Articles by "Φυτά"
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Φυτά. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Δεν ήταν καμιά τρομερή ανακάλυψη. Οι ιδιότητες και η θεραπευτική δύναμη του φυτού υπερικόν ήταν γνωστά από την αρχαία Ελλάδα. Το πρότειναν οι θεραπευτές της εποχής (Ιπποκράτης, Διοσκουρίδης, Πλίνιος, Γαληνός, Παράκελσος κ.α.) για την αντιμετώπιση πλήθους ασθενειών.
Η ονομασία σπαθόχορτο, που ανάγεται στην αρχαία Ελλάδα και αποτέλεσε το περίφημο ίαμα των αρχαίων Σπαρτιατών, προέρχεται από τις λέξεις σπαθί και χόρτο, γιατί με αυτό θεράπευαν τις πληγές  από τα σπαθιά και τις λόγχες στις μάχες, καθώς το χρησιμοποιούσαν ως επουλωτικό.

Εγώ όμως το πρωτοσυνάντησα σε ένα από τα πρώτα περιστατικά που κλήθηκα να βοηθήσω ως νέος φυσικοθεραπευτής. Ο ασθενής, μακροχρόνια κατακεκκλιμένος μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο με εγκατεστημένη ημιπληγία, είχε διάσπαρτες βαθιές κατακλίσεις. Ανοιχτές πληγές που ειδικά στην λεκάνη και στος πτέρνες είχαν φτάσει στο οστό. Τρόμαξα, ζήτησα την βοήθεια χειρουργού για τον επιβάλλοντα καθαρισμό.

Η σύζυγος όμως του ασθενή με μια ανεξήγητη για μένα ψυχραιμία με καθησύχασε δείχνοντάς μου ένα βαζάκι που περιείχε μια ανοιχτόχρωμη αλοιφή. Αλοιφή από σπαθόλαδο, βαλσαμοαλοιφή όπως μου είπε με σιγουριά θα επουλώσει τις βλάβες.

Ήταν μια έκπληξη για μένα, καθώς από τις επόμενες μέρες οι αλλαγές στάσης του αρρώστου σε συνδιασμό με την θαυματουργή αλοιφή οδήγησαν σε μια αποκατάσταση των κατακλίσεων. Και ο παππούς με ενδυνάμωση και κλείσιμο των πληγών του κατάφερε να σηκωθεί, να σταθεί και να περπατήσει με το ιδιότυπο βάδισμα του ημιπληγικού.

Από τότε δεν έλειψε ποτέ από το σπίτι μου το σπαθόλαδο ή βαλσαμέλαιο ή υπερικόν.


Γιατί σας τα λέω όλα αυτά;


Για να σας παρακινήσω να βγείτε στα χωράφια, να μαζέψετε σπαθόχορτο - είναι η εποχή του - και να φτάξετε το θαυματουργό σας φάρμακο, που δεν έχει χρησιμότητα μόνο στην επούλωση επιφανειακών πληγών, δερματικών ερεθισμών, ηλιακών ή ελαφρών εγκαύματα αλλά βοηθάει στην αποκατάσταση ελκών στο στομάχι .

Δεν θα απαριθμήσουμε από εδώ την πληθώρα των  παθήσεων τις οποίες αναχαιτίζει ή δρα επικουρικά  (πχ σημαντική συνεισφορά στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης). Μπορείτε να ανατρέξετε στο διαδίκτυο και να βρείτε πλήθος χρήσεών του.


Πού το βρίσκουμε;

Οπουδήποτε, στις άκρες των αγροτικών δρόμων, στα χέρσα χωράφια, ανάμεσα σε καλλιεργημένα κτήματα.
Είναι μικρός θάμνος που μπορεί να φτάσει έως 70 ή 80 εκατοστά ύψος.
Ξεχωρίζει από τα χρυσοκίτρικα ανθάκια του που βρίσκονται στις άκρες των κλαδιών του που αποτελούνται από πρασινοκίτρινα φύλλα που φέρουν ημιδιαφανή στίγματα που δίνουν την εντύπωση ότι είναι διάτρητα (εξού και η άλλη ονομασία του, Υπερικόν το διάτρητον).
Το φυτό ανθίζει από τον Ιούνιο έως και τον Σεπτέμβριο, ανάλογα με το υψώμετρο που το συναντάμε και τα άνθη του συλλέγουμε κυρίως τον Ιούλιο και Αύγουστο.


Πως παρασκευάζουμε σπαθόλαδο;



Αφού συλλέξουμε ικανή ποσότητα ανθέων, κόβοντας τις κορυφές του φυτού (και χωρίς να το ξεριζώνουμε για να μπορέσει να πολλαπλασιαστεί) γεμίζουμε με αυτά ένα βάζο το οποίο συμπληρώνουμε με αγνό έξτρα παρθένο ελαιόλαδο. Το κλείνουμε και το τοποθετούμε στον ήλιο για δύο έως τρεις ημέρες. Σ' αυτό το χρόνο το ελαιόλαδο θα αλλάζει χρώμα και θα γίνεται κοκκινωπό. Τότε το μεταφέρουμε σε σκιερό και δροσερό μέρος.

Το σπαθόλαδό μας θα είναι έτοιμο σε 30 έως 40 μέρες. Το σουρώνουμε με διπλό τούλι σε σκουρόχρωμο μπουκάλι και το διατηρούμε αποθηκευμένο σε σκιερό μέρος, σε ντουλάπι που δεν θα έχει υγρασία και πολλή ζέστη.



 

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Ίσα που προλαβαίνετε, όσοι μένετε στα πεδινά....
Οι φλαμουριές άνθισαν πριν καμμιά δεκαριά μέρες (καθυστέρησαν αρκετά φέτος- η αιτία άγνωστη) και τρέλλαναν τα μελισσάκια που δημιουργούν πανδαιμόνια βουητά από την ζέση τους να συλλέξουν όση περισσότερη γύρη και μέλι, για την κυψέλη τους.
Φυσικά στείλανε και πολλούς από μας στα φαρμακεία για λήψη αντισταμινικών, αφού οι αλλεργικοί που έχουν κοντά τους φλαμουριές κυριολεκτικά υποφέρουν για δυο βδομάδες τουλάχιστον κάθε χρόνο.

Όλοι εμείς οι άλλοι, χαιρόμαστε το υπέροχο άρωμα του άνθους της Φιλύρας ή Τιλιάς, άλλες ονομασίες της Φλαμουριάς της αργυρόφυλλης αλλά και είμαστε λάτρεις του υπέροχου κοκκινωπού αφεψήματος που απολαμβάνουμε τις κρύες κυρίως μέρες του χειμώνα.

Γι' αυτό, όπως σας προειδοποίησα, ίσα που προλαβαίνετε να μαζέψετε και να αποξηράνετε τα άνθη της, που βρίσκονται κουρνιασμένα στα αργυρόχροα νεαρά φύλλα της.

Η δική μου σχέση με το δέντρο ξεκίνησε από παλιά και εντάθηκε όταν φρόντισα να αλλάξω τα οπωροφόρα δέντρα μου με μελισσοκομικά δέντρα και φυτά στην αυλή μου. Κατήργησα τα οπωροφόρα γιατί αρνήθηκα να ραντίζω με φάρμακα που ήταν αναγκαία αλλά σαφέστατα επικίνδυνα και για μας αλλά και για τις μελισσούλες που έβαλα υπό την προστασία μου.

Έτσι αντικαταστάθηκαν οι αχλαδιές με νερατζιές, οι μηλιές με ιτιά, οι δαμασκηνιές με συκιές και η υπέροχη βερυκοκιά με ακακία.


Ήδη με σεβασμό στις μέλισσες αλλά και στην φλάμω μας, κλαδέψαμε λίγα χαμηλά φορτωμένα με άνθη κλαδιά, αφήνοντας άθικτα όλο τον όγκο ανθέων στα ψηλότερα μέρη και συγκεντρώσαμε αρκετή ποσότητα την οποία την βάλαμε σε μια λεκάνη, προς αποξήρανση, εφαρμόζοντας συχνά αναποδογυρίσματα για την απομάκρυνση της υγρασίας.
Αφού επιτευχθεί η αποξήρανση τα λουλουδάκια και φυλλαράκια θα τοποθετηθούν σε σακουλάκια ή βαζάκια και θα μας προσφέρουν το μαγικό τους άρωμα και γεύση.

Προλαβαίνετε ....



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

του Παναγιώτη Σαϊνατούδη *

Το 1990 εργαζόμουν στο βιοδυναμικό αγρόκτημα του Τάκη και της Βεατρίκης στη Θέρμη Θεσσαλονίκης. Εκεί πρώτο άκουσα για το “γερμανό” και από τότε τον βλέπω συνέχεια μπροστά μου.Το άρθρο είναι του κ. Θαναση Τσιγγανα στις 05.08.2007 στην Καθημερινή.
Το όνομα αυτού «Γερμανός», μια ονομασία την οποία πήρε από σειρά… διαβολικών συμπτώσεων, καθώς οι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης παρατήρησαν για πρώτη φορά τον εισβολέα την περίοδο της Κατοχής και το αποκάλεσαν «Γερμανό» νομίζοντας ότι τα γερμανικά στρατεύματα ήταν υπεύθυνα για την εισαγωγή και την εξάπλωσή του.

Η επιστημονική του ονομασία είναι Solanum elaeagnifolium και ως χώρες προέλευσής του θεωρούνται οι χώρες της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής, καθώς και οι νότιες Πολιτείες των ΗΠΑ. Από εκεί έχει εξαπλωθεί σε άλλες περιοχές ως αλλόχθον φυτό, ακολουθώντας τον άνθρωπο και τις δραστηριότητές του με ακούσιο τρόπο εισβάλλοντας σε όλες τις ηπείρους.

Στην Ελλάδα από τότε που εισέβαλλε βρήκε πρόσφορο έδαφος, εγκλιματίστηκε και καταλαμβάνει εκτάσεις που αποκαλύπτονται μέσα στον πολεοδομικό ιστό των πόλεων, σε καλλιεργημένα και ακαλλιέργητα χωράφια κι αποτελεί πλέον το πιο διαδεδομένο ζιζάνιο.
Το χειρότερο όμως -όπως λένε οι ειδικοί που έχουν ασχοληθεί μαζί του- είναι ότι επεκτείνεται διαρκώς και καταπολεμιέται πάρα πολύ δύσκολα. Η εξάπλωσή του σε ρέματα, οικόπεδα, πάρκα, ακάλυπτους πολυκατοικιών, στα πρανή των εθνικών οδών πέριξ της Θεσσαλονίκης είναι τέτοια που ο «Γερμανός» είναι πλέον το κυρίαρχο φυτό και με τα μωβ άνθη του ξεγελάει πολλούς που πιστεύουν ότι πρόκειται για καλλωπιστικό φυτό!

Η πρώτη εμφάνιση

Αν και δεν τεκμηριώνεται από παλιά δείγματα, υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι το «σολανό» ή «Γερμανός» πρωτοεμφανίστηκε το 1927 κοντά στη Θεσσαλονίκη. Το 1946 έγινε στη Θεσσαλονίκη η πρώτη πλήρως τεκμηριωμένη αναφορά και τρία χρόνια μετά στην Κηφισιά της Αθήνας.

Στις παρατηρήσεις τους βιολόγοι του ΑΠΘ σημειώνουν ότι «έχει εισαχθεί ακούσια χωρίς ανθρώπινη σκοπιμότητα, πιθανότατα ως πρόσμιξη σε λιπάσματα που εισάγονταν από την Αμερική εκείνη την περίοδο. Κατά μια εκδοχή στην Θεσσαλόνίκη έφτασε μαζί με σιτηρά από την Αργεντινή και οι βομβαρδισμοί στο λιμάνι προκάλεσαν την πληθυσμιακή του έκρηξη».
Σύμφωνα με τον βιολόγο-ταξινόμο φυτών του Εργαστηρίου Συστηματικής Βοτανικής και Φυτογεωγραφίας του ΑΠΘ δρα Νικόλαο Κρίγκα «στην εγκατάστασή του και στον εγκλιματισμό του βοήθησαν αναμβίβολα η διαταραχή ή η καταστροφή της υπάρχουσας βλάστησης πρώτον από τους βομβαρδισμούς στην περιοχή της Θεσσαλονίκης και δεύτερον από την επέκταση της πόλης με την οικοδόμηση μεγάλων εκτάσεων για την κάλυψη των οικιστικών αναγκών μετά την αστυφιλία που παρατηρήθηκε από δορυφορικούς οικισμούς προς την Θεσσαλονίκη.

Οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει ότι από την εποχή που εισήχθη έως την περίοδο που παρατηρήθηκε η ραγδαία εξάπλωσή του (δεκαετία του ’50) η έκταση της πόλης τριπλασιάστηκε και ο πληθυσμός της σχεδόν διπλασιάστηκε.

Μέχρι και σήμερα οι παλιοί Θεσσαλονικείς διατείνονται ότι οι Γερμανοί κατακτητές εισήγαγαν τα φυτό ως ζωοτροφή για τα μουλάρια τους.

«Κάτι τέτοιο προφανώς δεν ισχύει- τονίζει ο κ. Κρίγκας- καθότι το solanum elaeagnifolium είναι δηλητηριώδες φυτό και δεν το προτιμούν τα ζώα, παρά μόνο περιστασιακά όταν ξεραθεί και δεν υπάρχουν να φάνε άλλα φυτά. Μέχρι σήμερα στην Ελλάδα δεν έχουν αναφερθεί δηλητηριάσεις ζώων από τον «Γερμανό». Εχουν αναφερθεί δηλητηριάσεις όμως στις ΗΠΑ και στην Αυστραλία.

Μέχρι το 1973 ήταν γνωστοί μόνο 11 σταθμοί εξπάλωσής του στην Ελλάδα αλλά αμέσως μετά το 1974 οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το φυτό εξαπλώθηκε περαιτέρω στην περιοχή της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, των περιχώρων τους, μεταξύ Αρτας και Μεσολογγίου κι έφτασε μέχρι το Ηράκλειο και το λιμάνι της Σούδας στην Κρήτη.

Την δεκαετία του ’90 οι επιστήμονες διαπίστωσαν ό,τι «εξαπλώνεται ραγδαία επίσης και σε άλλα μέρη της χώρας συμπεριλαμβανομένων της Κασσάνδρας, Χαλκιδικής, Καβάλας, Κομοτηνής, Αλεξανδρούπολης, Βέροιας, Κατερίνης, Λάρισας, Λαμίας, Στυλίδας, Χαλκίδας, Αλιβερίου, ενώ εντοπίστηκε και σε νησιά όπως η Σύρος, η Κεφαλλονιά, η Σαμοθράκη, η Λέσβος και η Λήμνος».

Ο κ. Κρίγκας καταγράφει εδώ και 10 χρόνια τις θέσεις εξάπλωσης του φυτού σε όλη την Ελλάδα και μέχρι σήμερα, όπως λέει, έχει συλλέξει δεδομένα για περισσότερους από 1.000 διαφορετικούς πληθυσμούς του φυτού αυτού απ΄ όλη την Ελλάδα.


Μειώνει την παραγωγή

Οι μειώσεις που έχουν αναφερθεί στην απόδοση των καλλιεργειών κυμαίνονται από 15%-60%. Ανταγωνίζεται έντονα τα καλλιεργούμενα φυτά για νερό και θρεπτικά στοιχεία του εδάφους με αποτέλεσμα να μειώνει την παραγωγικότητά τους. Κατά την διάρκεια του καλοκαιριού που είναι και η εποχή του μπορεί να επεκταθεί πάρα πολύ και να παρουσιάζει 70% -90% κάλυψη εδάφους σε καλλιεργούμενες εκτάσεις.

Συνήθως επωφελείται από τη διαταραχή που προκαλούν οι ανθωπογενείς δραστηριότητες κι επεκτείνεται ακολουθώντας ακόμη και τις πλευρές των δρόμων, τις γραμμές του σιδηρόδρομου, τα εδαφικά όρια των αγρών. Εισβάλλει γρήγορα και εκμεταλλεύεται το λήθαργο των αυτόχθονων φυτών. Η διασπορά των σπόρων του γίνεται με τη βοήθεια του ανθρώπου που μεταφέρει χώματα, προϊόντα και υλικά από μια περιοχή σε άλλες, με τη βοήθεια των νερών της βροχής ή της άρδευσης, του αέρα, του στροβιλισμού που προκαλούν τα διερχόμενα οχήματα, των ελαστικών τους, των αγροτικών υλικών και μηχανημάτων και περιστασιακά από τα πτηνά. Οι Ελληνες γεωργοί έχουν συνειδητοποιήσει ότι αυτό το τρομερό φυτό «όσο το οργώνεις τόσο αδελφώνει» αφού ο τυχαίος διαμελισμός των ριζωμάτων του προκαλεί έντονη αναπτυξη νέων φυτών. Παρατηρήσεις έχουν δείξει ότι τμήματα ριζών του μπορεί να διατηρηθούν ζωντανά κάτω από το έδαφος για τουλάχιστον 15 μήνες και να αναγεννήσουν φυτό εκ νέου!


Καταπολεμιέται αποτελεσματικά με όργωμα, θέρισμα και τριφύλλι

Χώρες της Μεσογείου, η Νότια Αφρική, η Ινδία, το Κατάρ, το Πακιστάν και η Αυστραλία είναι χώρες που έχουν δεχθεί επίσης την εισβολή των «Γερμανών». Στις μεσογειακές περιοχές έχει εξαπλωθεί ήδη στη Νότια Ιταλία και τη Σικελία, στη Νοτιοανατολική Ισπανία, στη Νότια Γαλλία, στην Κύπρο, στη Συρία, στο Ισραήλ, στην Αίγυπτο και τη Χερσόνησο του Σινά, στην Τυνησία και στο Μαρόκο. Πολλαπλασιάζεται με ρίζες και σπόρους και προσαρμόζεται σε καταπληκτικούς ρυθμούς. Το μόνο που χρειάζεται είναι μια πιθαμή γης για να… επικρατήσει, λένε οι βοτανολόγοι.

Πώς μπορεί να καταπολεμηθεί; Δυστυχώς, λένε οι ειδικοί, αυτή είναι η πιο δύσκολη απάντηση καθώς ο «Γερμανός» αποδεικνύεται χειρότερος κι από Λερναία Υδρα.

Η μέχρι τώρα εμπειρία δείχνει ότι μόνο ο συνδυασμός μηχανικής (βαθύ και επιφανειακό συχνό όργωμα – θέρισμα πριν από την ανθοφορία) και χημικής καταπολέμησης με επανειλημμένες εφαρμογές μπορεί να έχει αποτέλεσμα. Σε ορισμένες περιοχές της χώρας οι γεωργοί έχουν βρει ως αντίδοτο την καλλιέργεια μηδικής ή ήμερου τριφυλλιού που ως πολυετές φυτό και με εξίσου βαθιές ρίζες ανταγωνίζεται τον «Γερμανό».

Εχουν δοκιμαστεί και ζιζανιοκτόνα αλλά χωρίς εξαιρετικά αποτελέσματα. Στη Νότια Αφρική έχουν δοκιμαστεί προσβολές με φυσικούς εχθρούς του solanum elaeagnifolium όπως κάποιοι νηματώδεις και φυτοφάγα έντομα, αλλά αυτά που δοκιμάστηκαν διαπιστώθηκε ότι προσβάλλουν κι άλλα καλλιεργούμενα φυτά (πατάτα, μελιτζάνα, ντομάτα, πιπεριά κ.ά.) και δεύτερον θανατώνονται από τους ψεκασμούς που γίνονται στις καλλιέργειες.

Απαιτούνται, λένε οι ειδικοί, μελέτες κι έρευνες για εξειδικευμένα φυτοφάγα έντομα, όπως το φυτοφάγο κολεόπτερο leptinotarsa texana, που προέρχεται από τη Ν. Αμερική, έχει δώσει αποτελέσματα κατά του «Γερμανού» αλλά κι αυτό ως αλλόχθον -εισβολέας- μπορεί να εγκυμονεί άλλες σημαντικές απειλές που δεν είναι ακόμη γνωστές.




* Ο Παναγιώτης Σαϊνατούδης είναι ο ιδρυτής του Πελίτι (1995) www.peliti.gr Ξεκίνησε να ασχολείται με τους παραδοσιακούς σπόρους τον Ιανουάριο του 1991, όπου οργάνωσε την πρώτη ομάδα για τη συλλογή, διατήρηση και διάδοση των παραδοσιακών σπόρων στην Ελλάδα.



πηγή



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου