Παραθέτουμε την εισήγηση της Σοφίας Βασιλειάδου στο Δημοτικό Συμβούλιο Θέρμης, στη συνεδρίαση της 26 Απριλίου 2016, εκ μέρους της Πρωτοβουλίας Συννενόησης για τη διαχείριση απορριμάτων:
Γενικές παρατηρήσεις
Σχετικά με την διαβούλευση: Ο διάλογος, με τους όρους και συνθήκες που πραγματοποιήθηκε ήταν προσχηματικός. Στα τοπικά συμβούλια και τις επιτροπές ψηφίστηκε το σχέδιο χωρίς η μεγάλη πλειοψηφία των συμβούλων να αντιληφθεί το περιεχόμενο της εισήγησης ( 148 σελ) αφού δεν είχαν χρόνο να την διαβάσουν αλλά και δεν ήταν δυνατό να την κατανοήσουν με τον τρόπο που ήταν γραμμένη. Όφειλε η δημοτική αρχή αν ήθελε πραγματική διαβούλευση και όπως συνηθίζεται σε παρόμοιες περιπτώσεις, να διακινήσει και ένα συνοπτικό κείμενο με τα βασικά στοιχεία της εισήγησης.
Στην εισήγηση υπάρχει μια ασάφεια ( δημιουργική ασάφεια ;)που αφήνει περιθώρια διαφορετικών ερμηνειών. Ανοίγει τον δρόμο στην εγκατάσταση εργοστασίου καύσης στον Αγ. Αντώνιο με ΣΔΙΤ και μπορεί να προωθήσει , αν ψηφιστεί, τέτοιες διαδικασίες που θα οδηγήσουν σε αύξηση των δημοτικών τελών αντί μείωσης και σε περιβαλλοντική υποβάθμιση του Δήμου με δυο κεντρικές μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων που πληθυσμιακά θα καλύπτουν τις ανάγκες της μισής περίπου Κεντρικής Μακεδονίας.
Η όλη διαχείριση, στο κείμενο σχεδίου, δείχνει μια προσπάθεια εκτροπής από βασικές θέσεις του ΕΣΔΑ (εθνικός σχεδιασμός διαχείρισης αποβλήτων ).
Ο ΕΣΔΑ ζητά την κατοχύρωση του δημόσιου χαρακτήρα μιας αποκεντρωμένης διαχείρισης προς όφελος του κοινωνικού συνόλου και την συμμετοχή της κοινωνίας στην διαχείριση (όχι μόνο ενημέρωση και ευαισθητοποίηση). Αυτό σημαίνει ότι η διαχείριση θα πρέπει να γίνεται από τους δήμους και όχι με ανάθεση σε ιδιωτικούς φορείς , εργολάβους κλπ οπότε θα έχουμε και υψηλή δημοτικά τέλη. Ο ΕΣΔΑ ζητά αποδοτική χρήση των πόρων, εξορθολογισμο του κόστους. Αποφυγή καύσης συμμείκτων ( RDF/SRF), υγειονομική ταφή για το υπόλειμμα ( του 25% εθνικα, για το Δ. Θέρμης 35% (βλ. σελ.67 ΤΣΔΑ). Επίσης στον ΕΣΔΑ δίνεται έμφαση στην διαχείριση μικρής κλίμακας , την αυτοδιαχείριση σε επίπεδο δήμου για το μεγαλύτερο ποσοστό των αποβλήτων. 

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ προβλήματα, προοπτικές

Η ανακύκλωση αν γίνει σωστά θα ανεβάσει το ποσοστό απόδοσης και μπορεί να αποφέρει κέρδος στον Δήμο .Δεν είναι δυνατό να υποστηρίζουμε ότι η ανακύκλωση είναι μια ακριβή διαδικασία που ανεβάζει αναγκαστικά το κόστος των τελών και ότι είναι αδύνατος ο στόχος του 50% ανάκτησης-ανακύκλωσης-εκτροπής. Αυτό ισχύει ίσως με την παρούσα προβληματική κατάσταση.
Ο τομέας της ανακύκλωσης λειτουργεί με την ευθύνη του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), ενός νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου (ΝΠΙΔ), με πλήρη διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια και με μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα. Έχει σημασία να αναφέρουμε τις προβληματικές πτυχές του συστήματος, όπως τις καταγράφει ο ίδιος ο ΕΟΑΝ, σε δελτίο τύπου, μετά από μια ημερίδα απολογιστικού χαρακτήρα, τον Απρίλιο του 2015:
• Δυσχέρεια στην εφαρμογή των επιχειρησιακών σχεδίων των ΣΕΔ (σημ. συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης).
• Ύπαρξη αισχροκερδικών κυκλωμάτων.
• Προβλήματα με την επίτευξη των στόχων.
• Εισφοροδιαφυγή και μη εγγραφή όλων των υπόχρεων διαχειριστών σε Συστήματα.
• Ελλιπής, σε ορισμένες περιπτώσεις, συνεργασία των ΟΤΑ με τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης.
• Νομοθετικά κενά που δημιουργούν εμπόδια.
• Ατελέσφορη επιβολή κυρώσεων.
• Ανεπαρκής ενημέρωση των πολιτών.
• Δράση μη νόμιμων κυκλωμάτων και ύπαρξη λαθρεμπορίου σε απόβλητα που έχουν εμπορική αξία.

Εδώ συγκαταλέγεται η λειτουργία με αδιαφανεια,του ΚΔΑΥ ( εταιρία ΕΕΑΑ) της Ραιδεστού που πρέπει να αναθεωρηθεί. Για να αλλάξουν οι συνθήκες του τομέα της ανακύκλωσης πρέπει να αλλάξει ριζικά ο προσανατολισμός στο πλαίσιο μιας νέας αντίληψης για τη διαχείριση των αποβλήτων, που βασίζεται, κατά προτεραιότητα, στην πρόληψη, στην επαναχρησιμοποίηση και στην ανακύκλωση, με διαλογή των υλικών στην πηγή. Με αποκεντρωμένες, μικρής κλίμακας υποδομές ήπιας διαχείρισης, με δημόσιο χαρακτήρα, κόντρα στο συγκεντρωτικό, φιλοεργολαβικό μοντέλο της κυριαρχίας των σύμμεικτων αποβλήτων.
Από το υπουργείο περιβάλλοντος απαιτούμε να υλοποιήσει χωρίς καθυστερήσεις τη ριζική αναμόρφωση του τομέα της ανακύκλωσης, όπως προβλέπει ο νέος ΕΣΔΑ και από τους φορείς της αυτοδιοίκησης να πάρουν εκείνες τις πρωτοβουλίες, που θα ακυρώνουν, στην πράξη, τη λογική και την κυριαρχία των ιδιωτικοποιημένων «συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης».
Στις στρατηγικές του ΕΣΔΑ αναφέρονται:
-3ο Εφαρμογή της διαλογής στην πηγή με χωριστούς κάδους χαρτι,γυαλι, πλαστικό-μεταλο.Εμεις συνεχίζουμε να επιμένουμε(?) στον μπλε κάδο χάνοντας έτσι ένα υψηλό ποσοστό των ανακυκλώσιμων.
-4ο Εξορθολογισμός κόστους υπηρεσιών με στόχο την θεσμοθέτηση ανταποδοτικού οφέλους προς τον πολίτη από την ανακύκλωση. Βασικός στόχος ενός τοπικού σχεδίου είναι η μείωση του κόστους διαχείρισης.
Ένα Παράδειγμα για προβληματισμό:
Σχέδιο διαδημοτικής αποκεντρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων των δήμων Ηρακλείου,Μεταμόρφωσης, Ν. Ιωνίας, Ν. Φιλαδέλφειας - Χαλκηδόνας Αττικής
Για Δήμο Ν.Φιλαδελφειας Αθηνών (200.000 κάτοικοι)
Τελικό ετήσιο κόστος
2016: 17.231.821-1885487(από ανακύκλωση)=15.945000
2020: 14.609418-4.821000(από ανακύκλωση)=9.787000
Χαλανδρι:
Προτείνονται μπλε αλλά και Κίτρινοι κάδοι για χαρτί:
. Σε βάθος πενταετίας εκτιμάται ότι Το αναμενόμενο οικονομικό όφελος για τον Δήμο θα είναι της τάξεως των 900.000 ετησίως.
Σχεδιασμός Δήμος Θέρμης 2015: 2.159627-0 ευρώ 2020: 3.278218-0 ?? (προβληματική διαδικασία ανακύκλωσης)
Ο Εθνικός σχεδιασμός αναφέρεται σε αποκεντρωμένη διαχείριση όμως στον δικό μας Δήμο (εισήγηση )προβλέπεται , με βάση τον περιφερειακό σχεδιασμό, εγκατάσταση μιας μονάδας κομποστοποίησης δυναμικότητας 20000τονων/ετος και ενός ΜΕΑ ( μονάδα επεξεργασίας απορ. Δυναμικότητας 129.119τονων/ετος) Αυτές οι μονάδες θα καλύπτουν τις ανάγκες του μισού νομού και της Χαλκιδικής (για ΜΕΑ).(βλ. σελ. 84,90) Το που θα γίνει η εγκατάσταση δεν αναφέρεται αλλά φωτογραφίζει τον Αγ. Αντώνιο.Επίσης δεν διευκρινίζεται αν στη ΜΕΑ θα γίνεται μόνο μηχανική διαλογή που δεν θα συνδέεται με καύση συμμείκτων .Παλιά πρόταση που πιθανότατα να επανέλθει αν και αντενδείκνυται σύμφωνα με τον ΕΣΔΑ.
Στον τοπικό σχεδιασμό Δ.Θέρμης δίνεται μεγάλη έμφαση στην ενεργειακή αξιοποίηση. Χωρίς όμως να αποσαφηνιστεί (τυχαία;) που και με ποιο τρόπο ;
Ναι σε ανάκτηση ενεργείας , σε συμπληρωματικό ρόλο, με πρακτικές ήπιας περιβαλλοντικής όχλησης ,όπως παραγωγής ή ανάκτησης βιοαερίου. Όμως μέθοδοι θερμικής ανάκτησης ενεργείας δευτερογενών στερεών καύσιμων (καυσίμων που προκύπτουν έπειτα από επεξεργασία αποβλήτων), θεωρούνται διεργασίες υψηλής περιβαλλοντικής όχλησης και βάσει της αρχής της προφύλαξης πρέπει να αποφεύγονται (ΕΣΔΑ σελ 9 παρ. 5)
Η παρουσία ενός εργοστασίου καύσης συνδέεται πάντα με υποβάθμιση της ανακύκλωσης, περιβαλλοντικά προβλήματα στην περιοχή και πολύ υψηλό κόστος δημοτικών τελών ειδικά με δεδομένο ότι μόνο σε μεγαλοεργολάβους παρέχεται ηδυνατοτητα να το αναλάβουν και χωρίς να καταθέσουν δικά τους κεφάλαια (αποφάσεις Ε.Ε, ΕΣΠΑ,κλπ). Αυτή η λύση εγκαταλείπεται τώρα σε πολλές χώρες ως ασύμφορη οικονομικά. Εμείς θα πάμε πίσω και θα την δεχτούμε;
Σελ. 92 ΤΣΑΔΑ
Γράφει στο τοπικό σχέδιο Θέρμης: Πληρώνω όσο πετώ. Η προοπτική είναι αυτό που πετώ να μειωθεί στο 50% του συνόλου, άρα θα πρέπει να πληρώνω λιγότερα.
Σήμερα η εκτροπή, ανακύκλωση , κομποστοποιηση είναι περιορισμένη (10%?) Όταν φθασει στο 50% θα πρέπει να υπάρχει σημαντική μείωση του κοστους,με ελάφρυνση των δημοτών, γιατί τα πιο πάνω υλικά δεν πετιούνται, πωλουνται και τουλάχιστον καλύπτουν το κόστος απομάκρυνσης τους. Η εταιρεία που ελεγχει το ΚΔΑΥ σιγουρα δεν λειτουργεί με παθητικό.Σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογείται αύξηση λοιπόν κόστους(που βέβαια μετακυλύει στον κάτοικο) εκτός κι αν αν δεν γίνεται καλή διαχείριση, ή αν ο δήμος μεταφέρει τις δικες του αρμοδιότητες σε εργολάβους ,όποτε τη διαχείριση αναλαμβάνει ο ιδιωτικός τομέας με όλες τις συνέπειες.
Στον ΕΣΔΑ προβλέπεται και συνεργασία Δήμων, ειδικά γειτονικών. Στο σχέδιο του Δήμου Θέρμης δεν υπάρχει αυτό. Αφήνουμε να ρυθμιστούν όλα από την περιφέρεια. Έτσι μας φόρτωσε η περιφέρεια τις κεντρικές μονάδες κομποστοποιησης και επεξεργασίας μεικτών.
Το θέμα της διαχείρισης των σκουπιδιών είναι τεράστιο. Εδώ μόλις που το ακουμπάμε.
Οι Δήμοι μπορούν ή όχι να παίξουν επιτελικό ρόλο; Τους δίνονται οι ανάλογες αρμοδιότητες; Αυτή την στιγμή κυκλοφορεί σχέδιο νόμου για τους ΔΙΣΑ: διαχειριστές στερεών αποβλήτων (ΝΠΙΔ ή ΝΠΔΔ) σε δήμους ή ομάδα δήμων με πληθ.>80000 ή νομό
Αυτοί θα αντικαταστήσουν τους ΦοΣΔΑ; Η διαχείριση θα φύγει από τους δήμους;
Ερωτήματα που θα απαντηθούν στην πορεία.
Πολύ σημαντικός βέβαια παράγοντας είναι η ευαισθητοποίηση των πολιτών και των μαθητών όλων των βαθμίδων( και γυμνασιου-λυκείου), αλλά κυρίως η ενεργή συμμετοχή σε όλες τις φάσεις της διαδικασίας υλοποίησης του σχεδίου και στη λήψη αποφάσεων.
Τα τοπικά σχέδια διαχείρισης αποβλήτων (ΤΣΔΑ) ήταν και είναι μια κινηματική απαίτηση, που υιοθετήθηκε από το νέο εθνικό σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων(ΕΣΔΑ). Οι δήμοι, υποχρεωτικά πλέον, έχουν αρχίσει να τα εκπονούν και σιγά-σιγά και πολύ δειλά τα υλοποιούν.
Στην πράξη αποδεικνύεται μια σύνθετη, επίπονη και αντιφατική διαδικασία. Πολλοί δήμοι και οι υπηρεσίες τους είναι παντελώς ανυποψίαστοι για λογικές αποκεντρωμένης διαχείρισης, με έμφαση στην διαλογή των υλικών, μέσω δημοτικών υποδομών. Οπότε, η απαίτηση για ΤΣΔ τους ήρθε «ουρανοκατέβατη» και προσπαθούν να προσαρμοστούν. Άλλοι κωλυσιεργούν συνειδητά, οδηγούμενοι
πιεζόμενοι από ομάδες «ανησυχούντων» πολιτών που χαρακτηρίζουν χωματερές ακόμη και ήπιες δημοτικές υποδομές ανακύκλωσης και κομποστοποίησης. Άλλοι, τέλος, με καθαρά πολιτικά και ιδεολογικά κριτήρια αντιδρούν, υποστηρίζοντας πολιτικές συγκεντρωτικής, ιδιωτικοποιημένης διαχείρισης. Για την αντιφατικότητα της διαδικασίας, ας σημειώσουμε ότι κάποιοι δήμοι, ενώ έχουν επιλέξει κάποιες δράσεις αποκεντρωμένης, ήπιας διαχείρισης δε διστάζουν να ανοίξουν την πόρτα στους εργολάβους, ακόμη και γι αυτές
Το δικό μας δήμο σε ποια κατηγορία να τον κατατάξουμε;
Ζητάμε:
-Να μην προχωρήσει , σύμφωνα και με τον ΕΣΔΑ, καμία διαδικασία με προοπτική την εγκατάσταση εργοστάσιου καύσης δευτερογενούς καυσίμου στον δήμο μας αλλά και στην περιοχή ολοκληρη.Συνεργασια γειτονικών δήμων. Ναι στις μονάδες κομποστοποίησης αλλά όχι έργα φαραωνικών διαστάσεων και κυρίως στήριξη της οικιακής κομποστοποίησης.
-Προώθηση της ανακύκλωσης επ’ωφελεία του Δήμου , των κατοίκων. Επιλογή και ενίσχυση διαδικασιών τέτοιων ώστε η ανακύκλωση εκτροπή κλπ να δίνουν έσοδα και όχι να δημιουργούν κόστος.
-Τίποτε δεν μπορεί να επιτύχει αν δεν υπάρχει ευαισθητοποίηση, ενημέρωση των κατοίκων. Κυρίως όμως ενεργή συμμετοχή σε όλες τις διαδικασίες. Η διαχείριση των απορριμμάτων είναι υπόθεση όλων των κατοίκων και όχι κάποιων γραφείων. Αυτή είναι και η φιλοσοφία του ΕΣΔΑ.

Βασιλειάδου Σοφία
Axact

Ακτιβιστής

Μπορείτε να επικοινωνήσετε σχετικά με το παρόν άρθρο ή οτιδήποτε σχετίζεται με την ιστοσελίδα του "ακτιβιστή" ή ακόμη και για άρθρα ή απόψεις σας που επιθυμείτε να δημοσιεύσουμε στο email: chrivanovits@gmail.com

Προσθέσετε το σχόλιό σας:

0 comments:

Παρακαλώ αφήστε το μήνυμά σας. Προσπαθήστε να σχολιάζετε χωρίς προσβλητικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς. Σχόλια που θα θεωρηθούν συκοφαντικά ή θα περιέχουν βωμολοχίες θα απορρίπτονται.