλο ποσοστό ΑΠΕ;

Το πρόβλημα είναι συστημικό, όχι μόνο τεχνικό. Η ενέργεια των ΑΠΕ, αν δεν αποθηκευτεί, χάνεται και δεν μπορεί να ρίξει την τιμή περισσότερο. Σήμερα δεν υπάρχει αποθήκευση ενέργειας (μπαταρίες, αντλησιοταμίευση κλπ) ικανή να εκμεταλλευτεί την πλεονάζουσα ποσότητα των ΑΠΕ. Η δε συμμετοχή του φυσικού αερίου, έστω και για λίγες ώρες, διατηρεί την τιμή σε υψηλά επίπεδα. Κι αυτό γιατί οι μονάδες αερίου θέλουν να πληρώνονται όχι μόνο όση ώρα δουλεύουν, αλλά θέλουν κάλυψη και του κόστους γιατί κρατούνται «ζεστές», σε ετοιμότητα.

Το φυσικό αέριο μπαίνει πάντα τελευταίο στην ημερήσια αγορά γιατί έχει υψηλό μεταβλητό κόστος (καύσιμο, CO₂ ρύποι), χρησιμοποιείται ως εφεδρεία και ισορροπία φορτίου (ρυθμιστική ευελιξία) και μπορεί να ανταποκρίνεται γρήγορα σε μεταβολές ζήτησης, κάτι που δεν κάνουν οι ΑΠΕ.


Πρέπει να αλλάξει το μοντέλο τιμολόγησης;

Καταλήγουμε στην κρίσιμη συζήτηση που γίνεται πανευρωπαϊκά: Πρέπει να αλλάξει το μοντέλο τιμολόγησης. Η οριακή τιμολόγηση όχι μόνο ευνοεί τις ακριβές μονάδες, αλλά προσφέρει υπερκέρδη και σε μονάδες με μηδενικό κόστος, όπως οι ΑΠΕ. Θα μπορούσε να γίνει αλλαγή της αγοράς, ώστε η τιμή να μην καθορίζεται μόνο από το φυσικό αέριο, και να μπαίνουν και οι περιφερειακές/ευρωπαϊκές αγορές για την εξισορρόπηση, μέσω των διασυνδέσεων. Μακροπρόθεσμα φαίνεται να είναι λύση: η αποθήκευση ενέργειας, για να μπορούν οι ΑΠΕ να “αντικαταστήσουν” το φυσικό αέριο πραγματικά, και το ευφυές δίκτυο, ώστε να ελέγχεται η ζήτηση-παραγωγή real-time.

Άρα τι γίνεται στην πράξη; Ακόμα κι αν έχουμε 90% παραγωγή από ΑΠΕ, χαμηλή ζήτηση και φθηνές εισαγωγές, αν χρειαστεί έστω και μια MWh από φυσικό αέριο για να ισορροπήσει το σύστημα, τότε ΟΛΗ η αγορά θα πληρωθεί στην τιμή του φυσικού αερίου (π.χ. €130/MWh). Και αυτό συμβαίνει συνέχεια, γιατί δεν υπάρχει επαρκής αποθήκευση (μπαταρίες, αντλησιοταμίευση), οι ΑΠΕ είναι στοχαστικές (δεν έχει πάντα ήλιο/αέρα) και το φυσικό αέριο είναι μονόδρομος και απαραίτητο για την ισορροπία συστήματος. Γι' αυτό βλέπουμε φαινόμενα όπου έχουμε 70–80% παραγωγή από ΑΠΕ και την ΤΕΑ = €120/MWh, διότι η τιμή καθορίζεται από την τελευταία μονάδα, το φυσικό αέριο.



4. Τα δεδομένα της 19η Μαΐου για τη διαμόρφωση της χονδρικής τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας


Ας εξετάσουμε τα δεδομένα για την 19η Μαΐου 2025, ώστε να κατανοήσουμε πώς διαμορφώθηκε η Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς - ΤΕΑ, η χονδρική τιμή Ηλεκτρικής Ενέργειας, εκείνη την ημέρα, λαμβάνοντας υπόψη τη συμμετοχή των ΑΠΕ, του φυσικού αερίου και των ρύπων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για την 19η Μαΐου 2025 κατανέμεται ως εξής:Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ): 47.3%, Φυσικό Αέριο: 31.2%, Υδροηλεκτρικά: 12.5% και Εισαγωγές: 9.0%. Ο Λιγνίτης: 0% γιατί φαίνεται έχει αποσυρθεί από τις 15 Μαΐου 2025. [Πηγή: ΑΔΜΗΕ]

Η μέση Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς (ΤΕΑ) για την 19η Μαΐου 2025 ήταν 128.81 € ανά MWh. [Πηγή: EnergyinEU - Μέσες Τιμές Ημερήσιας Αγοράς]. Η τιμή του Φυσικού Αερίου (TTF) στο ολλανδικό χρηματιστήριο TTF για την ημέρα αυτή ήταν 35.23 € ανά MWh. [Πηγή: MarketWatch - Dutch TTF Gas Futures]

Άρα παρόλο που οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) κάλυψαν σχεδόν το 47.3% της ημερήσιας παραγωγής, η χονδρική τιμή ηλεκτρικής ενέργειας παρέμεινε υψηλή στα €128.81/MWh. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το φυσικό αέριο, παρότι κάλυψε το 31.2% της παραγωγής, καθόρισε την Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς (ΤΕΑ) λόγω του μοντέλου οριακής τιμολόγησης, που εφαρμόζεται στην αγορά. Το Target Model λέει ότι η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας καθορίζεται από την τελευταία και ακριβότερη μονάδα παραγωγής που απαιτείται για την κάλυψη της ζήτησης, πάντοτε σχεδόν το φυσικό αέριο, επηρεάζοντας έτσι ολόκληρη την αγορά, ανεξαρτήτως της υψηλής συμμετοχής των ΑΠΕ.

Η περίπτωση της 19ης Μαΐου 2025 δείχνει καθαρά ότι το Target Model ευνοεί τους προμηθευτές και δημιουργεί περιθώρια υπερκερδών για όλους όσοι εντάσσονται στην ΤΕΑ, ότι η υψηλή συμμετοχή ΑΠΕ δεν σημαίνει αυτόματα χαμηλές τιμές, αφού η διαμόρφωση της τιμής γίνεται από την πιο ακριβή μονάδα και ότι η πολιτική βιαστικής απολιγνιτοποίησης δεν συνοδεύτηκε από αντίστοιχες επενδύσεις σε αποθήκευση -σκόπιμα λέω εγώ- με αποτέλεσμα το φυσικό αέριο να διατηρεί κρίσιμο ρόλο. Επίσης αναδεικνύει την ανάγκη για ενίσχυση της αποθήκευσης ενέργειας, που σημαίνει καλύτερη αξιοποίηση της παραγωγής από ΑΠΕ και μείωση της εξάρτησης από μονάδες φυσικού αερίου. Αναδεικνύει την ανάγκη για την αναθεώρηση του μοντέλου τιμολόγησης. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο φαίνεται να εξετάζεται η μετάβαση σε μοντέλα που αντικατοπτρίζουν καλύτερα το πραγματικό κόστος παραγωγής, όπως τα Συμβόλαια Διαφοράς (CfD). Και τέλος απαιτούνται επενδύσεις σε ευέλικτες μονάδες και δίκτυα για την αποτελεσματικότερη ενσωμάτωση των ΑΠΕ και τη διασφάλιση της σταθερότητας του συστήματος, αυτό που μας έδειξε και η Ισπανία.



Αυτό είναι το διάγραμμα πίτας που δείχνει την κατανομή της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα για τις 19 Μαΐου 2025. Όπως φαίνεται: Οι ΑΠΕ κυριαρχούν με 47.3%, όμως το φυσικό αέριο με 31.2% είναι αυτό που τελικά καθόρισε την τιμή, ενώ τα υδροηλεκτρικά και οι εισαγωγές παίζουν υποστηρικτικό ρόλο.



5. Οι εξαγωγές και εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας - το Ισοζύγιο Διασυνδέσεων

Όποιος παρακολουθεί στην εφαρμογή του ΑΔΜΗΕ ipto ANALYTICS [https://www.admie.gr/en/node/137629] το ενεργειακό μείγμα -έγινε και σε μένα πια συνήθεια- παρατηρεί, εκτός των άλλων, και το Ισοζύγιο Διασυνδέσεων, δηλαδή τις εισαγωγές και εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας κάθε ώρα.

Οι εισαγωγές προσφέρονται σαν "εικονικές μονάδες παραγωγής" μέσω της ημερήσιας αγοράς στο Χρηματιστήριο Ενέργειας (HEnEx), από προμηθευτές, όχι από παραγωγούς. Ένας προμηθευτής αγοράζει ρεύμα από τις διασυνδεδεμένες χώρες π.χ. τη Βουλγαρία ή την Ιταλία, Tο προσφέρει στην ελληνική αγορά με τιμή ανά MWh, όπως κάθε άλλη μονάδα παραγωγής και, αν η προσφορά του είναι ανταγωνιστική, συμμετέχει στη διαμόρφωση της χονδρικής τιμής – ΤΕΑ. Στο υφιστάμενο μοντέλο οριακής τιμολόγησης όλες οι αποδεκτές προσφορές πληρώνονται στην ίδια τιμή, την Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς (ΤΕΑ), δηλαδή την τιμή της τελευταίας (ακριβότερης) μονάδας, που χρειάζεται για να καλυφθεί η ζήτηση, που είναι σχεδόν πάντα μονάδα φυσικού αερίου. Αν η προσφορά του εισαγωγέα είναι η τελευταία που καλύπτει την ζήτηση -και ακριβότερη- καθορίζει και την ΤΕΑ! Καταλαβαίνετε τι παιχνίδια μπορούν εδώ να παιχθούν.

Το ίδιο και με τις εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας: Δεν γίνονται από τον παραγωγό, είτε μικρό είτε μεγάλο, αλλά από ενδιάμεσους φορείς, χρηματιστηριακούς επενδυτές ή προμηθευτές, οι οποίοι αγοράζουν την ενέργεια από την αγορά και τη μεταπωλούν στις διασυνδεδεμένες χώρες. Χρειάζονται άδειες, πρόσβαση στους μηχανισμούς δημοπρασιών και τεχνική υποστήριξη για την διαχείριση φορτίων, τις προβλέψεις, τους συμψηφισμούς.

Κύριοι προμηθευτές που δραστηριοποιούνται στις εισαγωγές και στις εξαγωγές με τις πέντε διασυνδεδεμένες χώρες Τουρκία, Βουλγαρία, Ιταλία, Βόρεια Μακεδονία και Αλβανία, είναι: ΔΕΗ Α.Ε., Protergia (Όμιλος Μυτιληναίος), Elpedison, NRG (Όμιλος Motor Oil), ΗΡΩΝ (Όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ), ZeniΘ (Όμιλος Enel), Watt+Volt, Volton, Volterra, We Energy, Φυσικό Αέριο Ελληνική Εταιρεία Ενέργειας, ELIN, ΕΛΤΑ Ενέργεια, Solar Energy. Όλοι τους σχεδόν είναι και παραγωγοί και προμηθευτές και πάροχοι... Είναι αξιοσημείωτο ότι, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, Το πρώτο τετράμηνο του 2025, η Ελλάδα σημείωσε σημαντική πρόοδο στο ισοζύγιο διασυνδέσεων, μετατρεπόμενη σε καθαρό εξαγωγέα ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό οφείλεται κυρίως στην αυξημένη παραγωγή από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και στη βελτίωση των διασυνδέσεων με τις γειτονικές χώρες. [https://www.greeceinfigures.com/data-insights/e-ellada-apo-eisagogeas-se-exagogeas-elektrikes-energeias-arnetike-kathare-roe-gia-prote-phora-to-2025/?utm]

Τελικά το ρεύμα είναι κοινωνικό αγαθό ή εμπόρευμα για εξαγωγή; Την ώρα που το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας παραμένει δυσβάσταχτο για τα νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις, μεγάλες ποσότητες ρεύματος εξάγονται καθημερινά από τη χώρα μας, επειδή… συμφέρει στο χρηματιστήριο ενέργειας. Κι όμως, η παραγωγή αυτή έχει ήδη πληρωθεί, είτε με κρατικές ενισχύσεις, είτε μέσω επιδοτήσεων, είτε από την ίδια την κοινωνία και με τεράστιο κόστος για το περιβάλλον. Πρόκειται για μια αγορά-καζίνο, όπου οι κανόνες του target model έχουν παραδώσει την ενέργεια σε εμπορικά συμφέροντα, χωρίς κοινωνικό έλεγχο και χωρίς καν τη διασφάλιση της εσωτερικής επάρκειας σε σταθερές και προσιτές τιμές.

Απαιτείται ριζική αναθεώρηση του πλαισίου. Η ηλεκτρική ενέργεια δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως οποιοδήποτε χρηματιστηριακό προϊόν. Χρειαζόμαστε κοινωνική τιμολόγηση, διαφάνεια στη διαχείριση, και στρατηγική επάρκεια για τον πληθυσμό. Ο ενεργειακός σχεδιασμός πρέπει να υπηρετεί τις ανάγκες της κοινωνίας και όχι τις ορέξεις των επενδυτών του χρηματιστηρίου (traders). Η ενέργεια είναι δικαίωμα, όχι εμπόρευμα!



6. Αντί το "νίπτουμε τας χείρας μας" μπροστά στην «αγορά»: ριζική επαναθεμελίωση της ενεργειακής πολιτικής!


Ναι, λέμε ότι η ηλεκτρική ενέργεια δεν μπορεί να είναι απλώς εμπόρευμα. Ότι είναι καθολικό κοινωνικό αγαθό και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται, και στην παραγωγή και στη διάθεση. Το σημερινό μοντέλο, το λεγόμενο Target Model και το Χρηματιστήριο Ενέργειας, μετατρέπει την ενέργεια σε χρηματιστηριακό προϊόν, οδηγώντας σε στρεβλώσεις, ενεργειακή ανασφάλεια και κοινωνική αδικία.

Ως εναλλακτικό εργαλείο πολιτικής προβάλλονται τα Συμβόλαια Διαφοράς (Contracts for Difference - CfD). Ένα μοντέλο που θεσπίζει τιμή αναφοράς ανάμεσα στο Δημόσιο και τον παραγωγό. Αν η χονδρική τιμή (ΤΕΑ) είναι χαμηλότερη, το κράτος πληρώνει τη διαφορά. Αν είναι υψηλότερη, ο παραγωγός επιστρέφει τη διαφορά. Φαίνεται δίκαιο. Και πράγματι, τα CfD προσφέρουν σταθερότητα σε επενδυτές ΑΠΕ και ενισχύουν τη μετάβαση σε καθαρή ενέργεια.

Αλλά… ωφελείται ο καταναλωτής; Δυστυχώς, όχι άμεσα. Η τιμή της KWh συνεχίζει να καθορίζεται από την ακριβότερη μονάδα στο Χρηματιστήριο Ενέργειας, κι έτσι τα CfD δεν ρίχνουν την τελική τιμή ρεύματος. Απλώς σταθεροποιούν τα έσοδα των παραγωγών. Οι πολίτες δεν προστατεύονται, εκτός αν ο μηχανισμός αυτός ενταχθεί σε ένα συνολικό πλαίσιο κοινωνικής τιμολόγησης και δημόσιου ελέγχου των τιμών.

Γι’ αυτό λέμε: Αντί να συνεχίζουμε να «νίπτουμε τας χείρας μας» μπροστά στην «αγορά», χρειάζεται ριζική επαναθεμελίωση της ενεργειακής πολιτικής με βάση τις κοινωνικές ανάγκες. Και αυτό ξεκινά από την παραδοχή ότι η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να αντανακλά το κοινωνικό της βάρος, όχι τις χρηματιστηριακές της διακυμάνσεις.

Αν δεν ελεγχθεί η αγορά, αν δεν αλλάξει ο τρόπος διαμόρφωσης της τελικής τιμής, τα Συμβόλαια Διαφοράς δεν είναι κοινωνική ενεργειακή πολιτική. Είναι λογιστική διευκόλυνση των παραγωγών. Αντί λοιπόν για τεχνικές παρεμβάσεις που διατηρούν τη χρηματιστηριακή λογική, χρειαζόμαστε πολιτική απόφαση:

Η ενέργεια ως συλλογική υποδομή, όχι ως αντικείμενο καθαρής εμπορικής συναλλαγής.


7. Φορείς Σωρευτικής Εκπροσώπησης (ΦοΣΕ): ανάγκη ή βαρίδι στην τιμή του ρεύματος;


Οι Φορείς Σωρευτικής Εκπροσώπησης (ΦοΣΕ δημιουργήθηκαν ως τεχνική λύση στην αδυναμία των μικρών παραγωγών να συμμετάσχουν στην αγορά της επόμενης ημέρας και γενικά στο χρηματιστήριο ενέργειας. Αποτελούν θεσμική απάντηση σε ένα πρόβλημα: ότι οι μικροί παραγωγοί (κυρίως από ΑΠΕ) δεν μπορούν μόνοι τους να συμμετάσχουν στο πολύπλοκο και δυναμικό σύστημα προσφορών και εκκαθάρισης, που απαιτεί η αγορά. Όμως, αντί να ενισχύουν τη διαφάνεια και την ενεργειακή δικαιοσύνη, λειτουργούν ως ενδιάμεσοι, έχοντας και δικό τους κόστος, ενώ η συμμετοχή των ΑΠΕ στην αγορά παραμένει εικονική. Ήρθε η ώρα για απευθείας Συμβόλαια Διαφοράς (CfD) υπό δημόσιο φορέα, με σταθερές τιμές, κοινωνικό έλεγχο και ουσιαστική μείωση του κόστους KWh.


Ο ΦοΣΕ συγκεντρώνει την παραγωγή πολλών μικρών μονάδων ΑΠΕ, καταρτίζει ενιαία προσφορά για πώληση στο Χρηματιστήριο και αναλαμβάνει την οικονομική και τεχνική εκπροσώπηση των παραγωγών. Ο μικρός παραγωγός με την υπογραφή της σύμβασης εκπροσώπησης, δεν κάνει προσφορές και δεν διαπραγματεύεται. Όλη αυτή η διαχείριση έχει κόστη και αντιφάσεις. Ο ΦοΣΕ αμείβεται με προμήθεια (0,5–1,5%). Δεν μεταβιβάζει απαραίτητα τα κέρδη από αποκλίσεις στους παραγωγούς. Οι παραγωγοί πληρώνονται βάσει της ΤΕΑ, όχι με βάση το κόστος, ούτε ελέγχουν την τιμή. Και τελικά το κόστος μετακυλίεται στον καταναλωτή. Σήμερα Φο.Σ.Ε είναι: ΔΑΠΕΕΠ (κρατικός – εκπροσωπεί κυρίως παλιές ΑΠΕ με σταθερές τιμές), ΗΡΩΝ, Protergia (Μυτιληναίος), Watt & Volt, Volton, NRG και άλλες ιδιωτικές εταιρείες που έχουν άδεια Φο.Σ.Ε.


Το κρίσιμο ερώτημα που προκύπτει είναι: γιατί όχι Συμβόλαια Διαφοράς για όλους; Η ύπαρξη των ΦοΣΕ βασίζεται στην υπόθεση ότι οι μικροί πρέπει να συμμετέχουν στο target model. Αλλά αν δεν επηρεάζουν την τιμή, γιατί να μην προστατεύονται με σταθερή τιμή και Συμβόλαια Διαφοράς, υπό δημόσιο φορέα; Αυτό θα καταργήσει το ενδιάμεσο κόστος εκπροσώπησης, θα αποσυνδέσει την ΑΠΕ από τις στρεβλώσεις του target model και, το σημαντικό, θα προστατεύσει και τους παραγωγούς και τους καταναλωτές.


Η διεθνής εμπειρία λέει ότι πολλές χώρες εφαρμόζουν ευέλικτες πρακτικές. Η Ισπανία: εφαρμόζει Συμβόλαια Διαφοράς με σταθερές τιμές και οι ΑΠΕ δεν διαμορφώνουν οριακή τιμή. Η Γαλλία: εφαρμόζει Συμβόλαια Διαφοράς σε ΑΠΕ και πυρηνικά και προγραμματίζει την επέκταση. Άλλες χώρες διαχωρίζουν τις ΑΠΕ από τις ανταγωνιστικές αγορές. Ενώ σε μας στην Ελλάδα, όλοι στο target model∙ και οι ΦοΣΕ, ως ρυθμιστικοί ενδιάμεσοι, αυξάνουν την πολυπλοκότητα χωρίς να μειώνουν την τιμή της KWh


Οι ΦοΣΕ είναι διαχειριστικό εργαλείο, όχι μεταρρύθμιση. Αντί για συμμετοχή σε μια στρεβλή αγορά, χρειάζεται πολιτική απόφαση: Καθολικά Συμβόλαια Διαφοράς, δημόσιος έλεγχος, σταθερότητα τιμών, διαφάνεια και προστασία του κοινωνικού συμφέροντος.



8. Ποιος πληρώνει την... αδιαφάνεια στην αγορά ενέργειας;


Είναι κοινή διαπίστωση πως η διαφάνεια στην αγορά ενέργειας είναι ζητούμενο∙ όχι πραγματικότητα. Το ίδιο το Χρηματιστήριο Ενέργειας, το οποίο υποτίθεται ότι θα εξασφάλιζε ανταγωνισμό και δικαιοσύνη στην τιμολόγηση, καταλήγει να λειτουργεί σε ένα καθεστώς που απέχει πολύ από την ουδετερότητα και τον πραγματικό έλεγχο.

Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά: ποιος διοικεί το Χρηματιστήριο Ενέργειας (ΕΧΕ); Η απάντηση δεν είναι το Δημόσιο. Πρόκειται για ανώνυμη εταιρεία, με μετόχους τράπεζες και μεγάλους ενεργειακούς ομίλους, οι οποίοι παίζουν και στην αγορά, που το ίδιο το Χρηματιστήριο διαχειρίζεται. Με άλλα λόγια, οι ίδιοι που προσφέρουν και διαμορφώνουν τιμές, ελέγχουν και τον μηχανισμό αποτύπωσης αυτών των τιμών.

Η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) [https://www.raaey.gr/], που τυπικά εποπτεύει το σύστημα, δεν έχει δυνατότητα προληπτικού ελέγχου, δεν επιβάλλει διαφάνεια στο πραγματικό κόστος παραγωγής των μονάδων, ούτε έχει θεσμοθετήσει πλαφόν κερδοφορίας. Ο ρόλος της είναι συχνά περιορισμένος σε μεταγενέστερες διαπιστώσεις, που δεν ανατρέπουν τα κεκτημένα του μηχανισμού. Δεν είναι ότι δεν θέλει. Απλώς δεν μπορεί, δεν της επιτρέπεται.

Έτσι, διαμορφώνεται μια πολλαπλή αδιαφάνεια που μεταφράζεται απευθείας στην τιμή που πληρώνει ο τελικός καταναλωτής. Δεν ξέρει πόσο κοστίζει πραγματικά η MWh από κάθε μονάδα, ποιο είναι το περιθώριο κέρδους ανά τεχνολογία, ποιοι καθορίζουν την "τελευταία" και ακριβότερη προσφορά που ανεβάζει την χονδρική τιμή, την Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς - ΤΕΑ, πώς διαμορφώνονται οι χρεώσεις για την εκπροσώπηση των μικρών παραγωγών (μέσω Φορέα Σωρευτικής Εκπροσώπησης - ΦοΣΕ), ποιος τελικά ωφελείται από τα κέρδη των «ισχυρών» στο Χρηματιστήριο και ποιος τα πληρώνει.

Ο μικρός παραγωγός, αντί να εντάσσεται σε ένα εθνικό σχέδιο συμβολαίων σταθερής τιμής με κοινωνικό πρόσημο, αναγκάζεται να συμμετέχει σε μια "αγορά" που του χρεώνει την... είσοδο, μέσω του ΦοΣΕ, την εκπροσώπηση, τα τέλη συμμετοχής, τις εξισώσεις, και όλα αυτά για να πάρει τελικά μια τιμή που δεν μπορεί να επηρεάσει. Και αυτό το "παιχνίδι", που το λένε αγορά, στηρίζεται στη νομιμοποιημένη αδιαφάνεια: στις μη ανακοινώσιμες τιμές προμήθειας, στα απόρρητα κόστη λειτουργίας των παραγωγών, στα συμβόλαια προμήθειας που δεν φτάνουν ποτέ στη ΡΑΑΕΥ, στην έλλειψη δημόσιας πρόσβασης στις αληθινές ροές χρήματος.

Αντί λοιπόν να μιλάμε για "αγορά", καλύτερα να μιλάμε για δίκτυο επιρροής και ισχύος. Και όταν αυτό το δίκτυο επιδοτείται από το κράτος, προστατεύεται από την αδιαφάνεια, και ταυτόχρονα παράγει κέρδη που δεν ελέγχονται, η κοινωνία, ο πολίτης, καλείται να πληρώσει όχι τη διαφάνεια, αλλά το τίμημα της αδιαφάνειας.

Η ενεργειακή πολιτική δεν μπορεί να συνεχίσει να στηρίζεται σε μηχανισμούς που δεν ελέγχονται ουσιαστικά και που εμπορευματοποιούν την ανάγκη, αντί να τη διαχειρίζονται ως υποχρέωση. Δεν είναι υπερβολή να πούμε πως η τιμή της KWh σήμερα δεν αντανακλά το κόστος της ενέργειας, αλλά το κόστος της αδιαφάνειας.


9. Υπάρχει κόστος λειτουργείας του Χρηματιστηρίου Ενέργειας στην τιμή της KWh;


Η ύπαρξη του Χρηματιστηρίου Ενέργειας παρουσιάζεται ως δήθεν εγγύηση διαφάνειας και ανταγωνισμού. Όμως πίσω απ’ αυτό το «διαφανές πέπλο» κρύβεται μια πολλαπλά στρεβλή και πανάκριβη δομή, που τελικά επιβαρύνει τον καταναλωτή και εκτροχιάζει την έννοια του κοινωνικού αγαθού της ενέργειας.

Στο σημερινό Target Model, κάθε μεγαβατώρα που παράγεται και διοχετεύεται στο σύστημα πρέπει να περάσει μέσα από ένα δίκτυο διαπραγματεύσεων, πλατφορμών, μεσαζόντων και διαχειριστικών δομών, που όλες έχουν κόστος. Τα κόστη αυτά δεν είναι αόρατα. Μετακυλίονται στην τελική τιμή της KWh που πληρώνει ο καταναλωτής. Πού πάνε αυτά τα χρήματα;

- Κόστη συμμετοχής και λειτουργίας του Χρηματιστηρίου Ενέργειας: Τεχνική υποδομή, λογισμικά, προσωπικό, επιτροπές εποπτείας, διαχειριστές (ΕΧΕ, ΔΑΠΕΕΠ, ΑΔΜΗΕ, ΡΑΑΕΥ κ.λπ.)

- Αμοιβές Φορέων Σωρευτικής Εκπροσώπησης (ΦοΣΕ): Ο μικρός παραγωγός, που δεν έχει δυνατότητα άμεσης συμμετοχής στην αγορά, «εκπροσωπείται» από έναν φορέα που, φυσικά, κρατά ποσοστό της αξίας της ενέργειας που διαπραγματεύεται.

- Αμοιβές συμβούλων, μεσιτών ενέργειας, δικτύων «συντονισμού»: Μια αγορά στημένη έτσι ώστε να απαιτεί διαμεσολάβηση από εξειδικευμένους «παίκτες», οι οποίοι λειτουργούν εν τέλει ως νέοι μεσάζοντες.

- Εκκαθαρίσεις, εξισορροπήσεις, μηχανισμοί ευστάθειας που προστίθενται στη χονδρική τιμή, χωρίς σαφή σύνδεση με το πραγματικό κόστος παραγωγής.


Και εδώ προκύπτει η μεγάλη αντίφαση: Αντί να έχουμε έναν δημόσιο φορέα που να λειτουργεί με βάση τα σταθερά Συμβόλαια Διαφοράς (CfD) για όλους τους παραγωγούς –μικρούς και μεγάλους– διασφαλίζοντας έτσι προβλεψιμότητα και τιμές βάσει κόστους, επιλέγουμε να εντάξουμε όλη την ενέργεια σε ένα πολύπλοκο, ανελαστικό, δαπανηρό σύστημα, που τελικά δεν ωφελεί ούτε τον καταναλωτή, ούτε την ενεργειακή αυτονομία της χώρας. Αντί η πολιτεία να αναλαμβάνει ρόλο εγγυητή με κοινωνικά κριτήρια και πολιτικές προτεραιότητες, μεταβιβάζει την ευθύνη στις “αγορές” και τους ΦοΣΕ, καθιστώντας ακόμα και τους μικρούς παραγωγούς απλούς παίκτες σε ένα παιχνίδι που δεν ορίζουν.

Και μερικά αθώα ερωτήματα: √ Aν η αγορά είναι "ανταγωνιστική", γιατί χρειάζονται αντισταθμιστικά μέτρα στήριξης; √ Αν ο Φορέας Σωρευτικής Εκπροσώπησης (ΦοΣΕ) υπάρχει για να εκπροσωπεί "ορθά" τον μικρό παραγωγό, τότε γιατί δεν επιλέγεται ένα δημόσιο σύστημα συλλογικής εκπροσώπησης με διαφανή κόστη; √ Γιατί δεν προσφέρεται σε όλους τους παραγωγούς η δυνατότητα απευθείας ένταξης σε ένα δίκαιο και σαφές πλαίσιο Συμβολαίων Διαφοράς, εκτός Χρηματιστηρίου;

Η απάντηση είναι απλή και πολιτική: Επειδή έτσι αναπαράγεται ένα σύστημα συμφερόντων, το οποίο απομακρύνει την ηλεκτρική ενέργεια από τον χαρακτήρα της ως καθολικό κοινωνικό δικαίωμα και την καθηλώνει σε ρόλο κερδοσκοπικού εμπορεύματος.



10. Το 2024 μια χρονιά σημαντικής κερδοφορίας για τις εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας

Ξεφυλλίζοντας τις σελίδες που αναφέρονται στο κοινωνικό αγαθό της ηλεκτρικής ενέργειας, έγινε μα προσπάθεια να προσεγγίσουμε το τεράστιο αυτό κοινωνικό και οικονομικό ζήτημα που απασχολεί ολόκληρη την κοινωνία. Κλείνοντας την κριτική αφήγηση της ενεργειακής αγοράς και πολιτικής με το δέκατο κεφάλαιο, δείτε πώς το ελληνικό χρηματιστήριο Ενέργειας και το Target Model οδηγούν στα «ουρανοκατέβατα» κέρδη των εταιρειών, σε ένα ολιγοπωλιακό περιβάλλον. Ένας μικρός αριθμός ισχυρών παραγωγών και παρόχων κυριαρχούν στην καθετοποιημένη αγορά καθορίζοντας τις τιμές και τα διαδικαστικά –αδειοδοτήσεις, τράπεζες, επιδοτήσεις, και όλα τα συναφή- εκβιάζοντας την κοινωνία με την εμπορευματοποίηση ενός καθαρά κοινωνικού αγαθού. Σημεία των καιρών θα μου πείτε και αποτελέσματα του παγκόσμιου νεοφιλελεύθερου κοινωνικοοικονομικού συστήματος. Ναι!

Το 2024 ήταν επίσης μια χρονιά σημαντικής κερδοφορίας για τις εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Παρακάτω παρατίθενται τα οικονομικά αποτελέσματα ορισμένων βασικών παικτών της αγοράς:


ΔΕΗ Καθαρά κέρδη: 426 εκατ. ευρώ, υπερδιπλασιασμένα από τα 206 εκατ. ευρώ του 2023. https://www.efsyn.gr/oikonomia/elliniki-oikonomia/472904_stin-plati-ton-katanaloton-ta-hromatista-yperkerdi? https://www.economistas.gr/energeia/70039_omilos-dei-ishyra-oikonomika-apotelesmata-2024-me-prosarmosmeno-ebitda-sta-eu18-dis? https://www.efsyn.gr/oikonomia/elliniki-oikonomia/467356_apogeiothikan-sto-18-dis-eyro-ta-kerdi-tis-dei? Προβλεπόμενο EBITDA 2025 (κέρδη πριν από την αφαίρεση των τόκων, των φόρων, των αποσβέσεων και των απομειώσεων): 2 δισ. € και καθαρά κέρδη > 400 εκατ. € https://ads.bankingnews.gr/epixeiriseis/articles/793939/dei-isxyra-kathara-kerdi-to-2024-107-sta-426-ekat-evro-esoda-6-6-dis-ebitda-2-dis-to-2025?. Η ΔΕΗ πανηγυρίζει υψηλές αποδόσεις


ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ / Mytilineos (Metlen Energy & Metals) Καθαρά κέρδη 2024: 615 εκατ. € https://www.protothema.gr/economy/article/1603828/metlen-ebitda-1080-dis-kathara-kerdi-615-ekat-kai-kuklos-ergasion-568-dis-to-2024/? Η Protergia είναι αναπόσπαστο κομμάτι της METLEN Energy & Metals και δραστηριοποιείται στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου με μερίδιο αγοράς: 16–18 %, με στόχο 20–30 % για 2026 https://www.metlengroup.com/news/company-news/press-release-flash-note-financial-results-2024/? Ο όμιλος – παραγωγός & πάροχος σε πλήρη ισχύ.


HELLENiQ ENERGY (πρώην ΕΛΠΕ) Καθαρά κέρδη: 401 εκατ. ευρώ. Η εταιρεία παρουσίασε ισχυρή λειτουργική απόδοση, με την παραγωγή να φθάνει σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. https://www.helleniqenergy.gr/media/regulatory-announcements/apotelesmata-d-triminoy-etoys-2024? Η ELPEDISON είναι ανεξάρτητος παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας με δύο ιδιόκτητες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο και ένας από τους πιο ισχυρούς προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας. Η Elpedison ελέγχεται πια 100% από την Helleniq Energy. https://www.helleniqenergy.gr/en/media/regulatory-announcements/fourth-quarter-full-year-2024-financial-results?


ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή Καθαρά κέρδη: 70,5 εκατ. ευρώ (αύξηση 23,5% σε σχέση με το 2023). https://businessdaily.gr/epiheiriseis/139882_terna-energeiaki-ayxisi-235-sta-kathara-kerdi-sta-705-ekat-2024 https://www.terna-energy.com/financial-press-release/terna-energy-fy-2024-financial-results/? Η TERNA Energy διατηρεί ισχυρή κερδοφορία, ενισχύοντας την επεκτατική στρατηγική της σε ΑΠΕ και νέα έργα. Η ΗΡΩΝ είναι θυγατρική της ΤΕΡΝΑ και είναι καθετοποιημένος παραγωγός και προμηθευτής, διαθέτοντας δύο ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες με συνολική ισχύ 582MW


Αυτά τα αποτελέσματα αντικατοπτρίζουν την τάση υπερκερδών - τα είπαν ουρανοκατέβατα τάχα. Συνολικά, οι μεγάλοι παραγωγοί και πάροχοι απολαμβάνουν σημαντικά κέρδη, ευνοούμενοι από τη διαμόρφωση τιμής στο Χρηματιστήριο, τα Συμβόλαια Διαφοράς και τον ρόλο των Φορέων Σωρευτικής Εκπροσώπησης. Αντίθετα, οι πολίτες και οι μικρές μονάδες ΑΠΕ χάνουν, ενώ το Δημόσιο χάνει τη δυνατότητα εθνικής ενεργειακής στρατηγικής και κοινωνικής προστασίας.


Με λίγα λόγια «Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει» ή «Γιάννης παράγει, Γιάννης κερδίζει», οι λίγοι κερδίζουν, οι πολλοί πληρώνουν και ματώνουν!


Λαμία, 11.6.2025

Στέφανος Σταμέλλος





Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου