Σε ηλικία 77 ετών έφυγε από τη ζωή ένα πρόσωπο που δεν έλαβε ποτέ τη δημοσιότητα που άρμοζε στην τεράστια προσφορά του στην ανθρωπότητα, ένα πρόσωπο το οποίο με τη στάση και την ψυχραιμία του, αλλά και το ηθικό – αξιακό του υπόβαθρο, έκανε τη διαφορά και σήμερα όλοι μας ζούμε, με όλες τις δυσκολίες, στα σπίτια μας ελπίζοντας σε ένα καλύτερο αύριο…
Ο Στανσιλάβ Πετρόφ ήταν αντισυνταγματάρχης της Σοβιετικής Αεροπορίας, ένα πρόσωπο που είχε στις πλάτες του τεράστιες ευθύνες, ένα πρόσωπο που αντεπεξήλθε με επιτυχία και το παράδειγμά του θα έπρεπε να διδάσκεται σε όλα τα σχολεία του κόσμου, κάτι που δεν συμβαίνει. Κι όχι μόνο… πέθανε τον περασμένο Μάιο στο σπίτι του, σε μια πόλη κοντά στη Μόσχα, χωρίς κανένας να το πάρει χαμπάρι, ήρεμα, όπως έζησε.
Ας δούμε πρώτα το ανδραγάθημα αυτού του ανθρώπου, για το οποίο τιμήθηκε από τον ΟΗΕ το 2006 και στη συνέχεια να δούμε το τέλος του… Ο πρώην αξιωματικός των σοβιετικών ενόπλων δυνάμεων ήταν υπεύθυνος για το πυραυλικό σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης, στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου.
Ήταν 26 Σεπτεμβρίου 1983 όταν κατά τη διάρκεια υπηρεσίας του, τα δεδομένα που είχε μπροστά του υποδείκνυαν ότι εφτά διηπειρωτικοί πύραυλοι είχαν εκτοξευθεί από τις ΗΠΑ και όδευαν προς την ΕΣΣΔ. Στους ώμους του έπεφτε το βάρος να πατήσει το κουμπί που εξασφάλιζε στην ΕΣΣΔ και τις ΗΠΑ, τη βεβαιότητα αμοιβαίας καταστροφής, το σύστημα MAD (Mutually Assured Destruction), που σημαίνει ως λέξη «τρελός» και δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα…
Στο πλαίσιο της πυρηνικής στρατηγικής λοιπόν, η εξασφάλιση της αδυναμίας ενός εκ των δυο αντιπάλων να κερδίσει έναν πόλεμο πλήττοντας με πυρηνικά την άλλη πλευρά χωρίς ο ίδιος να υποστεί τρομακτική καταστροφή, εξασφάλιζε την ειρήνη στον κόσμο. Ήταν… και είναι τρελό, ή όχι;
Δεν έχει καταστεί απόλυτα σαφές, αλλά ο Πετρόφ αξιολόγησε τα δεδομένα και κατέληξε ότι τα στοιχεία που λάμβανε δεν ήταν σωστά και απλά ο κόσμος γλίτωσε την καταστροφή. Διότι αν είχε πατήσει το κουμπί των πυρηνικών αντιποίνων, όλα θα είχαν τελειώσει…
Αφενός η καταστροφή θα ήταν πολύ μεγάλη, ενώ είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν από την άλλη πλευρά θα βρισκόταν ένας Πετρόφ να μην πατήσει το δικό τους, το αμερικανικό κουμπί, το οποίο στο φινάλε θα είχε πραγματικό λόγο να το πατήσει, υπολογίζοντας στον περιορισμό των απωλειών για τη διάσωση του όσου από τον πλανήτη θα ήταν δυνατό…
Το περιστατικό παρέμεινε άκρως απόρρητο. Η γυναίκα του πέθανε το 1997 αγνοώντας τον ρόλο που είχε παίξει ο σύζυγός της, ο οποίος, πάντα πειθαρχημένος, δεν άνοιγε το στόμα του. Κάποια στιγμή, μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, ο προϊστάμενός του, Γιούρι Βότιντσεφ, μίλησε στη γερμανική Bild και όλος ο κόσμος πάγωσε…
Ο σημαντικός αυτός άνθρωπος, έφυγε αθόρυβα από κοντά μας στις 19 Μαΐου. Έγινε γνωστό στις 7 Σεπτεμβρίου, όταν έλαβε τηλέφωνο για τα γενέθλιά του από τον Γερμανό ακτιβιστή Καρλ Σουμάχερ. Ο οποίος πληροφορήθηκε τα καθέκαστα από τον γιο του Ντμίτρι…
Η παρακαταθήκη του είναι ότι όσο λογικά και να είναι τα νάματα της πυρηνικής στρατηγικής, η τρομακτική καταστροφή που εξασφαλίζει σε περίπτωση παραβίασης, φέρνει αυτή την «παράλογη λογική» σε σύγκρουση με την ανθρώπινη ηθική.
Για τον Πετρόφ, η απόφασή του είχε κόστος. Όταν του ζητήθηκε να εξηγήσει αναλυτικά τη σκέψη που τον οδήγησε στην απόφαση, ανέφερε ότι εάν οι ΗΠΑ εξαπέλυαν επίθεση δεν θα το έκαναν με μόλις εφτά πυραύλους, άρα υπήρχε μια πρώτη ένδειξη ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Επίσης, τα ραντάρ εδάφους δεν έδωσαν στοιχεία που θα επαλήθευαν όσα έβλεπε στο σύστημα, ακόμα και αρκετά λεπτά μετά…
Ο ίδιος ο Πετρόφ ανέφερε ότι αν δεν είχε εκπαίδευση και πέραν του στρατεύματος δεν θα ήταν εύκολο να πάρει την απόφαση που έλαβε τότε και πιθανότατα θα ακολουθούσε τυφλά τις διαδικασίες, με καταστρεπτικά αποτελέσματα για ολόκληρη την ανθρωπότητα.
Δεν έλαβε ποτέ έμπρακτα έπαινο για την πράξη του, διότι αν γινόταν, η αποκάλυψη των προβλημάτων του συστήματος θα συνεπαγόταν αυτομάτως προβλήματα για τους ανωτέρους του στρατιωτικούς, αλλά και τους επιστήμονες που είχαν κατασκευάσει το σύστημα.
Το υποβάθμισαν σε λιγότερο υπεύθυνη θέση, με αποτέλεσμα να επιλέξει τη συνταξιοδότηση στην πρώτη ευκαιρία, ενώ κατέρρευσε ψυχολογικά. Ευτυχώς, η αποκάλυψη της υπόθεσης, έβαλε σταδιακά τα πράγματα στη θέση τους.
