Articles by "Σταμέλλος"

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Σταμέλλος. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Στέφανος Σταμέλλος

Με ένα ταξίδι λίγων ημερών σε μα χώρα είναι δύσκολο να αποκτήσεις σαφή κοινωνικοοικονομικά συμπεράσματα. Οι εικόνες είναι φευγαλέες. Αυτή τη φορά ταξιδέψαμε στη Βουλγαρία με το αυτοκίνητο για πέντε μέρες, στη Σόφια και στο Πλόβντιβ (Φιλιππούπολη).

Η Σόφια έχει ένα όμορφο κέντρο, με εντυπωσιακά παραδοσιακά κτίρια, πλατείες και πάρκα με πολλά λουλούδια. Λίγο έξω από το κέντρο όμως η εικόνα εκπέμπει μιζέρια και «λιτή» διαβίωση, μια ακαταστασία και ασυντήρητα κτίρια και πεζοδρόμια. Βλέπεις στους δρόμους πανάκριβα αυτοκίνητα και στα πεζοδρόμια ηλικιωμένους που πουλάνε λουλούδια ή ζητιανεύουν. Άψογες σύγχρονες πολυκατοικίες δίπλα σε πολυκατοικίες σοβιετικού τύπου με ρημαγμένες προσόψεις.

Το Πλόβντιβ είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Βουλγαρίας που είχε αναγνωριστεί ως πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2019.​ Είναι μια όμορφη πόλη με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, με την «Παλιά της Πόλη», τα αρχαία παντού, πολλά μουσεία, τα πάρκα, τους λόφους της, το ποτάμι – τον Έβρο να την διασχίζει και με μια ζεστασιά φιλοξενίας. Δένει σε μεγάλο βαθμό το παλιό με το καινούργιο, σε αντίθεση με τη Σόφια, που κυριαρχούν οι σοβιετικού τύπου πολυκατοικίες, οι οποίες αντικειμενικά έχουν δυσκολίες στην ανακαίνιση. Παρά την πολιτιστική της ακμή, η πόλη αντιμετωπίζει οικονομικές προκλήσεις και ανισότητες εισοδήματος, με περιοχές που κι εδώ παρουσιάζουν σημάδια εγκατάλειψης και φτώχειας.​

Είναι γνωστό ότι η θέση της Βουλγαρίας και της Ελλάδας από άποψη οικονομικών δεικτών, όπως το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ή ο δείκτης αγοραστικής δύναμης, είναι στις τελευταίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την Ελλάδα να είναι λίγο καλύτερη. Αυτό βέβαια είναι ένα σύνθετο ζήτημα, που σχετίζεται με πολλούς παράγοντες: ιστορικούς, θεσμικούς, γεωπολιτικούς, αλλά και με τις πολιτικές επιλογές των τελευταίων δεκαετιών. Η δική μου θεώρηση αυτή τη φορά θα είναι εντελώς ρεαλιστική, χωρίς βαθύτερες αναλύσεις και οπτικές γωνίες, χωρίς ταξικές, ιστορικές και οικολογικές επεξηγήσεις του παγκόσμιου κοινωνικοοικονομικού συστήματος.

Η χαμηλή θέση της Βουλγαρίας μπορούμε να πούμε ότι σχετίζεται ιδιαίτερα με την μετάβαση από το κεντρικά σχεδιασμένο σύστημα του σοβιετικού μοντέλου της σοσιαλιστικής οικονομίας στην ελεύθερη αγορά, τη δεκαετία του '90. Αυτή η μετάβαση φαίνεται ήταν τραυματική, με μεγάλες απώλειες παραγωγικού ιστού, που συνοδεύτηκε με την εγκατάλειψη της υπαίθρου και την τεράστια μετανάστευση νέων και μορφωμένων στο εξωτερικό. Είχε αυτό το διάστημα ένα χαμηλό επίπεδο επενδύσεων, αργή προσέλκυση ξένων επενδύσεων και περιορισμένη τεχνολογική ανάπτυξη. Τα φθηνά εργατικά χέρια με τις χαμηλές αμοιβές μπορεί να θεωρείται ότι φέρνουν επενδύσεις, όμως κρατά χαμηλά τα εισοδήματα και την κατανάλωση. Τέλος οι αδύνατοι θεσμοί και η δ ι α φ θ ο ρ ά εμπόδισαν και εμποδίζουν σε μεγάλο βαθμό την υγιή ανάπτυξη και την αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων της ΕΕ. Ένα στοιχείο γνώριμο λίγο πολύ και σε μας.

Πολύ χαρακτηριστική και εμφανής είναι η οξύτατη εισοδηματική ανισότητα. Ο συντελεστής Gini εισοδηματικής ανισότητας στη Βουλγαρία βρίσκεται ανάμεσα στους υψηλότερους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για το 2023, με βάση τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, ήταν 37,2, ενώ στην ΕΕ είναι 29,6. Η ψαλίδα ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις είναι μεγάλη, ανεξάρτητα και από τους επίσημους δείκτες. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη: Εντυπωσιακές εικόνες στο κέντρο της Σόφιας με μοντέρνα μαγαζιά, καφέ, τεχνολογικά καινοτόμες επιχειρήσεις, πολυτελή αυτοκίνητα. Αλλά και φτωχογειτονιές λίγο έξω από το κέντρο και στην επαρχία, με κακές υποδομές, χαμηλό επίπεδο υγειονομικής περίθαλψης και φτώχεια σχεδόν υπανάπτυκτων περιοχών. Υπάρχει μικρή, αλλά ισχυρή ελίτ -πολιτική, επιχειρηματική, «επιδοτούμενη» ή και ολιγαρχική- που απορροφά μεγάλο ποσοστό πλούτου. Η δε ύπαιθρος έχει σχεδόν ερημώσει: Πολλά χωριά με ελάχιστους ηλικιωμένους και σχεδόν μηδενική παραγωγή.

Για την Ελλάδα -για να έχουμε κάποια συγκριτικά συμπεράσματα- μπορούμε να πούμε ότι η χαμηλή της θέση σχετίζεται με την δεκαετή κρίση χρέους (2010–2020), που οδήγησε στην κατακόρυφη μείωση του ΑΕΠ και στη δραματική φτωχοποίηση των μεσαίων στρωμάτων. Αυτό συνοδεύτηκε με την υπερφορολόγηση και τη λιτότητα που επιβάρυναν τις παραγωγικές δυνάμεις της χώρας, ενώ περιορίστηκαν οι δημόσιες επενδύσεις. Ακολούθησε η μετανάστευση των νέων κυρίως και το brain drain, με τη φυγή μορφωμένων νέων στο εξωτερικό. Τέλος η διοικητική αναποτελεσματικότητα και η αργή απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων, με τη δυσκαμψία στη δημόσια διοίκηση, το μικρό μερίδιο της βιομηχανίας, τον πολύ τουρισμό, πολλές υπηρεσίες και λίγη μεταποίηση, αντικειμενικά σημαίνει εύθραυστη οικονομική βάση. Και στην Ελλάδα ο δείκτης Gini της εισοδηματικής ανισότητας είναι, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, στο 31,8, 2,2 μονάδες χειρότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και χειροτερεύει διαρκώς τα τελευταία χρόνια μετά το 2019 [https://parallaximag.gr/epikairotita/oikonomia/i-psalida-megalonei-sta-ypsi-i-oikonomiki-anisotita].

Η Βουλγαρία έχει μεν χαμηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα, αλλά έχει και πολύ χαμηλό κόστος ζωής. Ενώ η Ελλάδα έχει μεν σχετικά υψηλότερη ποιότητα ζωής -ένα κάπως πιο ισχυρό συγκριτικά κοινωνικό κράτος (ακόμα), καλύτερη υγειονομική και εκπαιδευτική κάλυψη (ακόμα), και πιο ανεπτυγμένο θεσμικό πλαίσιο, όσο κι αν χωλαίνει- αλλά το κόστος ζωής είναι δυσανάλογο σε σχέση με τα εισοδήματα. Η παραοικονομία και στις δύο χώρες αλλοιώνει την πραγματική εικόνα, ειδικά στην Ελλάδα. Αξίζει όμως να υπογραμμίσουμε ότι η Ελλάδα είχε μια οπισθοχώρηση μετά από μια σοβαρή κρίση, δηλαδή έ π ε σ ε , ενώ η Βουλγαρία α ν ε β α ί ν ε ι   α ρ γ ά .

Χωρίς επιφύλαξη όμως μπορώ να συμπεράνω ότι η εικόνα της Ελλάδας σήμερα είναι σαφώς καλύτερη από τη Βουλγαρία, αλλά στο αμέσως επόμενο σκαλί. Τόσο κοντά…

26.4.2025



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Η απόφαση της Κίνας το 2017 να σταματήσει την εισαγωγή ανακυκλώσιμων αποβλήτων έχει φέρει στην επιφάνεια τις αδυναμίες του παγκόσμιου συστήματος διαχείρισης απορριμμάτων. Οι χώρες, ιδιαίτερα εκείνες που βασίζονταν στην εξαγωγή των αποβλήτων τους, αναζητούν εναλλακτικές λύσεις. Χωρίς όμως σαφή στρατηγική και επαρκείς υποδομές, η βιώσιμη διαχείριση παραμένει ζητούμενο. Αυτό επιβάλλει την ανάγκη για επενδύσεις στην κυκλική οικονομία και την ανάπτυξη τοπικών μονάδων ανάκτησης, ώστε να μειωθεί η εξάρτηση από τρίτες χώρες.

Στη χώρα μας στον τομέα αυτό, της ανάκτησης/αξιοποίησης των ανακυκλώσιμων στερεών αποβλήτων, φαίνεται ότι δεν έχει παρθεί κανένα μέτρο. Έχω την εντύπωση ότι όλοι οι αρμόδιοι με έναν τρόπο προσπαθούν να κρύψουν το πρόβλημα κάτω από το χαλί. Το ζήτημα γίνεται ιδιαίτερα σοβαρό, με τις πυρκαγιές σε αποθήκες ανακυκλώσιμων υλικών να έχουν γίνει σχεδόν… "κανονικότητα". Κάνοντας μια αναζήτηση στο διαδίκτυο, τον τελευταίο χρόνο καταγράφονται επτά (7) τέτοιες φωτιές: Στις 7.5.2024 στο ΚΑΛΟΧΩΡΙ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ, στις 14.8.2024 στη ΛΑΡΙΣΑ, στις 6.9.2024 στη ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, στις 2.10.2024 ξανά στη ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, στις 6.11.2024 στη ΒΙΠΕ ΒΟΛΟΥ, στις 25.11.2024 στο ΚΟΡΩΠΙ και στις 16.1.2025 στον ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΟ. Στις 3.10.2020 δημοσίευμα της εφημερίδας ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ αναφέρεται σε «13 ακόμα πυρκαγιές που έχουν σημειωθεί τους τελευταίους 20 μήνες σε Αττική, Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις» https://www.rizospastis.gr/story.do?id=10954163 Διαβάζουμε επίσης στις 3.9.2023 στο https://sikam.wordpress.com/2023/09/03/τα-ανακυκλωσιμα-υλικα-ομορφα-καιγοντ/ «Τα ανακυκλώσιμα υλικά όμορφα καίγονται τα βράδια (και όχι μόνο)» και αναφέρεται σε μια σειρά περιπτώσεις πρόσφατων πυρκαγιών.

Οι αιτίες μπορεί να είναι πολλές:

- Ανεπαρκείς υποδομές και έλεγχος: Πολλές εγκαταστάσεις λειτουργούν χωρίς επαρκή μέτρα ασφαλείας, με αποτέλεσμα οι πυρκαγιές να εκδηλώνονται εύκολα και να εξαπλώνονται ραγδαία.

- Σκοπιμότητα και "ατύχημα" με όφελος: Δεν λείπουν οι υποψίες για εμπρησμούς με στόχο την απαλλαγή από υλικά που δεν μπορούν να αξιοποιηθούν ή δεν συμφέρει η επεξεργασία τους. Οι ασφαλιστικές αποζημιώσεις ή η αποφυγή κόστους διαχείρισης είναι κίνητρα που έχουν ακουστεί πολλές φορές σε τέτοιες περιπτώσεις.

- Παραοικονομία στα ανακυκλώσιμα: Υπάρχει ένα ολόκληρο "παρασύστημα" στη διαχείριση αποβλήτων, όπου σκραπατζήδες, εταιρείες ανακύκλωσης και ενδιάμεσοι παίκτες λειτουργούν χωρίς διαφάνεια.

- Ελλιπής κρατική εποπτεία: Οι έλεγχοι είναι σπάνιοι και οι κυρώσεις αμελητέες. Οι περισσότερες εγκαταστάσεις λειτουργούν με τον δικό τους τρόπο, χωρίς να υπάρχει πραγματική πίεση για τήρηση προδιαγραφών ασφαλείας και περιβαλλοντικών όρων.

Το φαινόμενο των πυρκαγιών στις αποθήκες ανακυκλώσιμων είναι, λοιπόν, συνδυασμός προβληματικής διαχείρισης, έλλειψης ελέγχων και –σε κάποιες περιπτώσεις– πιθανής σκοπιμότητας. Αντί για ένα βιώσιμο μοντέλο κυκλικής οικονομίας, η χώρα μας εξακολουθεί να λειτουργεί με ημίμετρα και αποσπασματικές λύσεις, με αποτέλεσμα τα προβλήματα να συσσωρεύονται (ή… να καίγονται). Η λύση απαιτεί σοβαρό έλεγχο, διαφάνεια και μια πραγματική στρατηγική.

Λαμία, 7.4.2025

Στέφανος Σταμέλλος



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Διαβάζουμε -και είναι αυτό μια πρόκληση στη λογική- ότι έχουμε μια ραγδαία αύξηση του παγκόσμιου πλούτου την οποία καταγράφει η νέα ετήσια λίστα του Forbes με τους δισεκατομμυριούχους του πλανήτη. Η λίστα αυτή παρουσιάζει φέτος 3.028 ονόματα, έναν αριθμό ρεκόρ από την πρώτη δημοσίευση της λίστας το 1987. Η συνολική περιουσία των 3.028 δισεκατομμυριούχων ανέρχεται στα 16,1 τρισεκατομμύρια δολάρια, το υψηλότερο ποσό όλων των εποχών. https://www.protothema.gr/world/article/1620758/rekor-ploutou-sti-lista-forbes-o-mask-protos-o-trab-ektoxeuetai-poioi-bainoun-sti-hrusi-dekada/.

Και από τα βάθη της λογικής ακούγεται μια φωνή: "Μα για να υπάρχουν οι πλούσιοι πρέπει να υπάρχουν οι φτωχοί!". Η φράση αυτή, λένε, υποδηλώνει μια μαρξιστική ή γενικότερα κριτική θεώρηση της κοινωνικοοικονομικής ανισότητας. Υπονοεί ότι ο πλούτος δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς φτώχεια, ότι η οικονομική επιτυχία κάποιων βασίζεται στη στέρηση των πολλών. Αυτό λογικά σημαίνει ότι η αύξηση της περιουσίας των δισεκατομμυριούχων ανταποκρίνεται στην μείωση αντίστοιχα του εισοδήματος των φτωχών, στην αύξηση του αριθμού των δισεκατομμυρίων φτωχών! Αυτό αντικατοπτρίζει μια ιστορική αλήθεια: ότι η συγκέντρωση κεφαλαίου συνοδεύεται από την ένταση της εκμετάλλευσης και της άνισης κατανομής των πόρων.

Από την άλλη, η ραγδαία αύξηση του παγκόσμιου πλούτου και η επιδείνωση της κλιματικής αλλαγής συνιστούν ένα οξύμωρο σχήμα, που αποκαλύπτει τις βαθιές αντιφάσεις του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος. Από τη μία, ο πλούτος συσσωρεύεται στα χέρια λίγων, κυρίως μέσω ενός μοντέλου ανάπτυξης που βασίζεται, όπως είπαμε, στην υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων, αλλά και στην αλόγιστη κατανάλωση και στη συνεχή επέκταση της παραγωγής. Από την άλλη, οι συνέπειες αυτής της ανάπτυξης -όπως η υπερθέρμανση του πλανήτη, οι φυσικές καταστροφές και η απώλεια βιοποικιλότητας- επιβαρύνουν δυσανάλογα τις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.

Και τέλος, αντικειμενικά έρχεται στο προσκήνιο ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα της εποχής μας: η ανάγκη για ριζική αλλαγή στον τρόπο που ζούμε, παράγουμε, καταναλώνουμε και σκεφτόμαστε, αλλά και οι έννοιες της αποανάπτυξης και της βιωσιμότητας. Το κυρίαρχο οικονομικό μοντέλο βασίζεται στην αέναη ανάπτυξη και στην υπερκατανάλωση, αλλά αυτό δεν είναι συμβατό με έναν πλανήτη με πεπερασμένους πόρους.

Η αποανάπτυξη και η βιωσιμότητα δεν είναι πολυτέλειες. Είναι προϋποθέσεις για ένα μέλλον που δεν θα είναι καταστροφικό. Η αλλαγή δεν είναι εύκολη, αλλά είναι αναπόφευκτη. Το ερώτημα είναι αν θα την επιλέξουμε συνειδητά και οργανωμένα ή αν θα μας επιβληθεί με βίαιο τρόπο από την κλιματική και κοινωνική κατάρρευση…

Λαμία, 5.4.2025

Στέφανος Σταμέλλος



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Στέφανος Σταμέλλος

Η θητεία των αυτοδιοικητικών αρχών είναι πενταετής, που σημαίνει ότι οι δημοτικές εκλογές θα γίνουν το 2028. Αυτά συζητούσαμε με ένα φίλο, ο οποίος υποστήριζε ότι δεν πρέπει να θεωρείται ότι είναι νωρίς για να ξεκινήσει μια αξιόπιστη και σοβαρή δημοτική προσπάθεια για τον Δήμο της Λαμίας. Αντίθετα, το να γίνει μια εμφάνιση λίγους μήνες πριν τις εκλογές, όπως έχουμε συνηθίσει να γίνεται, δηλώνει σκοπό με κομματική εξάρτηση και κίνητρα. Ο φίλος τόνισε ότι αναφέρεται σε μια κινηματική δημοτική παρουσία με πρόγραμμα, όραμα και αρχές. Αναλύσαμε το θέμα σε όλες του τις διαστάσεις κρατώντας σημειώσεις και συνεχίσαμε τη συζήτηση διαδικτυακά. Τέλος συμφωνήσαμε στα παρακάτω, που ίσως για κάποιους φανούν λίγο βαρετά ή ανεφάρμοστα. Ας παρακολουθήσουμε όμως το περίγραμμα της σκέψης του φίλου, ο οποίος εννοείται ότι διατηρεί κάθε δικαίωμα να παρέμβει συμμετέχοντας στη συζήτηση, που πιθανόν να προκύψει από την ανάρτηση των βασικών του σκέψεων.

Μια δημοτική παράταξη -αναφερόμαστε λοιπόν σε δημοτική παράταξη κινηματικού χαρακτήρα- που έχει την φιλοδοξία να παρέμβει με αξιοπιστία και αποτελεσματικότητα στα δημοτικά δρώμενα του Δήμου της Λαμίας, πρέπει να έχει:

1. Σαφή ταυτότητα και όραμα, που σημαίνει: Σαφείς αρχές και αξίες (διαφάνεια, συμμετοχικότητα, κοινωνική δικαιοσύνη), προγραμματικές θέσεις με ρεαλιστικές προτάσεις, όχι αόριστες υποσχέσεις και να είναι σε ανοιχτό διάλογο με τους δημότες για να συνδιαμορφωθεί το πρόγραμμα.

2. Γνήσια Λαϊκή Βάση – Όχι “επαγγελματίες” της πολιτικής, που σημαίνει: Τοπικές συνελεύσεις σε κάθε γειτονιά, συνοικία και χωριό, ενεργοποίηση των πολιτών μέσω επιτροπών (περιβάλλον, πολιτισμός, κοινωνική πολιτική κ.λπ.) και συμμαχίες με συλλογικότητες (πολιτιστικοί σύλλογοι, αθλητικά σωματεία, συνεταιρισμοί).

3. Διαφάνεια και Δημοκρατία στη λειτουργία, που σημαίνει: Ανοιχτές διαδικασίες στις αποφάσεις (π.χ. ηλεκτρονικές ψηφοφορίες για τα σημαντικά ζητήματα), εναλλαγή προσώπων – κανείς δεν πρέπει να είναι “αιώνιος υποψήφιος” ή εκλεγμένος, λογοδοσία: Δημοσιεύσεις των συνεδριάσεων, τακτική ενημέρωση πολιτών.

4. Χρήση Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, που σημαίνει: Ψηφιακές πλατφόρμες για διαβούλευση (facebook groups, site, forum), επικοινωνία με σύγχρονα μέσα (social media, podcasts, YouTube), live streaming συνεδριάσεων για απόλυτη διαφάνεια.

5. Δυναμική Καμπάνια – Όχι “Καρέκλες”, αλλά Κίνημα, που σημαίνει: Δράσεις σε όλη την διάρκεια (εθελοντικές πρωτοβουλίες, δενδροφυτεύσεις, καθαρισμοί, λαϊκές συνελεύσεις), αντίσταση στο πελατειακό σύστημα – όχι «υποσχέσεις» και ρουσφέτια, δίκτυο νεολαίας & φοιτητών για να δοθεί φρέσκος αέρας στο εγχείρημα.

6. Οικονομική Αυτονομία – Όχι σε χρηματοδοτήσεις “φεουδαρχών”, που σημαίνει: Χρηματοδότηση από τα μέλη και μικρές συνεισφορές πολιτών, διαφάνεια στα οικονομικά.

7. Δυναμική αντιπολίτευση, αν δεν εκλεγεί, που σημαίνει: Παρέμβαση στα δημοτικά συμβούλια, αναλύοντας και εκθέτοντας τις αποφάσεις της δημοτικής αρχής, δημιουργία “σκιώδους δημοτικής αρχής” που θα παρακολουθεί και θα ελέγχει τη διοίκηση, ανάδειξη θεμάτων μέσω social media, εκδηλώσεων, ανοιχτών συνελεύσεων.


Μια τέτοια παράταξη πρέπει να χτίσει εμπιστοσύνη, να είναι πραγματικά κοντά στον κόσμο και να δείξει ότι δεν είναι άλλο ένα προεκλογικό κόλπο. Αυτό, κατά τον φίλο, σημαίνει ότι ο επικεφαλής δεν μπορεί να αυτοανακηρύσσεται. Χρειάζεται διαδικασία ανάδειξης, ώστε να υπάρχει νομιμοποίηση και ενότητα. Κατάλαβα ότι ο φίλος μου θεωρεί σημαντικό αυτό το στοιχείο και αναλύοντας τη σκέψη του υποστηρίζει ότι υπάρχουν δύο βασικά μοντέλα για την επιλογή του επικεφαλής:

1 Το "από τα κάτω" με δημοκρατική εκλογή, που σημαίνει κάποιοι αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία και δημιουργείται η παράταξη/δημοτική κίνηση, συμμετέχουν όσοι συμφωνούν με τις αρχές και το όραμα και γίνεται ψηφοφορία από τα μέλη για τον επικεφαλής (είτε με κάλπη, είτε ηλεκτρονικά). Αυτό το μοντέλο είναι πιο θεσμικό και συμμετοχικό και ο επικεφαλής δεν είναι «ιδιοκτήτης» της παράταξης, αλλά εκπρόσωπος μιας συλλογικότητας.

2 Το "πάμε μαζί μου", που σημαίνει ένα πρόσωπο αναλαμβάνει την πρωτοβουλία, δημιουργεί τον πυρήνα της κίνησης και ζητά στήριξη. Οι υπόλοιποι συσπειρώνονται γύρω του, χωρίς εκλογική διαδικασία. Αυτό το μοντέλο δίνει ταχύτητα και σαφήνεια στο εγχείρημα, αλλά μπορεί να θεωρηθεί αρχηγισμός. Συνήθως λειτουργεί καλύτερα αν ο επικεφαλής είναι ήδη αναγνωρίσιμος και χαίρει εκτίμησης.

Ποιο μοντέλο είναι πιο αξιόπιστο και ελπιδοφόρο;

- Αν ο στόχος είναι η μακροχρόνια αξιοπιστία, τότε το πρώτο μοντέλο (εκλογή επικεφαλής από τα μέλη) είναι προτιμότερο. Δίνει δημοκρατική νομιμοποίηση και αποτρέπει την προσωποπαγή λογική.

- Αν ο στόχος είναι η ταχύτητα και η δυναμική έναρξη, το δεύτερο μοντέλο μπορεί να λειτουργήσει, αλλά υπάρχει ρίσκο να εκφυλιστεί σε «ένα ακόμα προσωπικό εγχείρημα», που θα καταρρεύσει αν ο επικεφαλής αποσυρθεί. Δείτε όλες τις παρατάξεις των δημάρχων στη Λαμία μετά την μεταπολίτευση.

Το να συσταθεί πρώτα η Κίνηση με σαφείς αρχές, πρόγραμμα και οργάνωση και μετά να επιλεγεί ο επικεφαλής, είναι το πιο υγιές και δημοκρατικό μοντέλο. Αν κάποιος πει «πάμε μαζί μου, εγώ επικεφαλής», τότε η Κίνηση μετατρέπεται σε μηχανισμό εξουσίας γύρω από ένα πρόσωπο. Αυτό οδηγεί σε αρχηγισμό και προσωπολατρία, σε έλλειψη εσωτερικού ελέγχου, διαλυτικές τάσεις αν ο αρχηγός αποχωρήσει και τέλος το γνωστό ελληνικό φαινόμενο του "δημαρχοκεντρισμού", όπου τα πάντα περιστρέφονται γύρω από ένα άτομο.


Πώς στήνεται σωστά μια τέτοια Κίνηση;

- Για την Σύσταση απαιτούνται: Ιδρυτική διακήρυξη με αρχές, αξίες και στόχους, η εκλογή ενός συλλογικού οργάνου (π.χ. Συντονιστική Επιτροπή) για την πρώτη φάση και η έναρξη ανοιχτώ συνελεύσεων για τη δημιουργία του προγράμματος.

- Για την διαμόρφωση του Προγράμματος απαιτείται συμμετοχική διαδικασία (ομάδες εργασίας, θεματικές συζητήσεις) με προτάσεις από πολίτες, φορείς και συλλογικότητες καταλήγοντας σε ρεαλιστικό και υλοποιήσιμο πρόγραμμα.

- Για την οργάνωση και την εσωτερική δημοκρατία απαιτείται ένα Καταστατικό ή Κανονισμός Εσωτερικής Λειτουργίας με διαδικασίες ελέγχου και συλλογικής εκπροσώπησης, όργανα λήψης αποφάσεων με εναλλαγή προσώπων και όχι “ισόβιες καρέκλες”.

- Για την ανάδειξη του επικεφαλής απαιτείται ψηφοφορία από τα μέλη μετά τη διαμόρφωση του προγράμματος, ο δε επικεφαλής δεν “διοικεί”, αλλά εκπροσωπεί τις συλλογικές αποφάσεις με διαδικασίες υποχρεωτικής λογοδοσίας και δυνατότητα ανακλητότητας.


Αυτό το μοντέλο αποτρέπει τον συγκεντρωτισμό της εξουσίας, βασίζεται στη συλλογικότητα, όχι σε έναν "σωτήρα", διασφαλίζει διαφάνεια και εσωτερική δημοκρατία και δημιουργεί μακροχρόνια βάση στήριξης και όχι ευκαιριακές «συναντήσεις». Στην ουσία ανατρέπει το κλασικό πελατειακό μοντέλο και δημιουργεί μια νέα κουλτούρα πολιτικής συμμετοχής στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Είναι η μόνη λύση για μια άλλη προσέγγιση της Αυτοδιοίκησης. Όσο δύσκολο και αν φαίνεται, πρέπει να γίνουν προσπάθειες. Αν συνεχίσουμε με τα ίδια παλιά μοντέλα, θα έχουμε τα ίδια απογοητευτικά αποτελέσματα. Μια συμμετοχική, δημοκρατική και κινηματική αυτοδιοίκηση είναι η μόνη διέξοδος από τη στασιμότητα και την αδιαφάνεια. Είναι δύσκολο, γιατί ο κόσμος έχει συνηθίσει το δημαρχοκεντρικό σύστημα. Αλλά, αν δεν ξεκινήσουν πρωτοβουλίες με άλλη φιλοσοφία, τίποτα δεν θα αλλάξει.

Η ιστορία δείχνει ότι όλες οι πραγματικές αλλαγές ξεκίνησαν από ανθρώπους που δεν βολεύτηκαν στο "δεν γίνεται". Αν γίνει σωστή δουλειά στη βάση της κοινωνίας, ο κόσμος μπορεί να ακολουθήσει – αρκεί να δει σοβαρότητα, ειλικρίνεια και προοπτική. Μια συγκροτημένη και ουσιαστική βάση/πρόταση για μια δημοτική αρχή πρέπει να έχει στον πυρήνα της το πεντάπτυχο:

1️. Παραγωγική ανασυγκρότηση της τοπικής οικονομίας: Ανάδειξη των τοπικών προϊόντων και στήριξη μικρών παραγωγών, συνεταιριστικά σχήματα και κοινωνική οικονομία (π.χ. αγροτικοί, ενεργειακοί συνεταιρισμοί), εναλλακτικός τουρισμός (αγροτουρισμός, φυσιολατρικός τουρισμός, πολιτιστικός τουρισμός), δικτύωση τοπικών επιχειρήσεων για να στηρίζουν η μία την άλλη (π.χ. "Κατανάλωσε τοπικά", Τοπικό Σύμφωνο Ποιότητας) και ψηφιακή μετάβαση και εκπαίδευση για μικρές επιχειρήσεις (π.χ. e-shops, ηλεκτρονικό εμπόριο).

2️. Διαφάνεια και Έλεγχος: Live streaming όλων των δημοτικών συμβουλίων, ανοιχτός συμμετοχικός προϋπολογισμός, συμμετοχική λήψη αποφάσεων (ηλεκτρονικές διαβουλεύσεις, λαϊκές συνελεύσεις), έλεγχος των δημοτικών έργων – αξιολόγηση προτεραιοτήτων και κόστους και μηχανισμός καταγγελιών για κακοδιαχείριση – οι πολίτες να έχουν λόγο και δύναμη.

3️. Συμμετοχή: Συνελεύσεις γειτονιάς και χωριών για πραγματική λαϊκή συμμετοχή, δημοψηφίσματα για σημαντικές αποφάσεις, νεολαιίστικες πρωτοβουλίες – συμμετοχή των νέων σε διαδικασίες σχεδιασμού, δημιουργία "ψηφιακής πλατφόρμας" όπου οι δημότες καταθέτουν ιδέες και προτάσεις.

4️. Κοινωνική αλληλεγγύη: Ενίσχυση κοινωνικών δομών (Κοινωνικό παντοπωλείο, φαρμακείο, φροντιστήρια αλληλεγγύης), προγράμματα απασχόλησης ανέργων σε τοπικά έργα, δράσεις για ευάλωτες ομάδες (μονογονεϊκές οικογένειες, άτομα με αναπηρία, ηλικιωμένοι), συνεργασία με εθελοντικές ομάδες και συλλόγους για κοινωνικές δράσεις.

5. Σεβασμός στο περιβάλλον: Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με κοινωνικό χαρακτήρα (ενεργειακές κοινότητες), προστασία δασών και φυσικών πόρων – έλεγχος στις περιβαλλοντικές παραβάσεις, ανακύκλωση και κυκλική οικονομία – πραγματική εφαρμογή, όχι απλά κάδοι, βιώσιμη διαχείριση νερού και αποβλήτων και πράσινες διαδρομές και αναβάθμιση δημόσιων χώρων.

Λαμία, 30.3.2025







Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

γράφει ο Στέφανος Σταμέλλος

Το νέο «Σχέδιο για επανεξοπλισμό της Ευρώπης» και η «Λευκή Βίβλος» των 800 δις ευρώ σημαίνει μια σειρά από οικονομικές, πολιτικές και γεωπολιτικές επιπτώσεις και προκλήσεις. Πολλές είναι οι αναφορές -και τεκμηριωμένες- από ειδικούς αναλυτές. Ας μην το ταλαιπωρήσουμε με ερασιτεχνικές προσεγγίσεις. Ως «οικολογών» όμως πιο πολύ θέλω, και με ενδιαφέρει, να υπογραμμίσω τα ζητήματα της ειρήνης, που συνδέονται με το συγκεκριμένο θέμα, αλλά και τις συνέπειες ενός τέτοιου εξοπλιστικού προγράμματος σ’ αυτό που ονομάζουμε «Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα».

Όλοι λένε ότι η Συμφωνία του Παρισιού αποτελεί ορόσημο στην παγκόσμια δράση για το Κλίμα, θέτοντας σαφείς στόχους και δεσμεύσεις για όλες τις χώρες. Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 και να επιτύχει κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Η δική μου λογική, πιστεύω και η δική σας, λέει ότι, αντικειμενικά, η στρατιωτική βιομηχανία και οι πόλεμοι έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Η δε μείωση των στρατιωτικών δαπανών και ο αφοπλισμός μπορούν να συμβάλουν όχι μόνο στην ειρήνη, αλλά και στην προστασία του πλανήτη. Αυτό που προβληματίζει είναι ότι σε όλες τις Διασκέψεις αποσιωπώνται οι επιπτώσεις των στρατιωτικών δαπανών και του πολέμου στις κλιματικές παραμέτρους. Ας δούμε ποιες μπορεί να είναι οι βασικές αυτές επιπτώσεις στην κλιματική αλλαγή:

- Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε τεράστιες ποσότητες από τις ένοπλες δυνάμεις: Ο στρατός των ΗΠΑ, για παράδειγμα, είναι ένας από τους μεγαλύτερους καταναλωτές καυσίμων στον κόσμο. Σύμφωνα με μελέτες, αν οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις ήταν χώρα, θα ήταν ανάμεσα στους μεγαλύτερους ρυπαντές του πλανήτη. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις χρησιμοποιούν τεράστιες ποσότητες ορυκτών καυσίμων για αεροπλάνα, πλοία, τανκς και στρατιωτικές βάσεις. Η καύση αυτών των καυσίμων εκπέμπει CO₂ και άλλους ρύπους. Το ΝΑΤΟ και άλλοι στρατιωτικοί συνασπισμοί έχουν τεράστιο αποτύπωμα άνθρακα, το οποίο δεν περιλαμβάνεται στις διεθνείς αναφορές για τις εκπομπές.

- Η άμεση καταστροφή του περιβάλλοντος από τις πολεμικές συγκρούσεις: Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις προκαλούν αποψίλωση δασών, καταστροφή οικοσυστημάτων και ρύπανση υδάτων. Παραδείγματα; Ο αποψιλωτικός πόλεμος στο Βιετνάμ, όπου ο στρατός των ΗΠΑ χρησιμοποίησε τον «Πορτοκαλί Παράγοντα», καταστρέφοντας δάση και γεωργικές εκτάσεις. Η καύση των πετρελαιοπηγών στο Κουβέιτ κατά τον Πόλεμο του Κόλπου, που απελευθέρωσε τεράστιες ποσότητες ρύπων στην ατμόσφαιρα. Οι ραδιενεργές επιπτώσεις από τη χρήση απεμπλουτισμένου ουρανίου σε όπλα, που μολύνουν το έδαφος και τα υπόγεια ύδατα. Ο πόλεμος της Γιουγκοσλαβίας κλπ κλπ…

- Η κατανάλωση πόρων από τη βιομηχανία όπλων: Η παραγωγή όπλων και στρατιωτικού εξοπλισμού απαιτεί τεράστιες ποσότητες πρώτων υλών και ενέργειας. Τα στρατιωτικά εργοστάσια και οι αμυντικές βιομηχανίες συμβάλλουν σημαντικά στις εκπομπές CO₂.

Εύκολα συμπεραίνει κανείς ότι έχουμε μια υποκρισία στις διεθνείς δεσμεύσεις: Οι στρατιωτικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου εξαιρούνται συχνά, ή γίνονται προαιρετικά, από τις διεθνείς κλιματικές συμφωνίες, όπως η Συμφωνία του Παρισιού, λόγω πολιτικών πιέσεων από ισχυρές χώρες. «No war, no warming» (όχι πόλεμος, όχι υπερθέρμανση) γράφουν πολλά πλακάτ στις Παγκόσμιες Διασκέψεις για το Κλίμα (COP). Υπάρχει ένας ελέφαντας στο δωμάτιο, που η δραστηριότητα του δεν καταγράφεται. Είναι ο μιλιταρισμός. Οι πόλεμοι παράγουν περισσότερες εκπομπές άνθρακα από ό,τι παράγουν πολλές χώρες, ενώ ο στρατός των ΗΠΑ είναι η μοναδική μεγαλύτερη θεσμική πηγή εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, σύμφωνα με το Costs of War Project του Πανεπιστημίου Brown. Οι πόλεμοι στην Ουκρανία και τη Γάζα είχαν ως αποτέλεσμα όχι μόνο το θάνατο εκατοντάδων χιλιάδων, αλλά προκάλεσαν τεράστιες καταστροφές στο περιβάλλον και άνοιξαν το δρόμο για εκατοντάδες εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.

Το 2024 οι στρατιωτικές δαπάνες της Ελλάδας ανήλθαν σε 7,5 δισ. ευρώ (7,77 δισ. δολάρια). Σε παγκόσμια κλίμακα, το 2024 οι αμυντικές δαπάνες ανήλθαν σε 2,46 τρις δολάρια φτάνοντας σε νέο ιστορικό υψηλό. Οι ευρωπαϊκές αμυντικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 11,7% σε πραγματικούς όρους φτάνοντας τα 457 δισ. δολάρια, με το 2024 να σηματοδοτεί τη δέκατη συνεχή χρονιά ανάπτυξης. https://www.insider.gr/oikonomia/353922/oi-dapanes-tis-elladas-gia-nato-apo-2008. Αυτή η συνεχής αύξηση, πού λέτε εσείς μπορεί να οδηγήσει; Και τι προϊδεάζει;

Η Ευρώπη δεν μπορεί να ισχυρίζεται ότι μάχεται για το κλίμα, ενώ επενδύει δισεκατομμύρια στην πολεμική της μηχανή. Η υποκρισία αυτή δεν είναι απλώς ηθικό ζήτημα∙ είναι μια επικίνδυνη αντίφαση με καταστροφικές συνέπειες.

Λαμία, 22.3.2025




Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Πέρασαν το ένα εκατομμύριο στον πόλεμο της Ουκρανίας οι νεκροί και οι τραυματίες και από τις δύο πλευρές, σύμφωνα με εκτιμήσεις σ’ αυτά τα τρία χρόνια. Κάποιοι μιλάνε και για 7ψήφιο αριθμό νεκρών. Οι περισσότεροι από αυτούς νέοι άνθρωποι.
[https://www.youtube.com/watch?v=rGL6hHxgK74][https://www.naftemporiki.gr/kosmos/1771570/ena-ekatommyrio-nekroi-kai-traymaties-ston-polemo-tis-oykranias/]

Ένα από τα συνθήματα του Μάη του ’68 στη Γαλλία -για να θυμηθούμε λίγο τα νιάτα μας- ήταν το «Όχι στα σύνορα!» Και λέω εγώ τώρα: αν ρωτούσαμε έναν από τα θύματα αυτής της θηριωδίας τι θα έλεγε γι’ αυτό το σύνθημα, ίσως μας κοιτούσε με δυσπιστία. Ίσως να μας έλεγε ότι δεν πολεμά για τα σύνορα ως γεωγραφικές γραμμές, αλλά για το σπίτι του, την οικογένειά του, την ύπαρξή του. Ίσως να μας απαντούσε ότι τα σύνορα δεν είναι μια αφηρημένη έννοια γι’ αυτόν, αλλά το σημείο όπου αρχίζει και τελειώνει η ζωή του, το μέρος που θέλει να προστατεύσει ή να απελευθερώσει.

Ίσως όμως, αν είχε λίγο χρόνο να σκεφτεί, να αναρωτιόταν: Ποιος με στέλνει να πεθάνω; Για ποιον είναι αυτός ο πόλεμος; Είναι πραγματικά δικός μου ή άλλοι αποφάσισαν γι' αυτόν; Γιατί τελικά, σε κάθε πόλεμο, αυτοί που ορίζουν τα σύνορα δεν είναι αυτοί που πεθαίνουν γι’ αυτά. Οι στρατηγοί, οι πολιτικοί, οι ολιγάρχες, οι ηγέτες παραμένουν ασφαλείς, ενώ οι απλοί άνθρωποι, από όλες τις πλευρές, θυσιάζονται στο όνομα αφηρημένων εννοιών που δεν επέλεξαν. Το «Όχι στα σύνορα» και το «Ναι στη ζωή» μπορεί να του ακουγόταν αφελές, μια πολυτέλεια. Ίσως όμως, αν είχε επιζήσει, να καταλάβαινε ότι η μεγαλύτερη νίκη δεν είναι να πεθάνεις για τα σύνορα, αλλά να ζήσεις πέρα από αυτά.

Αυτό που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον επίσης στον πόλεμο της Ουκρανίας είναι η παρουσία μισθοφόρων, τόσο στις ουκρανικές όσο και στις ρωσικές δυνάμεις. Σύμφωνα με το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας, από τον Φεβρουάριο του 2022, περίπου 11.675 ξένοι μισθοφόροι από 84 χώρες έφτασαν στην Ουκρανία για να συμμετάσχουν στις εχθροπραξίες στο πλευρό των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων. [in.gr] Η ρωσική παραστρατιωτική εταιρεία Wagner έχει αναπτύξει σημαντικό αριθμό μισθοφόρων στην Ουκρανία. Εκτιμήσεις αναφέρουν ότι περίπου 10.000 έως 20.000 μισθοφόροι της Wagner, καθώς και Σύροι και Λίβυοι μαχητές, πολεμούν στο πλευρό των ρωσικών δυνάμεων. [capital.gr] Επιπλέον, υπάρχουν αναφορές για στρατολόγηση μισθοφόρων από χώρες όπως η Υεμένη, με τη Ρωσία να στρατολογεί εκατοντάδες μαχητές από την περιοχή για να πολεμήσουν στην Ουκρανία. [naftemporiki.gr]

Στην εποχή μας οι πόλεμοι δεν διεξάγονται μόνο από στρατούς, που πολεμούν για την πατρίδα τους, αλλά και από μισθοφόρους, επαγγελματίες πολεμιστές, που δεν έχουν συναισθηματικό δεσμό με το έδαφος, που καλούνται να «υπερασπιστούν» ή να «κατακτήσουν» Γι’ αυτούς, ο πόλεμος είναι απλώς ένα επάγγελμα, μια ευκαιρία για επιβίωση ή για πλουτισμό. Κι αν δεχτούμε ότι η ίδια η φύση του πολέμου έχει αλλάξει -ότι οι πατριώτες γίνονται όλο και λιγότεροι και οι επαγγελματίες δολοφόνοι όλο και περισσότεροι- τότε μήπως τα σύνορα δεν είναι πια οι γραμμές στον χάρτη, αλλά οι οικονομικές και κοινωνικές δομές που επιτρέπουν σε λίγους να πλουτίζουν από το αίμα των πολλών;

Ο σύγχρονος μισθοφόρος, είτε πολεμά στο Ντονμπάς, είτε στη Συρία, είτε σε μια αφρικανική σύγκρουση, ίσως να μη διαφέρει και τόσο από έναν Ρωμαίο λεγεωνάριο, που πολεμούσε για την Αυτοκρατορία χωρίς να αναρωτιέται αν το κάνει για έναν ανώτερο σκοπό ή απλώς για ένα κομμάτι ψωμί. Και αν οι πόλεμοι κάποτε ήταν «ιεροί» για τις αυτοκρατορίες, σήμερα είναι επιχειρήσεις, όπου τα κέρδη είναι για τους επενδυτές και οι απώλειες για τους μισθοφόρους και τους αμάχους. Το ερώτημα, λοιπόν, που τίθεται είναι: ποιος είναι τελικά ο αληθινός εχθρός;

Ο ρόλος των συνόρων δεν είναι στατικός

Ιστορικά, οι λαοί που μοιράζονταν κοινά σύνορα βρίσκονταν είτε σε ανταγωνισμό, είτε σε αναγκαστική συνεργασία. Ο ρόλος των συνόρων δεν είναι στατικός∙ μεταβάλλεται ανάλογα με τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες κάθε εποχής. Η ερώτηση παραμένει: είναι τα σύνορα αναπόφευκτα εμπόδια ή μπορούν να γίνουν γέφυρες αμοιβαίας κατανόησης και ειρηνικής συνύπαρξης;

Ναι, το σύνθημα «Όχι στα σύνορα» του Μάη του '68 εξέφραζε μια επαναστατική αντίληψη ενάντια στους διαχωρισμούς, που επιβάλλουν τα έθνη-κράτη. Ήταν μια κραυγή υπέρ της ελευθερίας, της αλληλεγγύης και της υπέρβασης των γεωπολιτικών περιορισμών, που θεωρούνταν τεχνητά εμπόδια στην ανθρώπινη επικοινωνία και συνεργασία. Κατά της βίας. Το πνεύμα του Μάη του '68 ήταν ριζοσπαστικό, αμφισβητώντας όχι μόνο τα φυσικά σύνορα μεταξύ των κρατών αλλά και τα κοινωνικά, ταξικά και πολιτισμικά όρια που διαχωρίζουν τους ανθρώπους. Το αίτημα για έναν κόσμο χωρίς σύνορα συνδέεται με την αναζήτηση μιας διεθνούς αδελφοσύνης, μιας κοινωνίας χωρίς καταναγκασμούς, εθνικισμούς και ιεραρχίες.

"Τα σύνορα δεν βρίσκονται ανάμεσα στους λαούς, αλλά μεταξύ των πάνω και των κάτω" έλεγε ένα σύνθημα σε τοίχο στην πρώην Ανατολική Γερμανία. Ναι, αυτό το σύνθημα συνοψίζει μια ταξική αντίληψη των συνόρων, υποδηλώνοντας ότι οι πραγματικές διαχωριστικές γραμμές δεν είναι γεωγραφικές, αλλά κοινωνικές. Η ιδέα ότι τα σύνορα διαμορφώνονται μεταξύ των "πάνω" και των "κάτω", δηλαδή μεταξύ των κυρίαρχων ελίτ και των καταπιεσμένων, και όχι μεταξύ των εθνών, αμφισβητεί την παραδοσιακή αφήγηση που παρουσιάζει τις συγκρούσεις ως εθνικές ή πολιτισμικές. Σύμφωνα με αυτή τη θεώρηση, οι λαοί δεν έχουν πραγματικό λόγο να μάχονται μεταξύ τους, καθώς οι συγκρούσεις υποκινούνται συχνά από τις οικονομικές και πολιτικές ελίτ για τη διατήρηση του ελέγχου και της εκμετάλλευσης.

Σήμερα, αυτή η προσέγγιση για τα σύνορα παραμένει επίκαιρη, ιδιαίτερα σε μια εποχή όπου η παγκοσμιοποίηση έχει μειώσει τα εμπόδια για το κεφάλαιο και τις ελίτ, αλλά έχει ενισχύσει τα σύνορα και τους ελέγχους για τους φτωχότερους και τους μετανάστες. Ένα ερώτημα που προκύπτει είναι: αν τα σύνορα είναι κυρίως εργαλεία ελέγχου και καταπίεσης, πώς μπορεί να διαμορφωθεί ένας κόσμος, όπου η αλληλεγγύη μεταξύ των λαών υπερισχύει της επιβολής των ισχυρών;

Το ερώτημα, λοιπόν, που τίθεται είναι: είναι εφικτός ένας κόσμος χωρίς σύνορα ή μήπως αυτά, με όλες τις αντιφάσεις τους, παραμένουν αναπόσπαστο στοιχείο της ανθρώπινης πολιτικής οργάνωσης;

Λαμία, 15.3.2025

Στέφανος Σταμέλλος




Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Είναι γνωστό σε όλους ότι τα δημοτικά ανταποδοτικά τέλη καθαριότητας και φωτισμού αποτελούν βασική πηγή εσόδων για τους δήμους και επιβάλλονται στους πολίτες με σκοπό τη χρηματοδότηση συγκεκριμένων υπηρεσιών. Η αρχή της ανταποδοτικότητας επιτάσσει ότι τα τέλη αυτά πρέπει να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για τον σκοπό για τον οποίο επιβάλλονται, δηλαδή την καθαριότητα των κοινόχρηστων χώρων και τον δημοτικό φωτισμό. Η ανταποδοτικότητα επίσης σημαίνει ότι οι πολίτες πληρώνουν για υπηρεσίες που τους επιστρέφονται άμεσα, όπως η αποκομιδή απορριμμάτων, η διαχείριση ανακυκλώσιμων υλικών, ο ηλεκτροφωτισμός των δρόμων και η γενικότερη καθαριότητα των δημόσιων χώρων. Σύμφωνα δε με την νομοθεσία, ο υπολογισμός τους γίνεται με βάση τα τετραγωνικά μέτρα των ακινήτων, διαφοροποιούμενος ανάλογα με τη χρήση (κατοικίες, επαγγελματικοί χώροι, βιομηχανικές εγκαταστάσεις).

Ο καθένας βέβαια αναρωτιέται αν τα τέλη αυτά χρησιμοποιούνται αποδοτικά, αν όντως οι παρεχόμενες υπηρεσίες είναι ανάλογες με το ύψος των εισφορών και αν οι υπηρεσίες καθαριότητας και φωτισμού είναι αυτές που πρέπει να είναι και δεν είναι ελλιπείς. Και αν είναι ελλιπείς, είναι θέμα οικονομικό ή φταίει κάτι άλλο; Και πόσο θα μπορούσαν να αυξηθούν τα τέλη για να έχουμε καλύτερες υπηρεσίες; Για παράδειγμα, η ανεξέλεγκτη ρίψη απορριμμάτων, η ποιότητα και τα ρεύματα της ανακύκλωσης, η καθαριότητα στους δρόμους, στις συνοικίες και στα χωριά. Είναι γνωστές οι έντονες συζητήσεις και οι αντιπαραθέσεις στο Δημοτικό Συμβούλιο κάθε χρόνο για το αν πρέπει να αυξηθούν τα τέλη και πόσο. Όμως για την ποιότητα και την ανταποδοτικότητα δεν γίνονται ανάλογες συζητήσεις…

Η ανταποδοτικότητα, η αποτελεσματικότητα και η δικαιοσύνη των τελών επιβάλει:

- την διαφανή παρουσίαση των δαπανών μέσω της ιστοσελίδας του Δήμου ή και ετήσιων απολογισμών,

- τον εξορθολογισμό του κόστους με την χρήση σύγχρονων τεχνολογιών, όπως έξυπνος φωτισμός και προγραμματισμένη αποκομιδή απορριμμάτων,

- την διαφοροποίηση των τελών με βάση την πραγματική παραγωγή απορριμμάτων, ώστε να επιβραβεύονται οι πολίτες που μειώνουν τα σκουπίδια και ανακυκλώνουν και

- τον αυστηρότερο έλεγχο για τη σωστή διαχείριση των πόρων και την αποτροπή σπατάλης (πχ έλεγχος στα ρολόγια του ηλεκτροφωτισμού των δρόμων)


Η ανταποδοτικότητα των δημοτικών τελών καθαριότητας και φωτισμού αποτελεί κρίσιμο ζήτημα για τη βιώσιμη λειτουργία των δήμων και την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών στους πολίτες. Όμως απαιτείται βελτιωμένη διαχείριση, μεγαλύτερη διαφάνεια και αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών.

11.3.2025

Στέφανος Σταμέλλος

 

...


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Αναμφίβολα η Ευρώπη βρίσκεται στη φάση της αύξησης των αμυντικών δαπανών, με τις μεγάλες δυνάμεις της να ενισχύουν τις στρατιωτικές τους βιομηχανίες. Οι πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις, ο πόλεμος στην Ουκρανία, η αυξανόμενη ένταση στις διεθνείς σχέσεις και η πολιτική του προέδρου των ΗΠΑ, έχουν οδηγήσει -είναι η αφορμή;- σε μια καινούργια ανανεωμένη κούρσα εξοπλισμών. Η σκέψη όλων οδηγείται στο ότι είμαστε πια στο τέλος της ειρηνικής ανάπαυλας των 70 χρόνων μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Έκλεισαν οι πληγές και τέρμα το διάλειμμα, πάμε ξανά!.

Το καινούργιο στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα της Ευρώπης είναι αυτό που θα επηρεάσει τα μέγιστα τις οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις - ας είμαστε ρεαλιστές. Όμως το σημαντικό είναι οι απειλές και οι φόβοι του πολέμου που απορρέουν από μια τέτοια στροφή. Οι πολεμικές βιομηχανίες είναι τεράστιες οικονομικές δυνάμεις, οι οποίες για να είναι βιώσιμες, πρέπει να έχουν αγορές. Αυτό αυτόματα σημαίνει ότι η παραγωγή όπλων δεν γίνεται -και δεν θα γίνει- μόνο για στρατηγικούς ή αμυντικούς λόγους, αλλά και για οικονομικούς. Έχουμε μια ενίσχυση της «εμπορευματοποίησης» και της «ιδιωτικοποίησης» του πολέμου. Οι Γερμανοί το λένε -και το κάνουν- ξεκάθαρα (dw.com, Geopolitico, cnn.gr). Η πολεμική βιομηχανία είναι ένας από τους πιο κερδοφόρους τομείς του παγκόσμιου εμπορίου. Οι κυβερνήσεις επενδύουν δισεκατομμύρια ευρώ στην παραγωγή σύγχρονων οπλικών συστημάτων και για την ενίσχυση της βιομηχανίας τους κόβοντας κεφάλαια από τους τομείς της πρόνοιας.

Η διάθεση των όπλων μπορεί να γίνεται είτε μέσω επίσημων κρατικών συμφωνιών, είτε μέσω σκιωδών διαδρομών, όπου τα όπλα καταλήγουν σε πολέμους, εμφύλιες συρράξεις και τρομοκρατικές οργανώσεις. Και εδώ είναι το πρόβλημα: όταν το κέρδος είναι βασικό κίνητρο, οι ηθικές και γεωπολιτικές συνέπειες μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα. Η ύπαρξη αυτής της αγοράς σημαίνει ότι σε κάποιο σημείο του πλανήτη θα υπάρξει χρήση των όπλων. Αν όχι άμεσα, τότε μέσω πωλήσεων, πιέσεων και εκβιασμών. Τα όπλα παράγονται για να χρησιμοποιηθούν!

Θεωρητικά, οι διεθνείς συνθήκες ελέγχουν τη διακίνηση όπλων, αλλά στην πράξη το λαθρεμπόριο και η πολιτική σκοπιμότητα καθιστούν αυτούς τους ελέγχους ανεπαρκείς. Πολλές χώρες εξοπλίζουν αντίπαλες παρατάξεις ταυτόχρονα, άλλες τροφοδοτούν πολέμους που δεν θέλουν να λήξουν, και άλλες χρησιμοποιούν την πώληση όπλων ως διπλωματικό εργαλείο. Με λίγα λόγια οι εξαγωγές όπλων αποτελούν εργαλείο πολιτικής επιρροής, ενισχύεται η εμπορευματοποίηση των στρατιωτικών συγκρούσεων και τροφοδοτούνται νέες εστίες έντασης. Αυτό το φαινόμενο δεν είναι νέο στην Ιστορία. Κάθε περίοδος έντασης συνοδεύεται από αυξημένη στρατιωτική δραστηριότητα και επενδύσεις σε εξοπλισμούς. Ο φόβος που διαχέεται είναι λογικός: Η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών μπορεί να οδηγήσει σε κλιμάκωση των συγκρούσεων και σε αποσταθεροποίηση της παγκόσμιας ασφάλειας.

Το ερώτημα που τίθεται είναι αν η Ευρώπη βαδίζει προς μια πιο ασφαλή ή μια πιο ασταθή εποχή μέσα από αυτή την κούρσα εξοπλισμών…

8.3.2025

Στέφανος Σταμέλλος



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Η αλήθεια είναι ότι έχουμε ξεχάσει την έννοια του ουσιαστικού απολογισμού στην Αυτοδιοίκηση. Και μην μου πείτε ότι γίνεται ειδική συνεδρίαση λογοδοσίας των περιφερειακών και δημοτικών συμβουλίων κάθε δύο μήνες σύμφωνα με τον νόμο… Πόσο μάλλον έχουμε ξεχάσει την έννοια της αξιολόγησης των αιρετών που κατέχουν θέση ευθύνης. Και εννοώ τους αντιπεριφερειάρχες και τους αντιδημάρχους. Η αξιολόγηση ενός αιρετού με θέση ευθύνης (ας τον λέμε στο εξής «Αντι-» εννοώντας τον αντιπεριφερειάρχη ή τον αντιδήμαρχο) πρέπει να βασίζεται σε σαφή, αντικειμενικά και μετρήσιμα κριτήρια, ώστε να διασφαλίζεται η διαφάνεια και η αποτελεσματικότητα της Περιφερειακής ή Δημοτικής διοίκησης. Τα βασικά κριτήρια αξιολόγησης μπορούν να διακριθούν στις εξής κατηγορίες:

1. Συμμόρφωση με τη στοχοθεσία της Περιφέρειας ή του Δήμου

Ο «Αντι-» πρέπει να κρίνεται με βάση το αν και σε ποιο βαθμό υλοποιεί τις προτεραιότητες και τους στρατηγικούς στόχους, που έχουν τεθεί για τον τομέα ευθύνης του (π.χ. τεχνικά έργα, καθαριότητα, κοινωνική πολιτική, πολιτισμός, οικονομικά κλπ): Αν έχει υλοποιήσει τις δεσμεύσεις του προγράμματος, αν έχει συμβάλει στην πρόοδο έργων και δράσεων σύμφωνα με το επιχειρησιακό σχέδιο της Περιφέρειας ή του Δήμου και αν οι ενέργειές του συνάδουν με το όραμα και τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας.

2. Διοικητική και οργανωτική αποτελεσματικότητα

Ο «Αντι-» αξιολογείται για τον τρόπο που διαχειρίζεται τις αρμοδιότητές του και το ανθρώπινο δυναμικό της Περιφέρειας ή του Δήμου: Αν έχει βελτιώσει τη λειτουργία των υπηρεσιών που εποπτεύει, αν διαχειρίζεται αποτελεσματικά τους πόρους που του έχουν διατεθεί, αν υπάρχει σωστός συντονισμός με τις υπόλοιπες περιφερειακές ή δημοτικές υπηρεσίες και αν αντιμετωπίζει έγκαιρα και αποτελεσματικά κρίσεις και προβλήματα στον τομέα του.

3. Οικονομική διαχείριση και αποδοτικότητα

Η χρηστή διαχείριση των πόρων αποτελεί βασικό κριτήριο για την αξιολόγηση ενός «Αντι-»: Αν έχει μειώσει περιττές δαπάνες και εξασφαλίσει οικονομίες κλίμακας, αν έχει προσελκύσει χρηματοδοτήσεις (κρατικές, ευρωπαϊκές, χορηγίες κλπ) και αν τα έργα και οι δράσεις που αναλαμβάνει έχουν το επιθυμητό κόστος-όφελος.

4. Καινοτομία και τεχνολογική αναβάθμιση

Η ικανότητα ενός «Αντι-» να εφαρμόζει καινοτόμες λύσεις μπορεί να κάνει τη διαφορά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών: Αν έχει εισάγει νέες τεχνολογίες ή διαδικασίες που βελτιώνουν τη λειτουργία της Περιφέρειας ή του Δήμου, αν προωθεί τη χρήση ψηφιακών υπηρεσιών για την εξυπηρέτηση των πολιτών και αν αναζητά και υλοποιεί βέλτιστες πρακτικές από άλλες Περιφέρειες ή Δήμους ή διεθνή παραδείγματα.

5. Διαφάνεια και λογοδοσία

Η δημόσια διοίκηση απαιτεί διαφάνεια και ουσιαστική λογοδοσία: Αν δημοσιεύει στοιχεία για το έργο του και τα πεπραγμένα του, αν συμμετέχει σε διαδικασίες ελέγχου και αξιολόγησης χωρίς να αποφεύγει τη λογοδοσία και αν έχει εμπλακεί σε περιπτώσεις αδιαφάνειας, κακοδιαχείρισης ή καταγγελιών.

6. Συνεργασία με τους πολίτες και τις τοπικές κοινότητες

Η αποδοχή και η επικοινωνία με τους δημότες είναι βασικός δείκτης επιτυχίας: Αν λαμβάνει υπόψη του τις προτάσεις και τα αιτήματα των πολιτών, αν επιδιώκει τη διαβούλευση και τη συμμετοχή των πολιτών στις αποφάσεις του και αν υπάρχει θετική ανταπόκριση από την τοπική κοινωνία στο έργο του.

7. Συμπεριφορά και ηγετικές ικανότητες

Εκτός από τα πρακτικά αποτελέσματα, ένας «Αντι-» πρέπει να επιδεικνύει ήθος και διοικητικές δεξιότητες: Αν έχει καλή συνεργασία με το προσωπικό, τους περιφερειακούς ή δημοτικούς συμβούλους και τον περιφερειάρχη ή τον δήμαρχο, αν επιλύει συγκρούσεις και διαφωνίες με τρόπο θετικό και αποτελεσματικό και αν εμπνέει την ομάδα του και προάγει το ομαδικό πνεύμα;



Η αξιολόγηση ενός «Αντι-» πρέπει να είναι διαφανής, αντικειμενική και συνεχής. Δεν αρκεί μόνο η εκτέλεση καθηκόντων, αλλά η αποδοτικότητα, η καινοτομία, η σωστή διαχείριση πόρων και η σύνδεση με την κοινωνία. Ένας επιτυχημένος «Αντι-» δεν κρίνεται μόνο από το αν "έκανε κάτι", αλλά από το αν το έκανε σωστά, έγκαιρα και με απτά αποτελέσματα για την Περιφέρεια ή τον Δήμο και τους πολίτες.

2.3.2025

Στέφανος Σταμέλλος




Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Αυτό που διακρίνει σήμερα την κοινωνική και πολιτική ζωή είναι η απουσία διαλόγου. Ενώ τα προβλήματα είναι τεράστια και οι κίνδυνοι πολλαπλοί, ακούγονται μόνο κραυγές, φωνές εκτοξεύονται από παντού, λόγια χωρίς επεξεργασία. Φωνές που εκπορεύονται κυρίως από την επικαιρότητα και τα λάθη της κυβέρνησης∙ και όχι από τις αδυναμίες του ίδιου του συστήματος. Βουλή, κόμματα, αυτοδιοίκηση, θεσμικοί και συνδικαλιστικοί φορείς σε μια άγονη αντιπαράθεση. Το σκηνικό συμπληρώνει ο αρνητικός ρόλος των κατευθυνόμενων Μέσων Ενημέρωσης. Με αποτέλεσμα οι όποιες φωνές να χαρακτηρίζονται ως λαϊκίστικες και κατευθυνόμενες για πρόσκαιρα πολιτικά οφέλη. Και το πιο σημαντικό, ενισχύονται οι ακροδεξιές αντιλήψεις και πολιτικές.

Θα μπορούσε με βάση την διαλεκτική διαδικασία «θέση - αντίθεση – σύνθεση» και τον διάλογο, να αναλυθούν οι συγκρούσεις, να προβλεφθούν οι εξελίξεις και να διαμορφωθούν λύσεις σε μια νέα πραγματικότητα. 
Προβλήματα όπως: 
√ οι εργασιακές σχέσεις και η τηλεργασία [θα μπορούσαν, για παράδειγμα, οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι να προσαρμοστούν βρίσκοντας νέες ισορροπίες μεταξύ ευελιξίας και παραγωγικότητας], √ η κλιματική αλλαγή και η «πράσινη ανάπτυξη» [ο κόσμος προσαρμόζεται με μετασχηματισμό των οικονομικών μοντέλων και πολιτικών], 
√ η Τεχνητή Νοημοσύνη και η αγορά εργασίας [η αγορά εργασίας μετασχηματίζεται, δημιουργώντας νέες ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις], 
√ η πολιτική πραγματικότητα και η πόλωση της κοινωνίας [η κοινωνία μπορεί να ξεπεράσει τον διχασμό -το σημαντικό- με νέες μορφές πολιτικής εκπροσώπησης], θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν στη βάση των διαδικασιών κοινωνικού και πολιτικού διαλόγου.

Όμως η άνοδος της πολιτικής πόλωσης, των social media, των fake news και της αποιδεολογικοποίησης, διαλύει τον ουσιαστικό διάλογο. Για να ξεπεραστεί αυτό το αδιέξοδο, χρειάζεται ένα νέο μοντέλο διαλόγου με δημόσιες συζητήσεις, με συμμετοχικές διαδικασίες τοπικών συνελεύσεων και ηλεκτρονικών ψηφοφοριών, με έλεγχο της παραπληροφόρησης και ενίσχυση της πολιτικής παιδείας. Ένας νέος πολιτικός διάλογος βασισμένος σε ουσιαστικές προτάσεις και όχι σε άγονες συγκρούσεις.

Και τέλος είναι από όλους αποδεκτό ότι το υπάρχον κοινωνικό σύστημα δημιουργεί «πλούτο» και λεγόμενη «ανάπτυξη», αλλά με άνιση κατανομή. με μεγάλη ψαλίδα και τεράστιες αντιθέσεις. Η ανισότητα μεγαλώνει, οι εργαζόμενοι πιέζονται, οι νέοι δυσκολεύονται να βρουν ευκαιρίες∙ κι αυτό οδηγεί σε κοινωνικές εντάσεις, απογοήτευση και κρίση εμπιστοσύνης στους θεσμούς. Σπρώχνει τους πολίτες στην ακροδεξιά. Αντικειμενικά υπάρχει ουσιαστική ανάγκη για νέες πολιτικές και κοινωνικές δομές, που να προάγουν την δικαιότερη κατανομή του πλούτου, τη συνεργασία κράτους και ιδιωτικού τομέα για δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας και την ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών σε κάθε φάση των αποφάσεων με τοπικές πρωτοβουλίες. Τα κοινωνικά προβλήματα δεν αντιμετωπίζονται με καταστολή ή φτηνές υποσχέσεις, αλλά με δομικές πολιτικές αλλαγές, που μπορούν να αντιμετωπίσουν τις αιτίες της ανισότητας.

Τα κοινωνικά προβλήματα και η έλλειψη ουσιαστικού πολιτικού διαλόγου είναι μέρος μιας δυναμικής διαδικασίας σύγκρουσης και αλλαγής. Αντί να βλέπουμε την κοινωνία ως ένα αδιέξοδο, μπορούμε να προωθήσουμε λύσεις που προκύπτουν από τη σύνθεση αντίθετων απόψεων και κοινωνικών δυνάμεων. Άρα, ουσιαστικός διάλογος + Συμμετοχή των πολιτών = πραγματική κοινωνική αλλαγή!

18.2.2025

Στέφανος Σταμέλλος






Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
Ο Εύρυτος, ο βασιλιάς της Οιχαλίας, ήταν ένας από τους πιο γνωστούς μυθικούς βασιλιάδες της αρχαιότητας, γνωστός κυρίως από τη σύνδεσή του με τον Ηρακλή. Φημιζόταν ως ο καλύτερος τοξότης της εποχής του∙ και λέγεται ότι είχε λάβει το τόξο του από τον ίδιο τον θεό Απόλλωνα. Θεωρείται ο δάσκαλος της τοξοβολίας του ίδιου του Ηρακλή και πατέρας της Ιόλης, που ήταν διάσημη για την ομορφιά της και αποτέλεσε αντικείμενο πόθου του Ηρακλή. Ο Ηρακλής προκάλεσε τον Εύρυτο σε αγώνα τοξοβολίας για να κερδίσει την Ιόλη, αλλά ο Εύρυτος χάνοντας, αρνήθηκε να του τη δώσει. Αυτό οδήγησε σε μεγάλη έχθρα μεταξύ τους, με τον Ηρακλή τελικά να σκοτώνει τον Εύρυτο και να καταστρέφει την Οιχαλία.

Η ακριβής τώρα θέση της Οιχαλίας δεν είναι ξεκάθαρη. Ο Στράβων (63 π.Χ-23 μ.Χ), ο αρχαίος ιστορικός, φιλόσοφος και γεωγράφος, στα Γεωγραφικά του (Βιβλίο Θ, 5.17), αναφέρει ότι υπήρχαν πολλές πόλεις με το όνομα Οιχαλία. Η ίδια η ύπαρξη διαφορετικών εκδοχών δείχνει ότι ο μύθος του Εύρυτου και της Οιχαλίας δεν ήταν αυστηρά συνδεδεμένος με μία μόνο περιοχή.

Ο Όμηρος και ο Στράβωνας την τοποθετούν στην Θεσσαλία, ο Παυσανίας στην Μεσσηνία και, χωρίς σαφή αναφορά, αλλά με την ύπαρξη τοπωνυμιών, όπως η Χόχλια, ενισχύεται η εκδοχή της Ευρυτανίας.

Η πιθανότητα η αρχαία Οιχαλία του βασιλιά Εύρυτου να βρισκόταν στην περιοχή της Χόχλιας και των Πετραλώνων Ευρυτανίας είναι μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση και αποτελεί ένα ενδιαφέρον ζήτημα για την αρχαιολογία και τη μυθολογία. Αν και η περιοχή δεν έχει μελετηθεί σχεδόν καθόλου σε σύγκριση με άλλους αρχαιολογικούς χώρους, υπάρχουν κάποιες σημαντικές ενδείξεις, που αξίζουν προσοχή. Ως τέτοιες: Έχουν εντοπιστεί ερείπια αρχαίων οικισμών και τειχών, που πιθανώς ανήκουν σε ελληνιστική ή ακόμα και μυκηναϊκή περίοδο. Γύρω στο 1935 στο λόφο του Γλα, κοντά στη Χόχλια, βρέθηκε το άγαλμα του θεού Διόνυσου, το οποίο σήμερα εκτίθεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα. Η ύπαρξη αρχαιοτήτων στο λόφο του Γλα ενισχύει την άποψη ότι υπήρχε σημαντικός αρχαίος οικισμός με θρησκευτική ή στρατηγική σημασία, με ακρόπολη.

Τα λείψανα αυτά έχουν χαρακτηριστικά, που υποδηλώνουν πιθανή οχυρωμένη εγκατάσταση ή ακρόπολη, κάτι που ταιριάζει με την περιγραφή της Οιχαλίας ως ισχυρής πόλης, που καταστράφηκε από τον Ηρακλή. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι τα τείχη μπορεί να είναι ελληνιστικής ή κλασικής περιόδου, όμως η ύπαρξη παλαιότερων μυκηναϊκών καταλοίπων δεν μπορεί να αποκλειστεί. Υπάρχουν και ανεπιβεβαίωτες αναφορές για την ύπαρξη ταφικών τύμβων στην ευρύτερη περιοχή, οι οποίοι θα μπορούσαν να σχετίζονται με τη μυκηναϊκή ή αρχαϊκή περίοδο. Αν είναι πράγματι η Οιχαλία του Εύρυτου στην περιοχή, τότε σίγουρα θα υπήρχε και νεκροταφείο για τους κατοίκους της. Η ονομασία «Χόχλια» ίσως να έχει αρχαίες ρίζες και να σχετίζεται με την Οιχαλία. Και το όνομα του λόφου «Γλας» θυμίζει το όνομα του γνωστού μυκηναϊκού οχυρού στη Βοιωτία, κάτι που μπορεί να υποδηλώνει ότι η λέξη είχε γενικότερη σημασία για ισχυρά οχυρά στην αρχαιότητα.

Γεωγραφική θέση και στρατηγική σημασία

Η Ευρυτανία είναι γνωστή για την δυσπρόσιτη γεωγραφία της, γεγονός που θα μπορούσε να είχε δώσει στην Οιχαλία φυσική οχύρωση, καθιστώντας την μια δύσκολα προσβάσιμη και ισχυρή πόλη. Η περιοχή δε βρίσκεται κοντά στον ποταμό Μέγδοβα, που στην αρχαιότητα μπορεί να είχε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των γύρω οικισμών, όπως και το Βασίλειο του Κήφου κοντά στην Μαυρομάτα. Η θέση του λόφου του Γλα είναι φυσικά προστατευμένο σημείο, που ενισχύει την άποψη ότι χρησιμοποιούνταν για άμυνα και εποπτεία της περιοχής.

Τι λείπει για να επιβεβαιωθεί η ύπαρξη της Οιχαλίας στην Ευρυτανία

Παρόλο που υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις, δεν έχουν γίνει ακόμα συστηματικές ανασκαφές στην περιοχή, που θα μπορούσαν να αποκαλύψουν περισσότερα στοιχεία. Για να επιβεβαιωθεί η θεωρία, θα πρέπει να βρεθούν:

✔ Επιγραφές ή νομίσματα που να αναφέρουν το όνομα της Οιχαλίας και να επιβεβαιώνουν την ταυτότητα της πόλης.

✔ Οργανωμένος αρχαίος οικισμός με σαφή στοιχεία κατοίκησης στη μυκηναϊκή ή κλασική περίοδο.

✔ Νεκροταφεία ή ιερά που να συνδέονται με τη λατρεία θεοτήτων, όπως ο Διόνυσος, ο Απόλλωνας ή ο Ηρακλής.

✔ Κεραμική και αντικείμενα καθημερινής χρήσης για χρονολόγηση.

✔ Δομικά χαρακτηριστικά που να δείχνουν εάν τα τείχη είναι μυκηναϊκά ή μεταγενέστερα.


Πιθανή Χρονολόγηση

Τα οχυρωματικά κατάλοιπα θα μπορούσαν να ανήκουν σε διάφορες χρονικές περιόδους:

- Στην Μυκηναϊκή περίοδο (1600 – 1100 π.Χ.). Αν είναι η Οιχαλία, θα πρέπει να είχε οχυρωμένη ακρόπολη με μυκηναϊκά χαρακτηριστικά. Οι Μυκηναίοι κατασκεύαζαν κυκλώπεια τείχη, παρόμοια με αυτά στις Μυκήνες και την Τίρυνθα. Η γεωμορφολογία της περιοχής θα μπορούσε να υποστηρίζει έναν τέτοιο οικισμό, καθώς μάλιστα η περιοχή είχε επαφές με το μυκηναϊκό κόσμο, πιθανώς μέσω της Θεσσαλίας και της Αιτωλίας. Η ορεινή δε γεωγραφία της Ευρυτανίας θα μπορούσε να προσφέρει φυσική οχύρωση στην πόλη του Εύρυτου, κάτι που ταιριάζει με την περιγραφή της Οιχαλίας ως μιας ισχυρής πόλης, που αντιστάθηκε στον Ηρακλή.

- Στην Κλασική και Ελληνιστική περίοδο (5ος – 2ος αι. π.Χ.), στην οποία ανήκουν τα περισσότερα γνωστά οχυρωματικά κατάλοιπα της Ευρυτανίας, όπως στη Βίνιανη και στα Άγραφα. Αν η Οιχαλία καταστράφηκε από τον Ηρακλή, είναι πιθανό να ξανακατοικήθηκε αργότερα και να χτίστηκαν νέα τείχη για την προστασία του οικισμού.

Στρατηγική Σημασία της Οχύρωσης

Η ύπαρξη τειχών και οχυρώσεων στην περιοχή δείχνει ότι ο οικισμός είχε στρατηγική σημασία για τον έλεγχο των περασμάτων -η περιοχή βρίσκεται κοντά στον ποταμό Μέγδοβα, έναν σημαντικό φυσικό άξονα μετακίνησης στην αρχαιότητα- για την προστασία από εισβολές -η Ευρυτανία ήταν ανέκαθεν δύσβατη περιοχή, αλλά αν υπήρχε ακρόπολη, αυτή θα προσέφερε άμυνα σε περιόδους πολέμου- και για την εποπτεία της γύρω περιοχής -οι αρχαίοι οικισμοί τοποθετούνταν συνήθως σε υψώματα για καλύτερο έλεγχο των πεδιάδων και των οδών επικοινωνίας.

Συμπέρασμα: Η Χόχλια και τα Πετράλωνα μπορεί να αποτελούν έναν ακόμη από τους χαμένους κρίκους της αρχαίας μυθολογίας, περιμένοντας περισσότερη έρευνα για να αποκαλυφθεί το παρελθόν τους.

14.2.2025
Στέφανος Σταμέλλος






Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Χωρίς αμφιβολία στην Ευρώπη έχουμε μια σημαντική μετατόπιση προς ακροδεξιές πολιτικές και τα ακροδεξιά κόμματα. Μια από τις εκφάνσεις αυτής της μετατόπισης είναι και οι συνοριακές πολιτικές∙ κι αυτό εμφανίζεται και με οικονομικά στοιχεία. Ο προϋπολογισμός για παράδειγμα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής Frontex μεταξύ του 2005 και του 2020 αυξήθηκε κατά 2.763 τοις εκατό. Από το 2021 έως το 2027, ο οργανισμός προβλέπεται να λάβει 5,6 δισεκατομμύρια ευρώ, μια αύξηση 194 τοις εκατό σε σύγκριση με τον προηγούμενο δημοσιονομικό κύκλο. Και για να είμαστε μέσα στο κλίμα, οι πλούσιες χώρες ξοδεύουν επί του παρόντος 2,3 φορές περισσότερα χρήματα για τα σύνορα από την χρηματοδότηση για το κλίμα. Και ποιο είναι το αποτέλεσμα;

Έγραφα πριν είκοσι χρόνια γυρίζοντας από το Νεπάλ, μια φτωχή χώρα με 3πλάσιο από την Ελλάδα πληθυσμό και με σχεδόν την ίδια έκταση, με το γνωστό γεωγραφικό ανάγλυφο, ότι πρέπει «…η διεθνής κοινότητα και ο ΟΗΕ με τη UNISEF να αναλάβουν ανάλογη δράση, και όχι να περιμένουν πότε θα φθάσουν τα τεράστια καραβάνια, τα στίφη, των πεινασμένων της ανατολής στην πόρτα μας. Τότε θα είναι αργά. ΤΩΡΑ πρέπει να μ ο ι ρ α σ τ ο ύ μ ε τα πλούτη και τη φτώχεια μας με τους πεινασμένους λαούς, σε έναν διεθνή προσανατολισμό της ανυστερόβουλης προσφοράς μας∙ και να μην επιτρέψουμε τους αποικιοκράτες πολεμοκάπηλους Αμερικανούς και τους άλλους φίλους τους να το κάνουν με πολέμους και καταδυναστεύσεις. Δείτε ΙΡΑΚ, Αφγανιστάν και τα άλλα κράτη.»

Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε με λίγα λόγια είναι ότι δεν αρκεί να μιλάμε μόνο για «ανοιχτά σύνορα». Πρέπει να φέρουμε στο προσκήνιο και την έννοια της «αποανάπτυξης», με την λογική της μείωσης του «αυτοκρατορικού τρόπου ζωής» των πλουσίων χωρών και ταυτόχρονα της μετατόπισης μέρους του πλούτου προς τις υπανάπτυκτες ή αναπτυσσόμενες χώρες.

Ένα τέτοιο κάλεσμα πρέπει να εξετάσει -και να επικρίνει- πώς ο «αυτοκρατορικός τρόπος ζωής» των πλούσιων χωρών και η κυρίαρχη αντίληψη μιας «καλής ζωής» συνδέονται με τη συνολική δομική κρίση του καπιταλισμού και την κλιματική αλλαγή.

Η συζήτηση για την «αποανάπτυξη» πρέπει να έχει στον πυρήνα της την έννοια του κοινωνικο-οικολογικού μετασχηματισμού και της αλλαγής του τρόπου ζωής. Η δε η υπόθεση για «ανοιχτά σύνορα» δεν μπορεί να συνδυάζεται με νεοφιλελεύθερες πολιτικές, που συνδέουν την μετανάστευση με την δημογραφική παρακμή, την πληθυσμιακή γήρανση και την έλλειψη εργατικού δυναμικού. Αντίθετα πρέπει να συνδυάζεται με την αναγνώριση των ιστορικών ευθυνών των πλουσίων χωρών απέναντι σ’ αυτούς τους λαούς και με τις αρχές της αλληλεγγύης και της ανθρωπιάς.


Λαμία, 16.1.2025

Στέφανος Σταμέλλος



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

ΤΕΛΗ ΤΑΦΗΣ και ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων: Ήμουνα νιος και γέρασα. Έχουν περάσει πάνω από τριάντα χρόνια από τότε που κοιμόμασταν και ξυπνούσαμε με τις προσδοκίες και τις υποσχέσεις, με τα ευρωπαϊκά προγράμματα και τις ειδικές χρηματοδοτήσεις και δεσμεύσεις, τα Εθνικά, Περιφερειακά και Δημοτικά Σχέδια, την Ανακύκλωση, τους σύγχρονους ΧΥΤΑ και τις Μονάδες Επεξεργασίας Αποβλήτων – ΜΕΑ. Η κακοδιαχείριση των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων και των ειδικών χρηματοδοτήσεων δεν επέτρεψε την υλοποίηση των Σχεδίων και την κατασκευή των υποδομών. Το αποτέλεσμα είναι γνωστό.

Οι ευθύνες υπάρχουν και είναι πολιτικές. Ευθύνες των συγκεκριμένων κυβερνήσεων και του συστήματος, που άφησαν να τους κατευθύνουν και να τους οδηγήσουν οι Εταιρείες και τα συμφέροντα. Ευθύνες έχει και η αυτοδιοίκηση, που βολεύτηκε στο να μεταθέτει τις ευθύνες διαρκώς: «με τα σκουπίδια θα ασχολούμαστε τώρα μπρρρρρ… μακριά από μας». Καμιά διεκδίκηση. Είδατε κάποια δημοτική αρχή να καταγγείλει ποτέ την κυβέρνηση για τις καθυστερήσεις και τις διαρκείς ανατροπές και αναθεωρήσεις των Εθνικών Σχεδίων - ΕΣΔΑ; Ένας δήμαρχος, να βγει στα κεραμίδια και να φωνάξει;… Στο μεταξύ τα ευρωπαϊκά πρόστιμα τα τρώγαμε σωρηδόν… Μήπως είναι μόνο για τα σκουπίδια που τρώγαμε τα πρόστιμα; θα μου πείτε. Ναι, έτσι κι αλλιώς τελευταίοι στην Ευρώπη είμαστε σε όλους τους δείκτες και τομείς…

Και τώρα, πάλι με απαίτηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το μπαλάκι έρχεται στους δημότες, που καλούνται να πληρώσουν τη νύφη∙ κι αυτό το λένε ΤΕΛΗ ΤΑΦΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ. Πώς αλλιώς θα χρηματοδοτηθεί η κατασκευή των υποδομών, τη στιγμή που έκλεισε η ευρωπαϊκή κάνουλα;

ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ περίπτωση να αποφύγουν τα τέλη ταφής. Αυτό το ξέρουν καλά οι δήμαρχοι, οι ΠΕΔ και η ΚΕΔΕ. Το ξέρουν οι ΦΟΔΣΑ. Οι αντιδράσεις τους είναι για τα μάτια! Και ξέρετε τι τους λέει η κυβέρνηση; «μαζί τα κάναμε…» παραφράζοντας το γνωστό. Μήπως χρειάζεται να αναφερθώ και να περιγράψω την ιστορική διαδρομή των Μελετών, των Προγραμμάτων κατασκευής των υποδομών της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Λαμία και στη Φθιώτιδα; Όλοι κρύβουν το θέμα κάτω από το ΒΡΩΜΙΚΟ χαλί… Καληνύχτα!

Λαμία, 11.1.2025


Στέφανος Σταμέλλος




Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Στέφανος Σταμέλλος

Το χρηματοπιστωτικό νεοφιλελεύθερο σύστημα έχει δημιουργήσει/διαμορφώσει ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ τέτοια καταναλωτικά πρότυπα, τα οποία απαιτούν όλο και μεγαλύτερη χρήση ενέργειας. Και αυτό σιγά σιγά επεκτείνεται και στις αναπτυσσόμενες χώρες, γεγονός που νομοτελειακά θα οδηγήσει σε νέες οικολογικές και κοινωνικές κρίσεις και εκρήξεις. Αναμφισβήτητα είμαστε σ’ έναν φαύλο κύκλο, βαδίζουμε σε τεντωμένο σχοινί, με αποτέλεσμα τις βίαιες πολεμικές συγκρούσεις για την παγκόσμια ανακατανομή/αναδιανομή του πλούτου με εργαλείο την ενέργεια, εδώ και χρόνια.

Το γεγονός αυτό δημιουργεί ένα ηθικό και πολιτικό ζήτημα που αφορά την ίδια την ιδέα της αξιοβίωτης ανάπτυξης -ή της απο-ανάπτυξης- την αλλαγή του τρόπου ζωής, του τρόπου παραγωγής και κατανάλωσης, την δίκαιη κατανομή του πλούτου. Αυτό δεν είναι απλά μια οικονομική πρόταση και ιδέα, αλλά συνδέεται άμεσα με την ηθική και την πανανθρώπινη δικαιοσύνη.

Στον μικρόκοσμό μας: Απέναντι μας είναι αυτοί που αντιλαμβάνονται τη φύση ως πόρο εκμετάλλευσης∙ και κάθε μη οικονομική πτυχή επαφής με την φύση την παραβλέπουν, αφού όλα πρέπει να αποτιμώνται σε χρήμα. Τους μιλάμε για την ήπια αξιοβίωτη ανάπτυξη της ορεινής Ελλάδας με σεβασμό στα οικοσυστήματα, την παράδοση, τον πολιτισμό, για το φυσικό απόθεμα των βουνών και αυτοί κοιτάζουν αλλού. Κυβερνώντες και φερόμενοι «επενδυτές» χέρι χέρι. Προσπαθούν να δουν μόνο πού φυσάει άνεμος και σε ποιο ρέμα κυλάει νερό! Και αυτό που επαναλαμβάνουν είναι: «πηγαίνετε στο Συμβούλιο Επικρατείας -να αποδείξετε το αυτονόητο- να βρείτε το δίκιο σας». Τόσο απλά.

Θα περίμενε κανείς η πολιτεία, το κράτος, η κυβέρνηση να αντισταθούν στις όποιες πιέσεις και να κρατήσουν υπό την προστασία τους το περιβάλλον και την ενέργεια, όπως και όλα τα δημόσια αγαθά. Άλλωστε, η υποβάθμιση του περιβάλλοντος αποβαίνει εις βάρος όλων, πλούσιων και φτωχών. Επομένως η προστασία του είναι ένα γενικεύσιμο, διαταξικό συμφέρον της κοινωνίας.

Στο μεταξύ, άκουγα στο ραδιόφωνο ότι πάνω από το ένα τρίτο (1/3) των επενδύσεων στην χώρα μας σήμερα αφορούν στην οικοδομική δραστηριότητα και το real estate, κυρίως στον τουρισμό. Αντιλαμβανόμαστε όλοι τι σημαίνει αυτό για την πολύπαθη φύση, τις παράκτιες περιοχές, τα νησιά, τις τουριστικές περιοχές και όχι μόνο. Κατά κύριο λόγο μιλάμε για το τσιμέντο και τα παράγωγά του.

Μόνο μια μικρή επισήμανση να κάνω μαζί με όλα τα άλλα, για να το συνδέσουμε με την εισαγωγή αυτής της θεωρητικής παρέμβασης. Το τσιμέντο είναι το τρίτο πιο πολυχρησιμοποιημένο υλικό στον κόσμο, μετά τον αέρα και το νερό και αποτελεί «κλειδί» για τον κατασκευαστικό κλάδο. Σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας είναι υπαίτιο για το 8% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2)∙ και μιλάμε μόνο για τις τσιμεντοβιομηχανίες. Ακούει κανείς;





Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Από τη στιγμή που αποφασίστηκε ν’ αλλάξει το ενεργειακό μείγμα της χώρας και να μειωθούν ΣΤΑΔΙΑΚΑ τα ορυκτά καύσιμα -σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο- πρέπει να συμφωνήσουμε πως είναι καίριο ζήτημα η αναγνώριση της ηλεκτρικής ενέργειας ως ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΑΓΑΘΟ. Πρέπει να συμφωνήσουμε ότι η ηλεκτρική ενέργεια ΔΕΝ μπορεί να είναι χρηματιστηριακό εμπόρευμα. Επίσης να συμφωνήσουμε ότι βασικός στόχος πρέπει να είναι η μείωση της κατανάλωσης με την αλλαγή και του τρόπου ζωής. Η αλήθεια είναι ότι κανένας, από αυτούς που σχεδιάζουν και αποφασίζουν, δεν μιλάει για φρένο στην ανάπτυξη, το φρένο που χρειαζόμαστε. Δεν μιλάνε για τις σπατάλες της ενέργειας και την εξοικονόμηση, για την πολεμική βιομηχανία, για τον ενεργοβόρο υπερτουρισμό και γενικότερα για τον καταναλωτικό τρόπο ζωής, που μας ωθεί με ταχύτητα στην καταστροφή.

Ναι, να πάμε στη σταδιακή παραγωγή από ΑΠΕ, αλλά με αποθήκευση. Χωρίς αποθήκευση δεν μπορούν να λειτουργήσουν οι ΑΠΕ. Με την αστάθεια που τις χαρακτηρίζει, υποχρεωτικά θα πρέπει η σταθερότητα στο δίκτυο να εξασφαλίζεται με μονάδες/εργοστάσια σταθερής παραγωγής με εισαγόμενο φυσικό αέριο και με λιγνίτη, ή με εισαγόμενη ηλεκτρική ενέργεια από τις διασυνδεδεμένες γειτονικές χώρες.

Οι ΑΠΕ έχουν και αυτές οικολογικό κόστος και οικολογικό αποτύπωμα. Χαμηλότερο σίγουρα από τα ορυκτά καύσιμα, αλλά έχουν. Και το ζητούμενο φυσικά είναι να μειωθεί ακόμα περισσότερο με τον κατάλληλο χωροταξικό σχεδιασμό. Λέμε λοιπόν πως πρέπει να γίνει επιτέλους η αναθεώρηση του Ειδικού Χωροταξικού των ΑΠΕ, η οποία αναθεώρηση σκόπιμα έχει βαλτώσει εδώ και χρόνια∙ και όλοι ξέρουμε γιατί. Βασική παράμετρος για την αναθεώρηση είναι ο καθορισμός των εθνικών στόχων με βάση τις ανάγκες της χώρας και όχι με βάση την ηλεκτρική ενέργεια ως εμπορικό -εξαγώγιμο- προϊόν, εμπόρευμα χρηματιστηρίου, όπως επαναλαμβάνουν διαρκώς οι ιθύνοντες.

Το λέω αυτό γιατί έλεγε η Υφυπουργός ΥΠΕΝ Αλεξάνδρα Σδούκου στο Συνέδριο της Capital Link στη Νέα Υόρκη: «Οι διασυνδέσεις είναι εξίσου σημαντικές. Μέσω ενός φιλόδοξου προγράμματος, δημιουργούμε έναν Πράσινο Ενεργειακό Διάδρομο στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Αυτό θα συνδέσει τα ενεργειακά συστήματα της Νότιας και της Βόρειας Μεσογείου, μετατρέποντας την Ελλάδα από εισαγωγέα ενέργειας σε σημαντικό εξαγωγέα. Μέχρι το 2035, η Ελλάδα θα εξάγει 3,5 TWh καθαρής ενέργειας, και μέχρι το 2045, πάνω από 11 TWh».

Χθες, 9 Δεκ, το ισοζύγιο διασυνδέσεων στο ενεργειακό μείγμα -εξαγωγές μείον εισαγωγές- ήταν 26%, μέσο όρο, της παραγόμενης ηλ. ενέργειας, με μεγαλύτερο 35% στις 2 το μεσημέρι και μικρότερο 9,2% στις 7 το πρωί [ipto ANALYTICS]. Και βέβαια δεν εξάγεται ΜΟΝΟ καθαρή ενέργεια, αφού πάνω από το 50% της παραγωγής είναι από τις μονάδες φυσικού αερίου και ένα 12% περίπου, μέσο όρο, από τις μονάδες λιγνίτη. Μείγμα εξάγεται. Παράγεται λοιπόν ηλ. ενέργεια όχι μόνο για να καλύψουμε τις ανάγκες και τους στόχους της χώρας σύμφωνα με το ΕΣΕΚ, αλλά και για εξαγωγή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα φυσικά οικοσυστήματα και την παραγωγική γη. Γι’ αυτό ”καίγονται” για τις διασυνδέσεις και τον αγωγό «Αίγυπτος – Ελλάδα - Γερμανία», Νότιας και Βόρειας Μεσογείου, του Ομίλου Κοπελούζου. Να καταλαβαινόμαστε!…

Λαμία, 10.12.2024
Στέφανος Σταμέλλος




Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Αναμφισβήτητα τα ρέματα στις οικιστικές περιοχές προκαλούν πολλά προβλήματα και ενέχουν σοβαρούς κινδύνους πλημμύρας. Τα προβλήματα που προκαλούν αντιμετωπίζονται κατά βάση με την οριοθέτηση και την διευθέτησή τους. Παράλληλα λαμβάνονται μέτρα για την προστασία των πρανών κοντά σε σπίτια και επιχειρήσεις, μέτρα για έργα ορεινής υδρονομίας και μικρά φράγματα για τη μείωση της ταχύτητας του νερού, καθαρισμό και διαμόρφωση της κοίτης, για μεγαλύτερο άνοιγμα στα γεφύρια κ.λπ. Ο Ξηριάς, ο χείμαρρος στο ανατολικό τμήμα της Λαμίας, περνάει μέσα από τον οικιστικό ιστό της πόλης.

Αν πούμε να ασχοληθούμε με τον Ξηριά, πρέπει να πούμε πολλά. Πολλά για όσα έγιναν και για όσα ΔΕΝ ΕΓΙΝΑΝ. Δεν είναι όμως του παρόντος. Άλλωστε τα έχουμε πει και γράψει τόσες φορές. Ποια όμως ή ποιες και πόσες υπηρεσίες είναι υπεύθυνες για τη μελέτη οριοθέτησης του ρέματος και τη διευθέτησή του; Και πόσα χρόνια χρειάζονται για να γίνουν αυτά;

Η οριοθέτηση είναι μια διοικητική πράξη, με στόχο την εξασφάλιση της απρόσκοπτης απορροής των επιφανειακών νερών και την περιβαλλοντική προστασία του υδατορέματος. Η διευθέτηση είναι η επέμβαση στο υδατόρεμα, με την εκτέλεση των αναγκαίων έργων με σκοπό τη βελτίωση των συνθηκών ροής, τη μείωση των κινδύνων από πλημμύρες και τον έλεγχο των διαβρώσεων και των αποθέσεων φερτών υλικών.

Η Δημοτική Αρχή ουδέποτε ασχολήθηκε με το θέμα αυτό. Και νομίζω δεν ξέρει αν έγινε και σε ποιο στάδιο βρίσκεται η σχετική μελέτη διευθέτησης του ρέματος. Άλλωστε η άγνοια αλλά και η αδιαφορία της εκάστοτε Δημοτικής Αρχής προκύπτει και από την έλλειψη οποιασδήποτε αναφοράς στα προγράμματα των υποψηφίων Δημάρχων, σε όλες τις δημοτικές εκλογές, για τα ρέματα της περιοχής∙ και όχι μόνο για τον Ξηριά.

Προφανώς η Δημοτική Αρχή δεν έχει αρμοδιότητα για τη μελέτη και την εφαρμογή της. Υπεύθυνη για την μελέτη της οριοθέτησης και διευθέτησης των ρεμάτων φαίνεται ότι είναι η Διεύθυνση Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας Στερεάς. Θα μπορούσε όμως και πρέπει να πιέσει τις αρμόδιες υπηρεσίες να επισπεύσουν ένα έργο, από την υλοποίηση του οποίου θα ωφεληθούν οι δημότες της και θα αποφευχθούν ενδεχόμενες πλημμύρες. Η Διεύθυνση Τεχνικών Έργων πρέπει να κάνει την μελέτη και να υλοποιήσει τα προτεινόμενα έργα από τη μελέτη, αφού όμως μεσολαβήσουν και πολλές άλλες αρμόδιες υπηρεσίες.

Οπτικές ίνες βάλαμε, υπογειοποιήσαμε χιλιόμετρα καλωδίων και αγωγών φυσικού αερίου στην πόλη, αλλά και η Moody’s, αργά ή γρήγορα, θα μας δώσει καινούργια υψηλότερη επενδυτική βαθμίδα και η τεχνητή νοημοσύνη μπαίνει στη ζωή μας. Εμείς θα παραμένουμε στον κίνδυνο της πλημμύρας του Ξηριά, μέχρις ότου εφαρμοστεί η μελέτη οριοθέτησης και διευθέτησης του ρέματος. Και μετά βλέπουμε…

Λαμία, 19.11.2024

Στέφανος Σταμέλλος



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Διαβάζουμε τις αναφορές στην «δοκιμασία» των χωρών της Ευρώπης, ιδιαίτερα της Γερμανίας, εξαιτίας των δυσμενών συνθηκών παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, αλλά: «…ακόμη και αν η παραγωγή από τον άνεμο και τον ήλιο εκτοξευτεί στα ύψη και υποσκελίσει την αντίστοιχη από τα ορυκτά καύσιμα, δεν παύει οι οικονομίες να χ ρ ε ι ά ζ ο ν τ α ι   α ξ ι ό π ι σ τ η , κ α ι    ε υ έ λ ι κ τ η ε φ ε δ ρ ι κ ή    π α ρ α γ ω γ ή   ε ν έ ρ γ ε ι α ς  που δεν θα εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες, εκτός από το ότι, προκειμένου να αξιοποιηθεί στο έπακρο η ισχύς των ΑΠΕ, απαιτείται υψηλή δυναμικότητα αποθήκευσης που επί του παρόντος, εκλείπει.” [https://www.energia.gr/article/224424/h-strofh-stis-ape-den-exasfalizei-hamhles-times-ston-hlektrismo-poioi-paragontes-eythynontai]

Αυτά για την Ευρώπη συνολικά. Για την χώρα μας; Ποιος ξέρει να μας πει τι πραγματικά συμβαίνει σήμερα με την ηλεκτρική ενέργεια; Αυτό που όλοι αντιλαμβανόμαστε, νομίζω είναι ένα πέπλο α δ ι α φ ά ν ε ι α ς και αρκετή παραπληροφόρηση, στα όρια της προπαγάνδας. Αδιαφάνεια ως προς τους στόχους και το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) με την διαρκή αναθεώρηση, τις πραγματικές ανάγκες και τις δεσμεύσεις της χώρας, την εγκατεστημένη ισχύ και τις αποδόσεις των ΑΠΕ, των μεγάλων ΥδροΗλεκτρικών Εργοστασίων, των ΜΥΗΕ και των άλλων πηγών εκτός των αιολικών και των φωτοβολταικών, ποιος πληρώνει τις διασυνδέσεις, ποιος επιδοτείται και ποιος επιδοτεί, πώς διαμορφώνεται κάθε ώρα το ενεργειακό μείγμα της χώρας, ποιος ο ρόλος των μεγάλων θερμοηλεκτρικών εργοστασίων φυσικού αερίου, ποιος ο ορίζοντας λειτουργίας τους (αποσβέσεις) και πώς επιδοτούνται, πώς διαμορφώνεται κάθε μέρα η τιμή του ρεύματος, ποιος ο ρόλος του χρηματιστηρίου ενέργειας, του χρηματιστηρίου των «ρύπων» και του φυσικού αερίου, το περίφημο καρτέλ, οι Φορείς Σωρευτικής Εκπροσώπησης παραγωγών από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, το Σύστημα και το Δίκτυο, ο ρόλος των μικρών παραγωγών, οι εισαγωγές και οι εξαγωγές, ο ρόλος των τραπεζών, ποιος ωφελείται και ποιος χάνει, ποια είναι τα ετήσια κέρδη των μεγάλων παραγωγών και παρόχων. ΓΙΑΤΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΕΙ Η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΧΩΡΑΤΑΞΙΚΟΥ ΤΩΝ ΑΠΕ; Γιατί καθυστερεί η οριστικοποίηση και η θεσμοθέτηση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ΕΠΜ) των Προστατευόμενων Περιοχών; Αλλά «ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται»…


Και για να επανέλθουμε, το πρώτο ΣΚΟΠΙΜΟ μεγάλο «λάθος» της κυβέρνησης της ΝΔ, που συνδέεται με τα παραπάνω, ήταν η πρόχειρη, βιαστική και βίαιη απολιγνιτοποίηση. Θα μπορούσε αυτό να το διορθώσει και δεν το τόλμησε, ενώ είχε προθεσμία από το 2030 έως και το 2043! Λογικά θα έπρεπε να λάβει υπόψη της, πρώτα και κύρια, τις τραγικές ιδιαιτερότητες της χώρας μας εξαιτίας και των μνημονίων, που χάθηκε το 25% του ΑΕΠ και του οικογενειακού εισοδήματος. Είμαστε τελευταίοι ή προτελευταίοι στην Ευρώπη...


Η λογική επίσης τι λέει; Κάθε πηγή ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των ορυκτών καυσίμων, θα πρέπει να θεωρείται μέρος μιας στρατηγικής για την εξασφάλιση της απαραίτητης ενέργειας, για τις κατοικίες, τις επιχειρήσεις και γενικότερα την οικονομία της χώρας. Όλες οι πηγές ενέργειας έχουν το περιβαλλοντικό τους κόστος και το οικολογικό τους αποτύπωμα, το οποίο πρέπει να σταθμίζεται δεόντως, όταν χαράζεται η πολιτική.


Με λίγα λόγια αντί να καταργήσει η κυβέρνηση άρον άρον τον λιγνίτη αντικαθιστώντας τον με το εισαγόμενο φυσικό αέριο, θα έπρεπε πρώτα να δημιουργήσει ένα ισχυρό και υγιές για όλους ενεργειακό μείγμα, που να βελτιώνεται διαρκώς και σταθερά, με απόλυτο έλεγχο, ως προς τους κλιματικούς στόχους και τις άλλες υποχρεώσεις της χώρας. Η χώρα, η οικονομία, η κοινωνία, η βιωσιμότητα, χρειάζονται μια ισορροπημένη προσέγγιση του ενεργειακού ζητήματος, που δεν θα δημιουργεί πρόσθετα προβλήματα και αδιέξοδα.


Το δεύτερο ΣΚΟΠΙΜΟ «λάθος» της κυβέρνησης, που όλοι το αναγνωρίζουν εκτός από την ίδια, ήταν πάλι η πρόχειρη, βιαστική και βίαιη κατά 100% χρηματιστηριακή απελευθέρωση της ηλεκτρικής ενέργειας. Οι επιπτώσεις αυτής της επιλογής είναι μεγάλες και στην οικονομία και στην κοινωνία και προβλέπεται να είναι ακόμα μεγαλύτερες στο μέλλον, λαμβάνοντας υπόψη την παραγωγική βάση της χώρας και την συνεχιζόμενη ακρίβεια και αισχροκέρδεια.


Ο αγώνας του «Προμηθέα Δεσμώτη», της βιωσιμότητας, κατά της δύναμης της εξουσίας του σύγχρονου Δία, του ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ, γίνεται ασταμάτητος.

Λαμία, 12.11.2024

Στέφανος Σταμέλλος



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

του Στέφανου Σταμέλλου

Είναι γνωστό ότι η Οίτη θεωρείται η τελευταία πατρίδα του Ηρακλή. Στην Τραχίνα τον περίμενε η γυναίκα του, η Δηιάνειρα∙ κι εκεί βούτηξε η Δηιάνειρα τον χιτώνα του στο δηλητηριασμένο αίμα του Κένταυρου Νέσσου. Στην “Πυρά του Ηρακλέους” ο Φιλοκτήτης υπάκουσε στις παρακλήσεις του και έβαλε φωτιά στον σωρό των ξύλων της Οίτης για να καεί και στη συνέχεια να τον ανεβάσουν, ως ημίθεο, οι θεοί στον Όλυμπο. Γνωστή είναι επίσης η σχετική μυθολογία για την Ιόλη, τον Ύλλο, τον Λίχα και τις Λιχάδες Νήσους. Όλα αυτά αναφέρονται στην Οίτη.

Είναι γνωστό επίσης ότι το μυθικό πρόσωπο του Ηρακλή είναι ένα από τα μεγαλύτερα Brand Names στην πολιτιστική επιχειρηματικότητα, τουλάχιστον στο δυτικό κόσμο. Πασίγνωστες ταινίες, τηλεοπτικές σειρές και εικονογραφημένα βιβλία είναι μόνο η μία πλευρά αυτής της επιχειρηματικότητας, καθώς υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός από θεματικά πάρκα, μουσεία και πολιτιστικούς χώρους, που αναφέρονται στον Ηρακλή. Και όλα αυτά συμβαίνουν σε όλον τον κόσμο! Όχι όμως εδώ στην Οίτη, στη Φθιώτιδα και στη Φωκίδα…

Εδώ οι «αόρατες δυνάμεις» των κερδοσκοπικών συμφερόντων μας καλούν, χωρίς πολλές περιστροφές, να ξεχάσουμε την Τραχίνα, την Ηράκλεια, την Πυρά του Ηρακλή και τον ίδιο τον Ηρακλή, τον Κούβελο, το Κάστρο της Ωριάς και τον αρχαίο Εμπορικό Δρόμο για τους Δελφούς, το Κάστρο της Υπάτης και της Καστριώτισσας. Αν δεν βρεθεί κάποιος ξένος περιηγητής ή κάποιο ξένο Πανεπιστήμιο να ενδιαφερθεί, εμείς είμαστε έτοιμοι αυτές τις περιοχές, με την σημαντικότατη αρχαιολογική και πολιτιστική αξία, σε απόσταση αναπνοής από τη Λαμία και την Άμφισσα, να τις αφήσουμε να ισοπεδωθούν, μεταφορικά και κυριολεκτικά.

Αντί να αξιοποιηθεί αυτό το αντικειμενικά ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ για την περιοχή, υπονομεύεται χρόνια με τις μεταλλευτικές δραστηριότητες και τις Οριστικές Παραχωρήσεις∙ και τώρα με τους αιολικούς σταθμούς. Μεθοδεύεται η εγκατάσταση ανεμογεννητριών ακριβώς δίπλα και σε απόσταση αναπνοής από τον αρχαιολογικό χώρο «Πυρά του Ηρακλέους». Η απειλή είναι συγκεκριμένη∙ και είναι ένας ακόμα λόγος να ενισχυθεί ο αγώνας κατά των αιολικών σταθμών στην Οίτη και υπέρ της ήπιας βιώσιμης ανάπτυξης του ορεινού της όγκου.

Η Κίνηση Πολιτών για την Προστασία της Οίτης και οι κάτοικοι των 25 χωριών αντιστεκόμαστε μέχρι να καταφέρουμε τον «13ο Άθλο του Ηρακλή»! Οι Δήμοι Λαμιέων και Δελφών σωστά αντιδρούν, με τις ομόφωνες αποφάσεις τους, στην εγκατάσταση των ανεμογεννητριών στο βουνό. Όμως δεν αρκεί αυτό! Δεν αρκούν οι όποιες νομικές πρωτοβουλίες και προσφυγές. Η αυτοδιοίκηση οφείλει να πάρει πολιτικές πρωτοβουλίες με ένα πλούσιο «πακέτο» πολιτικών παρεμβάσεων προς όλες τις κατευθύνσεις. Και οφείλει να προχωρήσει άμεσα στη μελέτη και διαμόρφωση του Στρατηγικού Σχεδίου για την Οίτη, την βιώσιμη προοπτική της, αξιοποιώντας όλα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα, μαζί και τον Ηρακλή. Πρέπει να αντιληφθούν στην Αυτοδιοίκηση, Α’ και Β’ βαθμού, ότι υπάρχει η δυνατότητα να προκαλέσουν ακόμα και παγκόσμιο ενδιαφέρον, με τις κατάλληλες επενδύσεις και την κατάλληλη προβολή, στα πλαίσια του εναλλακτικού τουρισμού πολιτιστικής εμπειρίας και στα πρότυπα αντίστοιχων περιοχών.

Είναι καιρός κόμματα, βουλευτές, περιφερειακοί και δημοτικοί σύμβουλοι, παραγωγικοί και κοινωνικοί φορείς της περιοχής να απαντήσουν και να πάρουν θέση για το μέλλον της Οίτης. Ο 13ος Άθλος του Ηρακλή είναι εδώ και μας περιμένει όλους!

Λαμία, Σεπτέμβρης 2024






Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νομίζω ότι μια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού, ιδιαίτερα στον δυτικό κόσμο, έχει ταυτίσει την ποιότητα ζωής με την υπερκατανάλωση. Αυτό το εισπράττουμε καθημερινά, ακούγεται παντού. Και είναι αυτό που οδηγεί σε αδιέξοδα και επικίνδυνους ατραπούς. Είναι ο σύγχρονος τρόπος ζωής με την αέναη οικονομική μεγέθυνση, την εμπορευματοποίηση των πάντων, την θεοποίηση του κέρδους και την συνεχή δημιουργία νέων αναγκών με γεωμετρικό τρόπο. Αυτό αντικειμενικά οδηγεί στην επόμενη φάση, στην εξάντληση των φυσικών πόρων, που εμπεριέχει και την εξαθλίωση και φτωχοποίηση των πολλών.

Κάνοντας μια παρένθεση, ας αναλογιστούμε πόσα φτηνιάρικα και άχρηστα «προϊόντα» μπαίνουν σε κάθε σπίτι καθημερινά∙ φτηνά «made in China», κυρίως μιας χρήσης, γιατί έτσι είναι κατασκευασμένα. Μπείτε σε ένα JUBO για να δείτε τα χιλιάδες χρυσοποίκιλτα του ενός ευρώ, που ξεμυαλίζουν τα παιδιά και γεμίζουν τα σπίτια με σκουπίδια. Αν αύριο αυτά πάρουν την όποια αξία, γίνουν πιο ακριβά, πόσα παιδιά θα αγοράσουν; Πόσα θα νιώσουν την αίσθηση της έλλειψης και της φτώχειας, αφού πρώτα μπήκαν στον κόσμο της φτηνής υπερκατανάλωσης και ένιωσαν «πλούσιοι»;

Μια «έξυπνη» στάση των σκεπτόμενων ενεργών πολιτών, μπροστά στα πιθανά αδιέξοδα του μέλλοντος, θα μπορούσε να είναι: να στραφούν όλες οι συνεπείς δυνάμεις της κοινωνίας στην ενεργοποίηση των μηχανισμών για την, όσο το δυνατόν, ΒΙΩΣΙΜΗ διαχείριση του παραγόμενου προϊόντος σε όφελος, αν όχι όλων, των περισσοτέρων. Αυτό φυσικά σημαίνει αλλαγή του τρόπου ζωής! αλλαγή του τρόπου παραγωγής και κατανάλωσης. Η αποφυγή με κάθε τρόπο της περαιτέρω εξαθλίωσης και φτωχοποίησης των μαζών.

Στόχος πρέπει να γίνει η διατήρηση με κάθε τρόπο του κοινωνικού κράτους αναδεικνύοντας το ρόλο της κοινωνικής αλληλεγγύης. Στόχος πρέπει να γίνει η σωστή κατανόηση της έννοιας «της ποιότητας ζωής», σε αντίθεση με την επιδίωξη ενός υψηλότερου οικονομικά επιπέδου ζωής, με την αέναη οικονομική μεγέθυνση και την «δυτικού τρόπου» υπερκατανάλωση. Στόχος πρέπει να γίνει η συνειδητοποίηση της διαφοράς του υψηλού και του μεγάλου από το μικρό, το ωραίο και την ποιότητα.

Υπάρχουν συνεπείς και υγιείς δυνάμεις στην κοινωνία, κυρίως στα κινήματα πολιτών, που μπορούν να «σπρώξουν» τα πράγματα με καταλυτικό τρόπο∙ και οι οποίες δυνάμεις κατακερματίζονται με τις τεχνητές πολώσεις και την καθαρότητα των αρχών και αντιλήψεων. Η προσέγγιση και η σύνθεση των επιμέρους απόψεων σε μια κοινή συνισταμένη, είναι όσο ποτέ επιβεβλημένη.

Λαμία, Αύγουστος 2024

Στέφανος Σταμέλλος



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου