Όταν μια εθνική κουλτούρα βρίσκεται στα τελευταία της, ο λαός δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ματ στην πολιτική σκακιέρα…!

Επισημαίνει ο Δημήτρης Α. Γιαννακόπουλος *

Φίλε, δημοσιογράφε στην Ελλάδα, αν δεν είχες αναισθητοποιηθεί θα ένοιωθες πως βρίσκεσαι στα τελευταία σου. Όχι επειδή ξεχείλισε η καταπίεση από τη κυβέρνηση, τη τράπεζα, τον εισαγγελέα, τον δικαστή ή το αφεντικό σου, αλλά επειδή σε σκοτώνει πλέον η βιτριολική αναπαράσταση της κουλτούρας που υπερηφανεύεσαι πως καλλιέργησες, ανακηρύσσοντας τον εαυτό σου αυθεντικό της εκφραστή και μάρτυρα.  

Φίλε αναγνώστη, ψυχραιμία! Ούτε ο κόσμος θα χαθεί, ούτε η πατρίδα θα καταστραφεί, επειδή με οδύνες, απύθμενη χυδαιότητα και καθολική υποκρισία βιώνουμε το τέλος μιας εποχής σε ό, τι αφορά στην εθνική μας (γενική και τηλεοπτική) κουλτούρα. Μέσα σε αυτό το κλίμα είναι φυσιολογικό, σύμφωνα με τη θεωρία της εξουσίας (power inpolitics), ο αυτόχειρας να μιλά για το τέλος του κόσμου, της δημοκρατίας και της ελευθεροτυπίας. Και ο αυτόχειρας στην περίπτωσή μας είναι ο δημοσιογράφος! Αυτός είναι που ευρισκόμενος σήμερα σε υπαρξιακό αδιέξοδο εμφανίζει το χέρι του πολιτικού σαν το χέρι που πιέζει τη σκανδάλη.

Υποκρισία μέχρι τη τελευταία στιγμή και έλλειψη χαρακτήρα, καλλιέργειας και ήθους / εντιμότητας και ευθύνης! Περί αυτοχειρίας του έλληνα δημοσιογράφου πρόκειται και αποτελεί θρασυδειλία η υστερία των ημερών που εμφανίζει (το) πολιτικό χέρι να είναι αυτό που επιφέρει το «τέλος» του «Τύπου».  

Με συμπάθεια το σημειώνω: Η επιχείρηση να εμφανίσεις το δικό σου χέρι σαν το χέρι του πολιτικού, που δήθεν σε καθιστά θύμα, δεν είναι απλώς γελοιότητα, αλλά σαφής ένδειξη της κουλτούρας που αναπαράγεις ως κοινή λογική και εθνική βάση καταστατικού χαρακτήρα. Αυτή η κουλτούρα έφαγε αντικειμενικά τα ψωμιά της, σε μια χώρα όπου υπάρχει πλέον ζήτημα ακόμη και για το «ψωμί». Όταν και εκεί όπου ο λαός φτάνει να λέει το ψωμί, ψωμάκι, η αναπαράσταση (: το life-style) μιας εθνικής κουλτούρας που αποτελεί οπτικοακουστική ή έντυπη, σκανδαλιστική φάρσα του συνθήματος «ψωμί-παιδεία-ελευθερία», αποτελεί προσβολή και όχι πρότυπο μίμησης. Έτσι, η ίδια η κουλτούρα που αναπαράγει ο δημοσιογράφος στρέφεται σήμερα εναντίον του. Γίνεται ένα όπλο στα χέρια του, με το οποίο πυροβολεί τελικά τον εαυτό του – αλλά δεν το καταλαβαίνει, ενώ ταυτόχρονα ο ζήτημα είναι ευρύτερο.  

Σε αυτό θέλω να σταθώ: Όταν μια εθνική κουλτούρα βρίσκεται στα τελευταία της, ο λαός δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί από κανέναν παράγοντα για ματ στην πολιτική σκακιέρα- εσωτερική ή/και εξωτερική. Και αυτό ξεπερνά τη σημερινή, δραματική κατάσταση του έλληνα δημοσιογράφου. Αυτό είναι μείζον εθνικό ζήτημα του ελληνικού κράτους, της ελληνικής πολιτείας και της ελληνικής κοινωνίας ταυτόχρονα. Τα σύγχρονα προβλήματα που αναδεικνύονται και διαπραγματεύονται μέσα σε αυτή τη κουλτούρα που ξεψυχά, δεν έχουν πλέον κρίσιμη σημασία στη συνείδηση της ελληνικής κοινωνίας, η οποία έτσι χάνει καί τη συνεκτικότητα της ως λαός καί το βάρος της για την επίτευξη μιας εθνικά συμφέρουσας λύσης ως προς αυτά.   

Η συγκεκριμένη κουλτούρα που καλλιέργησες, ιδιαίτερα τις τελευταίες δύο δεκαετίες, «συνάδελφε» δημοσιογράφε, είναι η βαθύτερη αιτία της πολιτικής αποτελμάτωσης της χώρας και ο αιτιατός μηχανισμός που δεν επιτρέπει στις πολιτικές δυνάμεις να κάνουν ματ στο πλαίσιο της κρίσης, χρησιμοποιώντας τον ελληνικό λαό στη σκακιέρα της διαπραγμάτευσης.  Αν δεν υπήρχε αυτή η διάχυτη κουλτούρα να είσαι βέβαιος πως ο Αλέξης Τσίπρας, για παράδειγμα, θα σκαφτόταν πολύ πριν προκηρύξει αυτό το φαιδρό και παραπλανητικό δημοψήφισμα του 2015 και ασφαλώς θα είχε τρομερή δυσκολία να μετατρέψει το ουσιώδες περιεχόμενο του «ΟΧΙ» σε «ΝΑΙ», εξευτελίζοντας το διαπραγματευτικό παίγνιο - με κανόνες «σκάκι», όπως ο ίδιος το εμφάνιζε!

Όχι, δεν θεωρώ πως η έκδηλη αδυναμία δημοσιογράφων και πολιτικών να χρησιμοποιούν πλέον τον λαό για ματ στην πολιτική ή/και επιχειρηματική σκακιέρα είναι κάτι αρνητικό. Καλό είναι και όχι κακό! ! Και θα ήταν ακόμη καλύτερο αν το συνειδητοποιούσαν ταυτόχρονα δημοσιογράφοι/εκδότες και πολιτικοί. Αυτό θα ήταν η αρχή για πολιτισμική ανασυγκρότηση στη χώρα μας με εξοβελισμό της χυδαιότητας, του γελοιώδους, του εμετικά υποκριτικού, του ηλιθιωδώς παραπλανητικού και της βρώμας του υποκόσμου, που εμφανίζονται σαν πολύτιμα στοιχεία του φιλελευθερισμού και της δημοκρατίας.

Οι «θεματοφύλακες της ελευθεροτυπίας» στη Ελλάδα πρέπει πρώτα από όλα να συνειδητοποιήσουν πως η περίφημη «ελευθερία του τύπου» δεν μπορεί να υπερισχύει όλων των άλλων ελευθεριών/θεμελιωδών δικαιωμάτων, αλλά πως είναι απαραίτητο να υπάρχει για να εμποδίζεται η οικονομική ή κυβερνητική ελευθερία να καταπνίγει ή παραμορφώνει όλες τις άλλες. Αν η δημοσιογραφία αντικαταστήσει το ρομαντικό της περιεχόμενο με παιχνίδια κυρίως παραεξουσίας, ορίζοντας μάλιστα σαν καλό δημοσιογράφο τον πλέον γλοιώδη τύπο που νομίζει πως μπορεί με άνεση να «δουλεύει» το κοινό του, εμφανιζόμενος σαν κιτς παρθένα που αναζητεί την αλήθεια του σεξ, θα έχει μεταμορφωθεί από νύφη της δημοκρατίας σε προνύμφη του χάους.  

Υπονοώ, πως αν δεν σοβαρευτούμε, όσοι τουλάχιστον μπορούμε, και δεν κάνουμε κάτι για να αντιστρέψουμε την πορεία εκχυδαϊσμού της σύγχρονης ελληνικής κουλτούρας και ασφαλώς δημοσιογραφίας, θα καταλήξουμε οι δημοσιογράφοι να υπερηφανεύονται που πέτυχαν να γίνουν «προνύμφες». Αντί να λένε - όπως σημείωνε ο Καρλ Κράους - πως «χωρίς εμάς δεν θα ‘χατε κουλτούρα»! Θα λένε, κομπάζοντας μάλιστα, «χωρίς εμάς δεν θα ‘χατε πτώμα»! Και με τα πτώματα, τότε, στη θέση του λαού, θα επιχειρούν τα ματ στην πολιτική/επιχειρηματική σκακιέρα. Κάποιοι δημοσιογράφοι είναι προχωρημένοι: το κάνουν ήδη, αλλά ακόμη δεν το διαλαλούν, απλώς το ψιθυρίζουν στους γύρω τους για να δείξουν τη δύναμή τους!

* Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία.