Το νέο «Σχέδιο για επανεξοπλισμό της Ευρώπης» και η «Λευκή Βίβλος» των 800 δις ευρώ σημαίνει μια σειρά από οικονομικές, πολιτικές και γεωπολιτικές επιπτώσεις και προκλήσεις. Πολλές είναι οι αναφορές -και τεκμηριωμένες- από ειδικούς αναλυτές. Ας μην το ταλαιπωρήσουμε με ερασιτεχνικές προσεγγίσεις. Ως «οικολογών» όμως πιο πολύ θέλω, και με ενδιαφέρει, να υπογραμμίσω τα ζητήματα της ειρήνης, που συνδέονται με το συγκεκριμένο θέμα, αλλά και τις συνέπειες ενός τέτοιου εξοπλιστικού προγράμματος σ’ αυτό που ονομάζουμε «Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα».
Όλοι λένε ότι η Συμφωνία του Παρισιού αποτελεί ορόσημο στην παγκόσμια δράση για το Κλίμα, θέτοντας σαφείς στόχους και δεσμεύσεις για όλες τις χώρες. Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 και να επιτύχει κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Η δική μου λογική, πιστεύω και η δική σας, λέει ότι, αντικειμενικά, η στρατιωτική βιομηχανία και οι πόλεμοι έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Η δε μείωση των στρατιωτικών δαπανών και ο αφοπλισμός μπορούν να συμβάλουν όχι μόνο στην ειρήνη, αλλά και στην προστασία του πλανήτη. Αυτό που προβληματίζει είναι ότι σε όλες τις Διασκέψεις αποσιωπώνται οι επιπτώσεις των στρατιωτικών δαπανών και του πολέμου στις κλιματικές παραμέτρους. Ας δούμε ποιες μπορεί να είναι οι βασικές αυτές επιπτώσεις στην κλιματική αλλαγή:
- Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε τεράστιες ποσότητες από τις ένοπλες δυνάμεις: Ο στρατός των ΗΠΑ, για παράδειγμα, είναι ένας από τους μεγαλύτερους καταναλωτές καυσίμων στον κόσμο. Σύμφωνα με μελέτες, αν οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις ήταν χώρα, θα ήταν ανάμεσα στους μεγαλύτερους ρυπαντές του πλανήτη. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις χρησιμοποιούν τεράστιες ποσότητες ορυκτών καυσίμων για αεροπλάνα, πλοία, τανκς και στρατιωτικές βάσεις. Η καύση αυτών των καυσίμων εκπέμπει CO₂ και άλλους ρύπους. Το ΝΑΤΟ και άλλοι στρατιωτικοί συνασπισμοί έχουν τεράστιο αποτύπωμα άνθρακα, το οποίο δεν περιλαμβάνεται στις διεθνείς αναφορές για τις εκπομπές.
- Η άμεση καταστροφή του περιβάλλοντος από τις πολεμικές συγκρούσεις: Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις προκαλούν αποψίλωση δασών, καταστροφή οικοσυστημάτων και ρύπανση υδάτων. Παραδείγματα; Ο αποψιλωτικός πόλεμος στο Βιετνάμ, όπου ο στρατός των ΗΠΑ χρησιμοποίησε τον «Πορτοκαλί Παράγοντα», καταστρέφοντας δάση και γεωργικές εκτάσεις. Η καύση των πετρελαιοπηγών στο Κουβέιτ κατά τον Πόλεμο του Κόλπου, που απελευθέρωσε τεράστιες ποσότητες ρύπων στην ατμόσφαιρα. Οι ραδιενεργές επιπτώσεις από τη χρήση απεμπλουτισμένου ουρανίου σε όπλα, που μολύνουν το έδαφος και τα υπόγεια ύδατα. Ο πόλεμος της Γιουγκοσλαβίας κλπ κλπ…
- Η κατανάλωση πόρων από τη βιομηχανία όπλων: Η παραγωγή όπλων και στρατιωτικού εξοπλισμού απαιτεί τεράστιες ποσότητες πρώτων υλών και ενέργειας. Τα στρατιωτικά εργοστάσια και οι αμυντικές βιομηχανίες συμβάλλουν σημαντικά στις εκπομπές CO₂.
Εύκολα συμπεραίνει κανείς ότι έχουμε μια υποκρισία στις διεθνείς δεσμεύσεις: Οι στρατιωτικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου εξαιρούνται συχνά, ή γίνονται προαιρετικά, από τις διεθνείς κλιματικές συμφωνίες, όπως η Συμφωνία του Παρισιού, λόγω πολιτικών πιέσεων από ισχυρές χώρες. «No war, no warming» (όχι πόλεμος, όχι υπερθέρμανση) γράφουν πολλά πλακάτ στις Παγκόσμιες Διασκέψεις για το Κλίμα (COP). Υπάρχει ένας ελέφαντας στο δωμάτιο, που η δραστηριότητα του δεν καταγράφεται. Είναι ο μιλιταρισμός. Οι πόλεμοι παράγουν περισσότερες εκπομπές άνθρακα από ό,τι παράγουν πολλές χώρες, ενώ ο στρατός των ΗΠΑ είναι η μοναδική μεγαλύτερη θεσμική πηγή εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, σύμφωνα με το Costs of War Project του Πανεπιστημίου Brown. Οι πόλεμοι στην Ουκρανία και τη Γάζα είχαν ως αποτέλεσμα όχι μόνο το θάνατο εκατοντάδων χιλιάδων, αλλά προκάλεσαν τεράστιες καταστροφές στο περιβάλλον και άνοιξαν το δρόμο για εκατοντάδες εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.
Το 2024 οι στρατιωτικές δαπάνες της Ελλάδας ανήλθαν σε 7,5 δισ. ευρώ (7,77 δισ. δολάρια). Σε παγκόσμια κλίμακα, το 2024 οι αμυντικές δαπάνες ανήλθαν σε 2,46 τρις δολάρια φτάνοντας σε νέο ιστορικό υψηλό. Οι ευρωπαϊκές αμυντικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 11,7% σε πραγματικούς όρους φτάνοντας τα 457 δισ. δολάρια, με το 2024 να σηματοδοτεί τη δέκατη συνεχή χρονιά ανάπτυξης. https://www.insider.gr/oikonomia/353922/oi-dapanes-tis-elladas-gia-nato-apo-2008. Αυτή η συνεχής αύξηση, πού λέτε εσείς μπορεί να οδηγήσει; Και τι προϊδεάζει;
Η Ευρώπη δεν μπορεί να ισχυρίζεται ότι μάχεται για το κλίμα, ενώ επενδύει δισεκατομμύρια στην πολεμική της μηχανή. Η υποκρισία αυτή δεν είναι απλώς ηθικό ζήτημα∙ είναι μια επικίνδυνη αντίφαση με καταστροφικές συνέπειες.
Λαμία, 22.3.2025
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
