Η διαστημική εξερεύνηση φαίνεται να εισέρχεται σε μια νέα εποχή, χάρη σε ένα τεχνολογικό επίτευγμα που μέχρι πρόσφατα έμοιαζε με επιστημονική φαντασία. Η ρωσική κρατική εταιρεία Rosatom ανακοίνωσε την ανάπτυξη ενός πρωτότυπου ηλεκτρικού κινητήρα πλάσματος, ικανού να μειώσει δραματικά τη διάρκεια του ταξιδιού από τη Γη στον Άρη — από έξι έως εννέα μήνες σε μόλις 30 με 60 ημέρες. Η εξέλιξη αυτή έχει προκαλέσει διεθνή αίσθηση και θεωρείται ορόσημο για το μέλλον των διαπλανητικών αποστολών.
Ο νέος κινητήρας βασίζεται σε έναν μαγνητικό επιταχυντή πλάσματος, μηχανισμό που αξιοποιεί την ηλεκτρική ενέργεια για να επιταχύνει ιονισμένα σωματίδια σε εξαιρετικά υψηλές ταχύτητες, δημιουργώντας ώση χωρίς τη χρήση παραδοσιακών χημικών καυσίμων. Η τεχνολογία αυτή προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι των σημερινών συστημάτων πρόωσης, τα οποία περιορίζονται από την κατανάλωση καυσίμου και τη χαμηλή ενεργειακή απόδοση.
Αποδοτικότητα και ενεργειακά οφέλη
Σύμφωνα με τους επιστήμονες της Rosatom, το νέο σύστημα επιτυγχάνει ειδική ώθηση που υπερβαίνει τα 100 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο, με δέκα φορές μικρότερη κατανάλωση καυσίμου από τους συμβατικούς πυραυλοκινητήρες. Η σχεδόν πλήρης μετατροπή της ηλεκτρικής ενέργειας σε κινητική ενέργεια μειώνει δραστικά τα κόστη και αυξάνει την αποδοτικότητα των αποστολών.
Οφέλη για την ασφάλεια των αποστολών
Πέρα από την ταχύτητα, η συντόμευση του ταξιδιού προς τον Άρη έχει καθοριστική σημασία για την υγεία των αστροναυτών. Οι πολύμηνες αποστολές εκθέτουν τα πληρώματα σε υψηλά επίπεδα κοσμικής ακτινοβολίας, μειώνουν τη μυϊκή και οστική πυκνότητα και επιβαρύνουν την ψυχική αντοχή. Ένα ταξίδι διάρκειας λίγων εβδομάδων θα μπορούσε να περιορίσει αυτούς τους κινδύνους και να καταστήσει τις επανδρωμένες αποστολές πιο ρεαλιστικές και ασφαλείς.
Η Rosatom και η στροφή στη διαστημική τεχνολογία
Η Rosatom, με πολυετή εμπειρία στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας, επεκτείνει πλέον δυναμικά τη δραστηριότητά της στη διαστημική τεχνολογία. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της εταιρείας, βρίσκεται σε εξέλιξη η κατασκευή πειραματικής εγκατάστασης μεγάλης κλίμακας, εξοπλισμένης με συστήματα κενού και θερμικής διαχείρισης που προσομοιώνουν τις συνθήκες του διαστήματος, προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι πρώτες πλήρεις δοκιμές του κινητήρα.
Νέα ισορροπία στη διαστημική σκηνή
Η τεχνολογική αυτή εξέλιξη αναμένεται να επηρεάσει τον παγκόσμιο χάρτη της διαστημικής ισορροπίας. Μέχρι σήμερα, οι Ηνωμένες Πολιτείες μέσω της NASA, η Ευρώπη μέσω της ESA και η Κίνα είχαν τον πρώτο λόγο στην ανάπτυξη νέων μεθόδων πρόωσης. Με τη νέα αυτή τεχνολογία, η Ρωσία φιλοδοξεί να επανέλθει δυναμικά στο προσκήνιο, επιβεβαιώνοντας τη θέση της ανάμεσα στις κορυφαίες διαστημικές δυνάμεις.
Προοπτικές και μελλοντικές εφαρμογές
Ο κινητήρας πλάσματος ενδέχεται να αξιοποιηθεί και σε άλλες αποστολές μακράς διάρκειας, όπως η εξερεύνηση των δορυφόρων του Δία ή του Κρόνου, αλλά και σε μελλοντικά σχέδια εξόρυξης αστεροειδών, όπου απαιτείται αποδοτική και μακροχρόνια πρόωση.
Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα της Rosatom, οι πρώτες δοκιμές στο Διάστημα αναμένονται γύρω στο 2030, ενώ πειραματικές εκτοξεύσεις εντός της γήινης τροχιάς θα πραγματοποιηθούν νωρίτερα. Αν τα αποτελέσματα επιβεβαιώσουν τις προσδοκίες, η ανθρωπότητα θα διαθέτει μια τεχνολογία που μπορεί να μετατρέψει τον Άρη από μακρινό όνειρο σε προσιτό προορισμό.
Μια νέα εποχή για την ανθρώπινη παρουσία στο Διάστημα
Η επιστημονική κοινότητα υποδέχεται το νέο σύστημα με ενθουσιασμό αλλά και επιφυλακτικότητα. Παρά τη θεωρητική του αρτιότητα, μένει να αποδειχθεί αν μπορεί να αντέξει τις ακραίες συνθήκες του διαστήματος και να λειτουργήσει με σταθερότητα για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Ωστόσο, το βέβαιο είναι πως η νέα αυτή προσέγγιση ανοίγει τον δρόμο για μια πραγματική επανάσταση στην ανθρώπινη παρουσία πέρα από τη Γη.
Εφόσον όλα εξελιχθούν σύμφωνα με το σχέδιο, οι πρώτες επανδρωμένες αποστολές προς τον Άρη δεν θα μετρούν πλέον μήνες ταξιδιού αλλά εβδομάδες. Η τεχνολογία πλάσματος ίσως αποτελέσει το κλειδί που θα επιτρέψει στην ανθρωπότητα να περάσει από την εποχή της παρατήρησης στην εποχή της μόνιμης παρουσίας στο Διάστημα.
Η Συνθήκη για το Εξωτερικό Διάστημα (Outer Space Treaty) συντάχθηκε υπό την αιγίδα του ΟΗΕ το 1967 και περιλαμβάνει την απαγόρευση των πυρηνικών όπλων στο Διάστημα, τον περιορισμό της χρήσης της Σελήνης και όλων των άλλων ουράνιων σωμάτων για ειρηνικούς σκοπούς, καθιέρωση ότι το Διάστημα θα εξερευνηθεί και θα χρησιμοποιηθεί ελεύθερα από όλα τα έθνη και αποκλείοντας οποιαδήποτε χώρα να διεκδικήσει την κυριαρχία στο Διάστημα ή σε οποιοδήποτε ουράνιο σώμα.
Η απόφαση της NASA να επιστρέψει στη Σελήνη αυτή την φορά με φυσική παρουσία και για μόνιμη εγκατάσταση των αστροναυτών της εκεί προκάλεσε το έντονο ενδιαφέρον πολλών χωρών που είτε μόνες τους είτε σε συνεργασία με άλλες χώρες πραγματοποιούν τα τελευταία χρόνια αποστολές εξερεύνησης στο φεγγάρι ενώ κάποιες προετοιμάζονται παράλληλα για δημιουργία μόνιμων επανδρωμένων βάσεων. Πρωταγωνιστικό ρόλο έχει φυσικά η Κίνα η οποία υλοποιεί ένα πολύ μεγάλο και πολυσύνθετο διαστημικό πρόγραμμα το οποίο έχει καταφέρει να διατηρεί μυστικό με τον υπόλοιπο κόσμο να ενημερώνεται για τις κινεζικές αποστολές στο Διάστημα κυριολεκτικά λίγες μέρες πριν αυτές πραγματοποιηθούν.
Ειδικά όσον αφορά την Σελήνη έχει ξεκινήσει ένας κανονικός Ψυχρός Πόλεμος ανάμεσα σε ΗΠΑ και Κίνα για το ποιος θα φτάσει πρώτος με επανδρωμένες αποστολές εκεί, ποιος θα κάνει πρώτος μόνιμες εγκαταστάσεις και τι σκοπούς θα εξυπηρετούν αυτές.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η NASA δημοσιοποίησε κάποια στιγμή ένα χάρτη με περίπου δέκα σημεία στο Νότιο Πόλο της Σελήνης που έχει επιλέξει για να γίνει σε κάποιο από αυτά η προσσελήνωση της πρώτης επανδρωμένης αποστολής της που είναι προγραμματισμένο να γίνει στα τέλη του 2026 με την Κίνα να απαντά ότι έχει επιλέξει και εκείνη κάποια από αυτά τα σημεία για τις δικές της επανδρωμένες αποστολές οπότε δεν μπορεί να τα χρησιμοποιήσει η NASA.
Η ανησυχία
Λάδι στη φωτιά που έχει ανάψει στην κούρσα της κατάκτησης της Σελήνης έριξε ο διοικητής της NASA Μπιλ Νέλσον εμφανιζόμενος στο Αμερικανικό Καπιτώλιο, το νομοθετικό σώμα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών, για να συζητήσει τον προϋπολογισμό της διαστημικής υπηρεσίας για το 2025.
«Η Κίνα έχει κάνει εξαιρετικά βήματα, ειδικά τα τελευταία 10 χρόνια, αλλά είναι πολύ, πολύ μυστικοπαθής. Πιστεύουμε ότι βαφτίζουν διαστημικά στρατιωτικά προγράμματα ως επιστημονικά για να μας μπερδέψουν και νομίζω ότι στην πραγματικότητα, βρισκόμαστε σε έναν αγώνα δρόμου. Ελπίζουμε ότι το Πεκίνο θα συνέλθει και θα καταλάβει ότι ο χώρος του Διαστήματος προορίζεται για ειρηνικές χρήσεις» ανέφερε ο Νέλσον που δήλωσε ότι οι ΗΠΑ πρέπει να προσγειωθούν ξανά στο φεγγάρι πριν το κάνει η Κίνα, εκφράζοντας την ανησυχία του ότι αν το Πεκίνο έφτανε πρώτο, θα μπορούσε να πει: «Εντάξει, αυτή είναι η επικράτειά μας, μείνετε μακριά».
Ο Νέλσον είπε επίσης ότι η Κίνα έχει ένα τεράστιο προϋπολογισμό για το διαστημικό της πρόγραμμα και έχει περιθώρια να τον αυξήσει αν χρειαστεί και για αυτό πρέπει και οι ΗΠΑ να στηρίξουν αναλόγως οικονομικά την NASA.
Tρεις Ρώσοι έκαναν παγκόσμιο ρεκόρ πέφτοντας την περασμένη εβδομάδα με αλεξίπτωτα από τη στρατόσφαιρα της Γης στο Βόρειο Πόλο, σε μια αποστολή η οποία χρησίμευσε επίσης ως τεστ ενός νέου συστήματος επικοινωνιών για χρήση στην Αρκτική, δήλωσε στο Reuters ένας οργανωτής του εγχειρήματος.
Οι Μιχαήλ Κορνιγένκο, Αλεξάντρ Λίνικ και Ντένις Γεφρέμοφ έπεσαν από ένα αεροπλάνο Ilyushin-76, που πετούσε σε ύψος 10.500 μέτρων, και έκαναν για περίπου δυόμισι λεπτά ελεύθερη πτώση πριν ανοίξουν τα αλεξίπτωτά τους 1.000 μέτρα πάνω από το έδαφος. Η πτώση τους καταγράφηκε σε ένα εντυπωσιακό βίντεο.
Και οι τρεις υπέστησαν κάποια κρυοπαγήματα στα μάγουλά τους, παρά το γεγονός ότι φορούσαν θερμαινόμενες κάσκες, δήλωσε ο οργανωτής Νικίτα Τσάπλιν. Καθώς έπεφταν με ταχύτητα πάνω από 300 χλμ/ώρα, η θερμοκρασία του αέρα, που ήταν γύρω στους -50 βαθμούς Κελσίου, ήταν αισθητή σαν -70 βαθμοί Κελσίου.
Προσγειώθηκαν κοντά στη ρωσική πολική βάση Μπαρνέο, όπου ο Τσάπλιν δήλωσε ότι μπόρεσαν να τροφοδοτήσουν έναν σέρβερ χρησιμοποιώντας γεννήτριες ντίζελ και να συνδεθούν με ένα δορυφόρο. Ο εξοπλισμός είχε ριφθεί νωρίτερα από χαμηλότερο ύψος.
Οι επικοινωνίες στην Αρκτική πιθανολογείται ότι θα αποκτήσουν μεγαλύτερη σημασία, καθώς χώρες, περιλαμβανομένων της Ρωσίας, των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας, ανταγωνίζονται για πόρους, για εμπορικές οδούς και για στρατιωτικό πλεονέκτημα.
Ο Τσάπλιν δήλωσε πως οι Ρώσοι μπόρεσαν να στείλουν δεδομένα μέσω ενός πειραματικού συστήματος, αν και παραδέχθηκε πως σ' αυτό το σημείο το σύστημα αυτό δεν μπορεί να συγκριθεί με τις δυνατότητες της Iridium Communications Inc, η οποία έχει έδρα τις ΗΠΑ και προσφέρει κάλυψη και των δύο πόλων της Γης.
«Φυσικά η λύση μας είναι κάτι πιλοτικό, και πάλι όμως καταφέραμε, από τον σέρβερ μας, να συνδεθούμε με τον δορυφόρο μας και να διαβιβάσουμε δεδομένα», δήλωσε ο Τσάπλιν, ο οποίος είναι εταίρος και συνιδρυτής του ρώσου παρόχου RUVDS.
«Ασφαλώς δεν είναι ακόμα Iridium, όμως κάναμε μερικά μικρά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση και αυτό ήταν ο στόχος μας - να δούμε κατά πόσο είναι ρεαλιστικό να κατασκευάσουμε μια λύση χαμηλού κόστους για να έχουμε πρόσβαση από ένα υπολογιστή σε ένα δορυφόρο».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
O πρόεδρος της Επιτροπής Πληροφοριών της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, Μάικ Τέρνερ δήλωσε την Τετάρτη, ότι η επιτροπή έθεσε στη διάθεση όλων των μελών του Κογκρέσου πληροφορίες σχετικά με μια «σοβαρή απειλή για την εθνική ασφάλεια», που σύμφωνα με πηγές σχετίζεται με τη Ρωσία.
Σύμφωνα με το Reuters, ζήτησε μάλιστα από τον πρόεδρο Μπάιντεν να αποχαρακτηρίσει όλες τις πληροφορίες που σχετίζονται με αυτήν την απειλή, ώστε το Κογκρέσο, η κυβέρνηση και οι συμμαχικές χώρες να μπορούν «να συζητήσουν ανοιχτά τις ενέργειες που απαιτούνται για να ανταποκριθούν σε αυτήν την απειλή».
Και μετά, μάθαμε από τους New York Times, πως οι ρωσικές απειλές σχετίζονται με τις προσπάθειες της Μόσχας να αναπτύξει ένα διαστημικό αντιδορυφορικό πυρηνικό όπλο. Το ABC News μετέδωσε επίσης, ότι πράγματι οι πληροφορίες είχαν να κάνουν με μια τέτοια ικανότητα.
“Πόλεμος των άστρων” νούμερο δύο; Να θυμίσουμε ότι ο νούμερο ένα πόλεμος ,είχε προκύψει όταν στις 23 του Μάρτη 1983 ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ρόναλντ Ρίγκαν, είχε ανακοινώσει επίσημα το μεγαλεπήβολο σχέδιο που χαρακτηρίστηκε ως “Πόλεμος των Αστρων”. Σύμφωνα με το τηλεοπτικό διάγγελμα του Ρίγκαν προς τον αμερικανικό λαό, το σχέδιο αφορούσε «σειρά μακρόχρονων προγραμμάτων έρευνας και ανάπτυξης οπλικών συστημάτων, με τελικό στόχο την εξάλειψη της απειλής να δεχτούμε πλήγματα από στρατηγικούς πυρηνικούς πυραύλους».
Τα σχέδια των Αμερικανών προέβλεπαν στην εγκατάσταση ενός γιγαντιαίου δικτύου επιφανειακών και διαστημικών σταθμών, εφοδιασμένων με όπλα ακτίνων λέιζερ, που θα μπορούσαν, να καταστρέφουν στο Διάστημα τους πυρηνικούς πυραύλους του αντιπάλου, προτού αυτοί πλήξουν το αμερικανικό έδαφος. Επρόκειτο για ένα σχέδιο, που με την ολοκλήρωσή του θα έδινε στις ΗΠΑ τη δυνατότητα να προχωρήσουν στο “πρώτο χτύπημα” κατά της Σοβιετικής Ένωσης, χωρίς να κινδυνεύουν από αντίποινα. Ήταν μέρος του γενικότερου σχεδίου για την «εξαφάνιση της αυτοκρατορίας του κακού», όπως χαρακτήριζαν την Σοβιετική Ένωση.
Φυσικά αυτό το σχέδιο δεν εξαγγέλθηκε για να υλοποιηθεί. Κυρίως αφορούσε την πίεση στη Μόσχα να δαπανά ποσά που δεν θα μπορούσε να αντέξει η οικονομία της ΕΣΣΔ, ώστε να καταρρεύσει, όπως και έγινε. Έτσι και τώρα, η κινδυνολογία των Αμερικανών, δεν αφορά δυνατότητες και προθέσεις της Μόσχας, που παρά την πτώση του κομμουνισμού παραμένει ο χρήσιμος “μπαμπούλας”, ώστε οι σύμμαχοι να βάζουν το χέρι στην τσέπη ξοδεύοντας χρήματα για οπλικά συστήματα και για ενίσχυση όσων πολεμούν τη Ρωσία. Τι υποστηρίζει η Ρωσία
Η Ρωσία απέρριψε την αμερικανική προειδοποίηση ως «κακόβουλη κατασκευή» και ως τέχνασμα του Λευκού Οίκου με στόχο να πείσει τους Αμερικανούς νομοθέτες να εγκρίνουν περισσότερα χρήματα για την αντιμετώπιση της Μόσχας. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε ότι δεν θα σχολιάσει την ουσία των αναφορών μέχρι να αποκαλυφθούν οι λεπτομέρειες από τον Λευκό Οίκο. Είπε όμως, ότι η προειδοποίηση της Ουάσινγκτον ήταν σαφώς μια προσπάθεια να πείσει το Κογκρέσο να εγκρίνει περισσότερα χρήματα. Και προσέθεσε ότι «είναι προφανές ότι ο Λευκός Οίκος προσπαθεί, με το αγκίστρι ή με το δόλο, να ενθαρρύνει το Κογκρέσο να ψηφίσει ένα νομοσχέδιο για τη διάθεση χρημάτων στην Ουκρανία».
Η συγκεκριμένη κίνηση για τις απειλητικές διαθέσεις και δυνατότητες της Ρωσίας ήταν απόκρουση στις πιέσεις που δέχεται το σύστημα Μπάιντεν για τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Μάλιστα σε πρόσφατη ανάλυση το think tank RAND, εκτίμησε πως είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ και των συμμάχων τους η ειρηνική διευθέτηση του πολέμου στην Ουκρανία τονίζοντας ότι ένας μακροχρόνιος, πιο βίαιος πόλεμος θα είχε μακροπρόθεσμες και πιθανώς μη αναστρέψιμες αρνητικές συνέπειες για τα συμφέροντα των ΗΠΑ, των συμμάχων τους και της Ουκρανίας.
Και το RAND με ιστορία δεκαετιών, θεωρείται το πιο σημαντικό think tank για θέματα άμυνας και εξωτερικής πολιτικής, εξειδικευμένο στην έρευνα και ανάλυση θεμάτων που απασχολούν το Υπουργείο Άμυνας, την Εθνική Ασφάλεια και ευρύτερα την πολιτική στις ΗΠΑ.
Είναι φανερό ότι η κινδυνολογία για το νέο “πόλεμο των άστρων” αφορά τις πιέσεις προς τους βουλευτές στο Κογκρέσο να εγκρίνουν το πακέτο βοήθειας ύψους 95,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την Ουκρανία (60 δις.) το Ισραήλ και την Ταϊβάν, που πρόσφατα έλαβε την έγκριση της Γερουσίας. Παραμένει ωστόσο εξαιρετικά αμφίβολο εάν θα περάσει και από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, όπου οι σκληροπυρηνικοί Ρεπουμπλικάνοι ευθυγραμμίζονται με τον Ντόναλντ Τραμπ. Ήδη ο πρόεδρος του σώματος, Μάικ Τζόνσον, τόνισε ότι μπορεί να περάσουν εβδομάδες ή και μήνες έως ότου κριθεί η τύχη του.
Δεν μπορεί κανείς να γνωρίζει πως θα εξελιχθούν τα πράγματα, καθώς το 2024 είναι κρίσιμο προεκλογικό έτος για τις ΗΠΑ. Και όπως φαίνεται ο Μπάιντεν θεωρεί πως δεν τον συμφέρει να ζητήσει από το Κίεβο να συμβιβαστεί τώρα.
Έτσι το μεγαλύτερο μέρος του κόστους αυτού του πολέμου Δύσης – Ρωσίας μέσω της Ουκρανίας, χρεώνεται στην Ευρώπη που έχει λεφτά για τον Ζελένσκι αλλά όχι για τους αγρότες, με την οικονομία της σε παρατεταμένη αναστάτωση καθώς έχασε πολύτιμα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα κυρίως στην ενέργεια και απειλείται με παρατεταμένη ύφεση.
Ανακαλύφθηκε πριν από περισσότερα από 10 χρόνια, η υποπαγετώδης λίμνη Βοστόκ στην Ανταρκτική και αμέσως χαρακτηρίστηκε ως το μεγαλύτερο μυστήριο του πλανήτη. Για 14 εκατομμύρια χρόνια, αυτή η γιγαντιαία λίμνη, μεγέθους όσο το Κατάρ, παρέμεινε εντελώς απομονωμένη. Προστατευόταν από τον έξω κόσμο από ένα στρώμα πάγου πάχους περίπου 4. 000 μέτρων.
Οι πρώτοι που έφτασαν στη λίμνη ήταν Ρώσοι ερευνητές. Χρειάστηκαν 16 χρόνια για να διαπεράσει η γεώτρηση τον πάγο χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο το οικοσύστημα. Και χρειάστηκαν μερικά ακόμη χρόνια για να συλλεχθούν δείγματα "καθαρού" νερού.
Να τι βρήκαν στη λίμνη των λειψάνων:
Έχει περιγραφεί ως το κλειδί για την κατανόηση του κατά πόσον είναι δυνατή η ύπαρξη ζωής στην Ευρώπη, ένα από τα φεγγάρια του Δία. Κάτω από το παγωμένο "κέλυφος" της Ευρώπης βρίσκεται ένας ωκεανός όπου πιστεύεται ότι θα μπορούσαν να ζήσουν οργανισμοί ανθεκτικοί σε ακραίες συνθήκες, παρόμοιοι με εκείνους της λίμνης Βοστόκ.
Σε δείγματα νερού από τη λίμνη βρέθηκαν 49 οργανισμοί που περιείχαν DNA. Τα περισσότερα από αυτά προέρχονται από την επιφάνεια του πλανήτη μας. Ορισμένες όμως είναι εντελώς άτυπες.
Ένα από τα δείγματα DNA ήταν εντελώς άγνωστο στους επιστήμονες: μόνο το 86% του γονιδιώματός του ταίριαζε με γνωστούς μικροοργανισμούς.
Ένα άλλο δείγμα θύμιζε ένα βακτήριο που θεωρητικά ζει μόνο σε ελώδη εδάφη, αλλά όχι σε παγετώδη νερά υψηλής πίεσης.
Ένας άλλος κάτοικος του Βοστόκ - ο bacillus marini Lactobacillus sp - τρέφεται αποκλειστικά με οργανική ύλη, η οποία ουσιαστικά απουσιάζει από τα νερά της λίμνης. Ως αποτέλεσμα, περιοχές πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά θα μπορούσαν να βρεθούν σε μεγαλύτερα βάθη, λένε οι επιστήμονες.
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
Μεταξύ του Βόρειου και του Νότιου Πόλου υπάρχει μια νοητή γραμμή, την οποία ονομάζουμε άξονα περιστροφής. Αυτός ο άξονας δείχνει προς ένα φωτεινό αστέρι, τον Βόρειο Πολικό Αστέρα, ο οποίος είναι ορατός από το βόρειο ημισφαίριο τις νύχτες με καθαρό ουρανό.
Ως γνωστόν, λοιπόν, κάθε 24 ώρες η Γη κάνει μια πλήρη περιστροφή γύρω απ’ τον εαυτό της, απ’ τα δυτικά προς τα ανατολικά, γι' αυτό και ο ήλιος ανατέλλει στα ανατολικά και δύει στη δύση, και γι’ αυτό επίσης τα αστέρια φαίνονται τη νύχτα σαν να κινούνται στον ουρανό.
Για να καταλάβουμε όμως γιατί συμβαίνει αυτό, ας δούμε τι μπορούμε να μάθουμε από τα υπόλοιπα ουράνια σώματα.
"Ο Δίας και ο Κρόνος περιστρέφονται αρκετά πιο γρήγορα από τη Γη, απαιτώντας μόνο περίπου δέκα ώρες για να φέρουν έναν γύρο γύρω από τον εαυτό τους". NASA/CXC/Univ of Missouri/M.Brodwin et al; NASA/STScI; JPL/CalTech via AP AP
ΟΛΑ ΓΥΡΙΖΟΥΝ
Και ο Ήλιος επίσης γυρίζει. Στην πραγματικότητα, περιστρέφεται προς την ίδια κατεύθυνση με τη Γη. Και όχι μόνο αυτό αλλά και η Γη περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο προς την ίδια κατεύθυνση, όπως και όλοι οι άλλοι πλανήτες, καθώς και περισσότεροι από ένα εκατομμύριο αστεροειδείς και πλανήτες νάνοι.
Τα περισσότερα σώματα περιστρέφονται επίσης προς την ίδια κατεύθυνση. Ο Δίας και ο Κρόνος περιστρέφονται αρκετά πιο γρήγορα από τη Γη, απαιτώντας μόνο περίπου δέκα ώρες για να φέρουν έναν γύρο γύρω από τον εαυτό τους. Η περιστροφή του Κρόνου είναι λίγο κεκλιμένη, γι’ αυτό και με την πάροδο του χρόνου βλέπουμε την εικόνα των δακτυλίων του να αλλάζει λίγο.
Υπάρχουν όμως και δύο ιδιαίτερες εξαιρέσεις: ο Ουρανός μοιάζει σαν να έχει γείρει λίγο στο πλάι και κανείς δεν ξέρει πώς ακριβώς συνέβη αυτό. Ίσως κάποτε να συγκρούστηκε με κάποιον άλλο πλανήτη.
Και η Αφροδίτη είναι κάπως ιδιαίτερη περίπτωση, καθώς περιστρέφεται ανάποδα. Δεν ξέρουμε με βεβαιότητα αν έτσι σχηματίστηκε εξ αρχής ή αν κάποια στιγμή κάτι της συνέβη αλλά σήμερα οι περισσότεροι επιστήμονες πιστεύουν ότι η περιστροφή της έχει αντιστραφεί με την πάροδο του χρόνου από παλιρροϊκές δυνάμεις που έχουν να κάνουν με την πυκνή ατμόσφαιρα του Ήλιου και της Αφροδίτης.
Όλα αυτά κάνουν τους αστρονόμους να αναρωτιούνται αν υπάρχει κάτι το οποίο οδήγησε εξ αρχής όλους τους πλανήτες να περιστρέφονται κατ’ αυτόν τον τρόπο, κατ’ αυτήν την κατεύθυνση.
Το διαστημικό σκάφος Orion πλησιάζει τη γη στις 11 Δεκεμβρίου. NASA via AP AP
Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΕΝΟΣ ΑΣΤΕΡΙΟΥ
Για περισσότερες ενδείξεις και εξηγήσεις, αρκεί να δούμε τι συμβαίνει στην περίπτωση ενός “νεογέννητου” αστεριού.
Ένα απ’ τα πιο διάσημα ονομάζεται Beta Pictoris, περιβάλλεται από ένα λεπτό δίσκο σκόνης, αερίου και μικρών κομματιών που ονομάζονται “πλανητοειδείς” και τα οποία κυμαίνονται σε μέγεθος από έναν κόκκο άμμου μέχρι βράχο, ίσως και μέχρι το μέγεθος ενός βουνού. Οι αστρονόμοι είναι αρκετά σίγουροι ότι ο δίσκος σχηματίστηκε από υλικό που έμεινε όταν γεννήθηκε το αστέρι.
Κάθε αστέρι γεννιέται από ένα σύννεφο αερίου και σκόνης που κινείται στο διάστημα και το οποίο περιβάλλεται από άλλα παρόμοια σύννεφα. Η δύναμη της βαρύτητας αναγκάζει αυτά τα σύννεφα να τραβούν πάνω τους το ένα το άλλο καθώς προχωρούν, γεγονός που τα κάνει να περιστρέφονται αργά.
Ακόμη και όταν ένα από αυτά τα σύννεφα καταρρέει για να σχηματίσει ένα αστέρι, συνεχίζει να περιστρέφεται. Το αστέρι σχηματίζεται και περιστρέφεται μέσα στο κέντρο μιας -ας την πούμε- “επίπεδης τηγανίτας” από περιστρεφόμενο αέριο και σκόνη που ονομάζεται “πρωτοπλανητικός δίσκος”. Όλα αυτά -το αστέρι, το αέριο, η σκόνη- περιστρέφονται προς την ίδια κατεύθυνση.
Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι το ηλιακό μας σύστημα κατά τα πρώτα του χρόνια έμοιαζε πολύ με το Beta Pictoris.
Πιστεύουν επίσης ότι μέσα στον δίσκο, το αέριο και η σκόνη μπορούν να κολλήσουν μεταξύ τους σε μια διαδικασία που ονομάζεται "συσσώρευση". Καθώς ένας νεογέννητος πλανήτης αρχίζει να μεγαλώνει, γίνεται βαρύτερος και η βαρύτητα του προσελκύει όλο και περισσότερα μικρά κομμάτια.
Όταν αυτός ο πλανήτης γίνεται αρκετά ογκώδης, η δύναμη της βαρύτητας αρχίζει να τον συνθλίβει, καθιστώντας τον πιο πυκνό. Εξαιτίας αυτού, ο πλανήτης αρχίζει να περιστρέφεται πιο γρήγορα. Η αύξηση της πίεσης στον πυρήνα προκαλεί την τήξη του πυρήνα. Πυκνότερα υλικά βυθίζονται προς τον πυρήνα και ελαφρύτερα επιπλέουν προς την επιφάνεια του πλανήτη. Έτσι καταλήγουμε να έχουμε έναν πλανήτη με έναν πυρήνα από σίδηρο που περιβάλλεται από πέτρα, και ίσως στα μέρη της επιφάνειας του να έχουμε υλικά όπως νερό και πάγο. Αυτό βλέπουμε να συμβαίνει στο ηλιακό μας σύστημα.
Η σελήνη όπως φαινόταν τη νύχτα της 7ης Μαΐου 2020 από τη Φρανκφούρτη. AP Photo/Michael Probst, file AP
ΤΙ ΘΑ ΓΙΝΟΤΑΝ ΑΝ ΔΕΝ ΓΥΡΙΖΕ Η ΓΗ;
Η περιστροφή της Γης είναι σημαντική για τη ζωή. Χωρίς αυτήν δεν θα είχαμε τη μέρα και τη νύχτα -προφανώς- και ούτε τις παλίρροιες των ωκεανών. Και χωρίς την καθημερινή άμπωτη και τη ροή του νερού, είναι πολύ πιθανό η ζωή να μην είχε αναδυθεί ποτέ μέσα από τη θάλασσα και να είχε φτάσει στη στεριά.
Έτσι, οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι η Γη περιστρέφεται επειδή ολόκληρο το ηλιακό μας σύστημα ήδη περιστρεφόταν όταν εκείνη σχηματίστηκε. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλά ερωτήματα σχετικά με το πώς οι περιστροφές των πλανητών αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου και πώς η περιστροφή επηρεάζει την εξέλιξη της ζωής.
Με περισσότερους από 5.000 πλανήτες πλέον γνωστούς πέρα από το ηλιακό μας σύστημα, οι επιστήμονες του μέλλοντος θα έχουν πολύ υλικό για να μελετήσουν και να ερευνήσουν.
Σε μία ανατρεπτική ανακάλυψη προχώρησε το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, καθώς εντόπισε έξι τεράστιους πολύ πρώιμους γαλαξίες, που ο καθένας τους περιέχει περίπου τόσα άστρα όσα ο δικός μας. Η ανακάλυψη ανατρέπει την έως τώρα κατανόηση των επιστημόνων για την εξέλιξη των γαλαξιών, καθώς τόσο μεγάλοι γαλαξίες δεν αναμενόταν να βρεθούν στο τόσο πρώιμο σύμπαν, όταν αυτό είχε μόλις το 3% της σημερινής ηλικίας του, περίπου 500 έως 700 εκατομμύρια χρόνια μετά την αρχική «Μεγάλη Έκρηξη» (Big Bang).
Η «αυγή» του σύμπαντος
Οι επιστήμονες από διάφορες χώρες (ΗΠΑ, Αυστραλία, Δανία, Ισπανία), με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή αστρονομίας και αστροφυσικής Τζόελ Λέτζα του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature». Όπως δήλωσε ο ίδιος «αυτά τα αντικείμενα έχουν πολύ μεγαλύτερη μάζα από ό,τι περίμενε ο οποιοσδήποτε. Περιμέναμε να βρούμε μονάχα μικροσκοπικούς, νεαρούς γαλαξίες-μωρά σε εκείνη τη χρονική περίοδο, παρόλα αυτά ανακαλύψαμε γαλαξίες τόσο ώριμους όσο ο δικός μας, σε μια εποχή που έως τώρα θεωρείτο η αυγή του σύμπαντος».
«Είναι τρελό. Δεν θα περίμενε κανείς το πρώιμο σύμπαν να μπορεί να αυτο-οργανωθεί τόσο γρήγορα. Αυτοί οι γαλαξίες δεν θα έπρεπε να έχουν αρκετό χρόνο για να σχηματιστούν», ανέφερε η Έρικα Νέλσον, επίκουρη καθηγήτρια αστροφυσικής του Πανεπιστημίου του Κολοράντο. «Ο Γαλαξίας μας δημιουργεί ένα έως δύο νέα άστρα κάθε χρόνο. Μερικοί από εκείνους τους γαλαξίες θα πρέπει να δημιουργούσαν εκατοντάδες νέα άστρα κάθε χρόνο καθ' όλη την ιστορία του σύμπαντος. Αν έστω κι ένας από αυτούς τους γαλαξίες είναι πραγματικός, θα μας φέρει αντιμέτωπους με τα όρια της κατανόησης μας για την κοσμολογία. Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι αυτά τα πράγματα είναι ένα διαφορετικό είδος κάποιου παράξενου αντικειμένου, όπως αχνά κβάζαρ (σ.σ. ενεργοί γαλαξιακοί πυρήνες), κάτι που θα ήταν όμως εξίσου ενδιαφέρον», πρόσθεσε.
Πώς είδε το James Webb τους γαλαξίες
Το James Webb, το ισχυρότερο τηλεσκόπιο που έχει ποτέ εκτοξευθεί στο διάστημα, είναι εφοδιασμένο με υπέρυθρα όργανα ικανά να ανιχνεύουν το φως που προέρχεται από τους πιο αρχαίους γαλαξίες και τα άστρα τους. Έτσι, το Webb επιτρέπει στους επιστήμονες να βλέπουν πίσω στον χρόνο και στον χώρο, σε απόσταση περίπου 13,5 δισεκατομμυρίων ετών, κοντά στο ξεκίνημα του σύμπαντος όπως το ξέρουμε.
«Είναι η πρώτη ματιά μας τόσο πίσω και μακριά, συνεπώς είναι σημαντικό να κρατήσουμε ανοιχτό μυαλό σχετικά με το τι πραγματικά βλέπουμε. Μολονότι τα στοιχεία δείχνουν ότι πρόκειται πιθανώς για γαλαξίες, νομίζω πως υπάρχει μια βάσιμη πιθανότητα λίγα τουλάχιστον από αυτά τα αντικείμενα να είναι τεράστιες μαύρες τρύπες. Άσχετα πάντως από αυτό, η ποσότητα μάζας που ανακαλύψαμε σημαίνει ότι η γνωστή αστρική μάζα εκείνης της περιόδου του σύμπαντος μας είναι έως 100 φορές μεγαλύτερη από ό,τι προηγουμένως πιστεύαμε. Πρόκειται για μια εντυπωσιακή αλλαγή δεδομένων», ανέφερε ο Λέτζα.
«Η αποκάλυψη ότι ο σχηματισμός τεράστιων γαλαξιών άρχισε υπερβολικά νωρίς στην ιστορία του σύμπαντος ανατρέπει αυτό που πολλοί από εμάς θεωρούσαμε δεδομένο επιστημονικό γεγονός», πρόσθεσε και επεσήμανε ότι οι εν λόγω πρώιμοι γαλαξίες είναι τόσο μεγάλοι που έρχονται σε αντίθεση σχεδόν με όλα (το 99%) τα υπάρχοντα μοντέλα της κοσμολογίας. Αυτό οδηγεί είτε στην αναμόρφωση των κοσμολογικών μοντέλων, είτε στην αναθεώρηση της επικρατούσας επιστημονικής κατανόησης σχετικά με τη δημιουργία των γαλαξιών, ότι δηλαδή άρχισαν ως μικρά νέφη αερίων και σκόνης, που σταδιακά μεγάλωσαν με το πέρασμα του χρόνου.
Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τους ερευνητές, προβάλλει ως αναγκαία μια ριζική μεταβολή της κυρίαρχης άποψης για το πώς το σύμπαν εξελίχθηκε. «Ρίξαμε μια ματιά στο πολύ πρώιμο σύμπαν για πρώτη φορά και δεν είχαμε ιδέα τι επρόκειτο να βρούμε. Αποδείχτηκε ότι βρήκαμε κάτι τόσο απρόσμενο που πραγματικά δημιουργεί πρόβλημα για την επιστήμη. Θέτει εν αμφιβόλω την όλη εικόνα του σχηματισμού των πρώτων γαλαξιών. Η πρώτη μου σκέψη ήταν ότι είχαμε κάνει κάποιο λάθος και ότι θα το βρίσκαμε τελικά και θα συνεχίζαμε τη ζωή μας. Όμως ακόμη δεν έχουμε βρει κανένα λάθος, παρά τις τόσες προσπάθειες μας», επεσήμανε ο επικεφαλής ερευνητής.
Οι επιστήμονες θα προσπαθήσουν τώρα να επιβεβαιώσουν τα ευρήματα τους παίρνοντας εικόνες του φάσματος των τεράστιων πρώιμων γαλαξιών, ώστε να έχουν περισσότερα δεδομένα για τις πραγματικές αποστάσεις τους, καθώς και τα αέρια και τα άλλα συστατικά τους. «Μια φασματοσκοπική ανάλυση θα μας πει αμέσως αν αυτά τα πράγματα είναι πραγματικά ή όχι. Θα μας δείξει πόσο μεγάλα είναι και πόσο μακρινά», ανέφερε ο Λέτζα.
Πρόσφατα μια άλλη επιστημονική ομάδα είχε ανακοινώσει ότι βρήκε με τη βοήθεια του James Webb τέσσερις ακόμη πιο πρώιμους γαλαξίες, όταν το σύμπαν είχε ηλικία μόνο 350 εκατομμυρίων ετών. Όμως εκείνοι οι γαλαξίες είχαν αναμενόμενα πολύ μικρότερο μέγεθος σε σχέση με τους πρώιμους γίγαντες που τώρα ανακαλύφθηκαν.
